Mimo że rodzice zdają sobie sprawę z tego, że porównywanie rozwoju dziecka (w tym rozwoju jego mowy) z innymi mija się z celem, robią to nieustannie. Jeśli pociecha wydaje się "odstawać" od rówieśników, pojawiają się obawy. Czy słusznie rodzice się niepokoją? Podpowiadamy, kiedy iść do logopedy z dzieckiem.
Maluch niewyraźnie mówi – kiedy do logopedy?
Po etapie gaworzenia maluchy zaczynają wymawiać pierwsze słowa, potem tworzą proste 2-3 wyrazowe zdania i starają się mówić jak najwięcej. To właśnie w tym okresie rodzice często obserwują nieprawidłowości w artykułowaniu głosek. Początkowo zwykle się je bagatelizuje, w końcu maluch dopiero się uczy. Jednak jeśli w miarę jego rozwoju wymowa pewnych słów pozostaje taka sama, wielu rodziców zastanawia się, czy należy poszukać pomocy u specjalisty. Logopeda zaoferuje spotkania w gabinecie i podpowie rodzicom, jakie ćwiczenia powinno się wykonywać w domu, aby mowa dziecka rozwija się prawidłowo.
Zanim podejmie się decyzję o tym, że należy iść z dzieckiem do logopedy, warto dowiedzieć się, jakie są w danym wieku normy, jeśli chodzi o mowę. Dwulatek powinien już łączyć 2–3 wyrazy i znać ok. 300 słów. Ma jednak prawo stosować jeszcze "swoje" słownictwo czy urywać końcówki wyrazów.
Rodzice zastanawiający się, kiedy iść do logopedy z 3-latkiem, powinni najpierw upewnić się, co ich pociecha już umie. Trudno oczekiwać, aby dziecko w tym wieku mówiło płynnie i bez błędów. Mowa przeciętnego trzylatka jest zrozumiała dla jego otoczenia. Maluch w tym wieku umie już nazwać większość przedmiotów i części ciała, stosuje liczbę pojedynczą i mnogą, rozróżnia przeciwieństwa (np. ciepły – zimny, wysoki – niski). Stosuje też przeczenia i mówi o sobie w pierwszej osobie. Może jednak przestawiać sylaby albo pomijać trudne głoski.
A kiedy iść do logopedy z 4-latkiem? W tym przypadku także należy najpierw sprawdzić, co umie dziecko. Mowa na tym etapie powinna być już dobrze rozwinięta, dlatego takie nieprawidłowości jak zamienianie głosek, np. "w" na "f", "g" na "d", "k" na "t" czy "l" na "j", które są uważane za normę rozwojową trzylatka, w przypadku czteroletniego malucha powinny wzbudzić niepokój.
Kiedy iść z dzieckiem do logopedy? Nietypowe zachowania malucha
Widząc pewne odstępstwa w rozwoju mowy, rodzice rozumieją, że trzeba zgłosić się do specjalisty, nie wiedzą tylko, kiedy to zrobić. Z dzieckiem do logopedy należy pójść, jeśli oprócz mowy pojawiły się także inne przesłanki świadczące o tym, że pociecha nie rozwija się we właściwym tempie. Zaniepokojenie powinno budzić to, że maluch nie reaguje na swoje imię i nie utrzymuje kontaktu wzrokowego z rodzicem. Niepokojące jest również takie zachowanie jak niewyjaśnione napady złości, brak umiejętności naśladowania gestów pokazywanych przez rodzica oraz zabawa tylko w jeden sposób, świadcząca o przyzwyczajeniu do pewnych schematów. Alarmujące dla rodziców powinno być też to, że dziecko nie potrafi wykonać prostych poleceń i ma problemy z ich zrozumieniem. Sygnałem, że trzeba zgłosić się do logopedy, jest także regres mowy (dziecko, które potrafiło powiedzieć dane słowa, nagle je zapomina i ma kłopoty z ich powtórzeniem). Należy upewnić się, czy niewyraźna mowa lub jej brak wynika z dysfunkcji narządu mowy.
Dziecko nie wymawia "r" – kiedy do logopedy?
Głoska "r" jest jedną z trudniejszych, dlatego z jej wymową dzieci dość długo sobie nie radzą – opuszczają ją w wyrazach lub zamieniając na "l". Warto pamiętać, że jej prawidłowe wyartykułowanie może nie nastąpić nawet do 6. roku życia. To, w jakim tempie dziecko się jej nauczy, zależy jednak od wielu czynników. Kiedy iść do logopedy? Należy zgłosić się do specjalisty, jeśli nie wymawia jej pierwszoklasista. Może się bowiem okazać, że wymowę "r" utrudniają jakieś nieprawidłowości w funkcjonowaniu narządu mowy. Często przyczyną jest mała ruchomość koniuszka języka lub jego zbyt duże napięcie, a także wady zgryzu lub problemy ze słuchem. Zastanawiając się, kiedy iść z dzieckiem do logopedy, należy najpierw zweryfikować, czy przyczyną niewymawiania litery "r" jest zła artykulacja słów przez rodziców. Jeśli mówią niewyraźnie, maluch może ich naśladować, a przez to nieświadomie nabywać złe nawyki. Warto też pamiętać, że niewłaściwa wymowa "r" bywa spowodowana tym, że rodzice zbyt wcześnie wywierają na dziecku presję prawidłowej artykulacji tej spółgłoski. Starając się spełnić ich oczekiwania, maluch próbuje ją wymówić, zanim jego narząd mowy będzie na to gotowy.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Jak zostać logopedą? Jakie cechy należy posiadać?
- Wady wymowy ma aż 70 proc. dzieci. "Leczenie trwa długo i wymaga dotarcia do źródła problemu"
- Opinia logopedyczna – pierwszy krok w terapii mowy dziecka
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Hill Street Studios/Getty Images