Czy zabrać dziecko na pogrzeb?
Pogrzeb to uroczystość, która pozwala nam pożegnać się z bliską dla nas osobą. Niestety uczestnictwo w nim nie zawsze jest łatwe. Zdarza się, że wywołuje u żałobników bardzo skrajne emocje. Tym samym nikogo nie powinno dziwić, że rodzice często zastanawiają się, czy pogrzeb i stypa to miejsce odpowiednie dla dziecka. Zdaniem Roksany Benedykciuk, psychologa dziecięcego odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczne i wszystko zależy od dziecka. Na jakim etapie rozwoju jest, czy potrafi rozpoznawać i nazywać swoje emocje. Jeśli jest na tyle dojrzałe – może pojawić się na uroczystości.
Żałoba
Dużą ostrożność trzeba zachować przede wszystkim w przypadku bardzo małych dzieci, tj. poniżej 3 roku życia. – Być może lepszym rozwiązaniem będzie zostawienie ich w domu. Emocje, które niejednokrotnie towarzyszą pogrzebom, mogą być dla tak małego dziecka zbyt przytłaczające. Jeśli zależy nam, aby dziecko pożegnało się ze zmarłym, może to zrobić inaczej, np. poprzez namalowanie obrazka dla osoby, która odeszła – tłumaczyła specjalistka.
Jak przygotować dziecko do udziału w pogrzebie?
Rodzic, który chce zabrać swoje dziecko na taką uroczystość, w pierwszej kolejności musi porozmawiać z nim o tym, czym jest śmierć i wytłumaczyć, co to znaczy, że ktoś nie żyje. Jak to zrobić? – Należy po prostu powiedzieć dziecku prawdę. Unikajmy jednak stwierdzeń, że ktoś zasnął, bo dziecko zrozumie to dosłownie i będzie przekonane, że np. osoba, która umarła kiedyś się obudzi. Lepiej powiedzieć, że po prostu jej serce przestało już bić, że organizm przestał pracować – powiedziała.
Poza tym dziecko trzeba dobrze przygotować do uroczystości. – Warto mu opowiedzieć, jak wygląda pogrzeb, jakie są jego kolejne etapy i co może się wydarzyć. Dziecko powinno też wiedzieć, że ludzie mogą się zachować się bardzo różnie, np. płakać, krzyczeć, a nawet śmiać się – dodała. Wszystkie te informacje dziecko powinno otrzymać odpowiednio wcześnie, aby miało kilka dni, żeby się z nimi oswoić.
Jeśli jednak dziecko nie ma ochoty lub boi się pójść – nie należy go zmuszać. W takich sytuacjach trzeba je zapewnić, że w jego nieobecności na pogrzebie nie ma nic złego. – Dobrze jest pozwolić dziecku samemu podjąć decyzję, a także dać mu prawo do zmiany zadania. Najważniejsze, aby rodzic był przy dziecku i jego emocjach, a nie oglądał się na to, co pomyślą sobie inni – powiedziała.
Co zrobić, gdy dziecko zacznie histeryzować na pogrzebie?
Niestety nawet "najlepiej" przygotowane dziecko może się poczuć nieswojo na uroczystości, stresować się czy zacząć płakać. W takich sytuacjach trzeba spróbować je uspokoić i wytłumaczyć, że emocje, które odczuwa, są jak najbardziej w porządku. – Natomiast jeśli pojawia się histeria, dobrze jest wyjść z dzieckiem na zewnątrz, dać mu ochłonąć, a także pozwolić na wyrzucenie z siebie wszystkich uczuć. Zabieranie go od razu z kościoła i mówienie, że jego uczestnictwo w pogrzebie było złym pomysłem, nie jest dobrym rozwiązaniem. Dziecko może odnieść wrażenie, że zrobiło coś złego. Jeśli jednak czujemy, że maluch jest coraz bardziej zdenerwowany i coraz bardziej przytłoczony, lepiej wrócić z nim do domu – tłumaczyła Roksana Benedykciuk.
Warto dodać, że znaczenie ma także to, co będzie się działo już po uroczystości. Dziecko po powrocie do domu i "zwykłych zajęć" może się czuć lekko zdezorientowane. Dlatego warto z nim porozmawiać o tym, co się działo, jak się czuło, czy coś zwróciło jego uwagę. Dzięki temu dziecko lepiej odnajdzie się w nowej dla siebie sytuacji i łatwiej ją zrozumie.
Czasem zdarza się, że dziecko, które uczestniczyło w pogrzebie, zaczyna w zabawie odgrywać całą uroczystość lub jej pojedyncze elementy. Takie zachowanie jest całkowicie naturalne i normalne. – Dziecko w ten sposób oswaja się z nową sytuacją. Nie znaczy to jednak, że należy drążyć temat i dopytywać, dlaczego to robi. Jeśli dziecko będzie miało jakieś pytania, czegoś będzie chciało się dowiedzieć – samo przyjdzie do rodzica – dodała.
Jak postąpić, gdy dziecko doświadczy traumy?
Niekiedy na pogrzebach dzieje się coś, co może wywołać u dziecka duży szok, czy nawet traumę. Do takich sytuacji należy np. otwarta trumna. Zdaniem specjalistki, jeśli wiemy, że podczas uroczystości ciało zmarłego będzie widoczne, a mamy małe dziecko najlepiej będzie, jeśli w ogóle nie podejdziemy do trumny. W sytuacji, gdy maluch będzie chciał się pożegnać, pozwólmy mu to zrobić, ale w inny sposób, np. poprzez namalowanie obrazka, który później będzie mogło zostawić na grobie. Tym bardziej ciekawskim, które chcą wiedzieć, jak wygląda trumna, wystarczy pokazać zdjęcie. – Ze starszym dzieckiem można podejść, ale pod warunkiem, że jest ono przygotowane, wie, że dana osoba może wyglądać trochę inaczej. Znaczenie ma także to, jak wrażliwe jest dziecko. Jeśli należy do tych bardzo delikatnych, najlepiej będzie odpuścić sobie podchodzenie to otwartej trumny – tłumaczyła nasza rozmówczyni.
Jeśli jednak rodzice – nieświadomie – zafundują dziecku traumę, to niestety nie dowiedzą się o tym od razu. W takich sytuacjach emocje wracają do dziecka zazwyczaj w najmniej oczekiwanym momencie. – Dlatego warto skontaktować się z psychologiem. Specjalista podpowie, co zrobić, jak pomóc dziecku oswoić się ze strachem i lękiem, które zostały w nim po jakimś incydencie na pogrzebie czy samej ceremonii – dodała Roksana Benedykciuk.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Zaburzenia psychiczne u dzieci. Ekspertka radzi, jak na nie reagować
- Uchroń dziecko przed strachem. Jak rodzic powinien rozmawiać o wybuchu rakiety w Polsce?
- Jego piosenka podbiła TikToka. "Dessous" wspiera działalność Telefonu Zaufania
Autor: Katarzyna Oleksik
Źródło zdjęcia głównego: RubberBall Productions/Getty Images