Komórka jajowa – budowa, funkcje, znaczenie biologiczne. Ile żyje komórka jajowa?

komórka jajowa i plemniki
Jak zbudowana jest komórka jajowa?
Źródło: SEBASTIAN KAULITZKI/Getty Images
Komórka jajowa jest mało zróżnicowana pod względem morfologicznym. Dojrzała kobieta wytwarza w ciągu swojego życia 400–500 komórek jajowych, z czego każda z nich powstaje jedynie w ściśle określonych warunkach biochemicznych organizmu i wąskim przedziale czasowym.

Komórka jajowa człowieka, tzw. jajeczko, pełni funkcje życiodajne. Jednakże nie jest w stanie zrodzić życia bez udziału męskiej komórki rozrodczej.

Jaką wielkość ma komórka jajowa?

Co to jest komórka jajowa? Komórka jajowa to żeńska komórka płciowa zawierająca materiał genetyczny kobiety. Gameta w porównaniu z innymi komórkami organizmu człowieka jest większa i może być widzialna ludzkim okiem, bez użycia narzędzi optycznych, np. mikroskopu. Komórka jajowa rozmiarowo bliska jest wielkości ziarenka piasku, a kształtem przypomina kulę o średnicy ok. 0,12–0,15 mm.

Gwiazdy o macierzyństwie

Źródło: Dzień Dobry TVN
Samotność w macierzyństwie
Samotność w macierzyństwie
Kasia Sokołowska o macierzyństwie
Kasia Sokołowska o macierzyństwie
Paulina Krupińska-Karpiel o macierzyństwie. "Dzieci osób publicznych mają przerąbane"
Paulina Krupińska-Karpiel o macierzyństwie. "Dzieci osób publicznych mają przerąbane"
Joanna Krupa o zdrowiu i macierzyństwie
Joanna Krupa o zdrowiu i macierzyństwie
Rodzicielstwo bliskości – przepis na szczęśliwe dziecko?
Rodzicielstwo bliskości – przepis na szczęśliwe dziecko?
Powrót do pracy po urlopie macierzyńskim
Powrót do pracy po urlopie macierzyńskim
Kamila Kamińska o macierzyństwie
Kamila Kamińska o macierzyństwie

Szacuje się, że rozmiar komórki jajowej jest 26 razy większy od komórki czerwonej krwinki, 20 razy większy od plemnika – męskiej gamety rozrodczej, oraz 4 razy większy niż rozmiar komórki skóry. Komórka jajowa nie ma zdolności poruszania się.

Budowa komórki jajowej

Komórka jajowa człowieka nie jest zróżnicowana morfologicznie, co oznacza mało skomplikowaną budowę. Gameta żeńska zbudowana jest z cytoplazmy, nazywanej również ooplazmą, wewnątrz której znajduje się jądro zawierające materiał genetyczny DNA kobiety. Komórka jajowa wypełniona jest protoplazmą (zwaną żółtkiem) zawierającą materiał zapasowy, którym po zapłodnieni, zarodek odżywia się w pierwszych dniach swojego życia.

Gameta otoczona jest z zewnątrz błoną przeźroczystą i osłoną promienistą, pełniącymi funkcje ochronne.

Jak powstaje komórka jajowa?

Komórka jajowa powstaje w ciągu 9 tygodni od momentu zapłodnienia na skutek namnażania się komórek płciowych, a więc już podczas życia płodowego dziecka. Płód o dojrzałości pięciu miesięcy, posiada blisko 6–7 mln pierwotnych komórek jajowych.

Namnożone komórki płciowe przechodzą fazy podziałów biochemicznych i segregacji, po czym ustalona pula komórek jajowych, rozdzielona równo pomiędzy oba jajniki, zostaje ostatecznie zamknięta. Ilość komórek płciowych zmienia się dopiero w fazie dojrzewania płciowego dziewczyny i rozpoczęcia cyklu miesiączkowania.

Gdzie powstaje komórka jajowa?

Ewolucja i wstępne dojrzewanie komórki jajowej zachodzi w jajniku, a dokładnie na jego powierzchni, gdzie zlokalizowane są wszystkie jajeczka. Powstałe na ścianie jajnika gamety żeńskie nazywane są ogonami.

Wraz z rozpoczęciem cyklu miesiączkowego kobieta uwalnia z jednego jajnika wstępnie dojrzałą komórkę jajową. W tym miejscu należy zastanowić się jak długo dojrzewa komórka jajowa. Prawdziwe dojrzewanie jajeczka trwa około 10 dni i odbywa się w jamie jajowodu, którym wędruje w kierunku macicy. W jajowodzie, komórka jajowa czeka na plemnik, aby się z nim połączyć. Proces uwalniania nazywany jest owulacją, czyli jajeczkowaniem.

Ile żyje komórka jajowa?

Wiele kobiet nurtują pytania: jak długo żyje komórka jajowa? jak długo komórka jajowa jest zdolna do zapłodnienia? Czekająca na plemnik komórka jajowa po pęknięciu pęcherzyka może przetrwać do 24 godzin, choć naukowcy szacują, że komórka jajowa jest zdolna do zapłodnienia wyłącznie przez 6 godzin.

Kiedy dotarcie plemnika i rozszczepienie przez niego osłonki i błony komórki jajowej nastąpi w trakcie jej żywotności, dojdzie do zapłodnienia. W przypadku powodzenia połączenia się komórek płciowych zapłodnione jajeczko wyprowadzane jest z jamy jajowodu poprzez ruchy rzęsek jego ścian do macicy, gdzie rozpocznie proces zagnieżdżania się i dalszej transformacji. Nie można mówić o konkretnym czasie, kiedy komórka jajowa zagnieżdża się w macicy. Co do zasady uznaje się, że jest to 6–10 dni od czasu jej zejścia do jamy macicy.

Niezapłodniona komórka jajowa po 24 godzinach obumiera i zostaje usunięta z organizmu kobiety podczas najbliższej miesiączki.

Pusta komórka jajowa

Kiedy komórka jajowa schodzi do macicy, oczekuje się jej zagnieżdżenia w macicy i rozwoju płodu. W wyniku zaburzeń chromosomalnych na etapie pierwszych podziałów komórkowych, nieodpowiedniej jakości nasienia lub samego jajeczka może zdarzyć się, że zarodek nie zacznie się rozwijać. To zjawisko pustego jaja płodowego, w którym pęcherzyk ciążowy formuje się i rośnie, ale dochodzi do obumarcia zarodka, co oznacza zakończenie ciąży.

Zapłodniona komórka jajowa

Podczas stosunku uwolnione plemniki mężczyzny przedostają się do jajowodów w ciągu kilkunastu minut od momentu ejakulacji i przechodzą proces kapatytacji, czyli osiągnięcia ostatecznej dojrzałości do zapłodnienia. Komórka jajowa może przyjąć tylko jeden plemnik, który wydzielając odpowiedni enzym rozpuszczający błonę ochronną jajeczka, wnika do środka i miesza swój materiał genetyczny z zawartością jądra komórki jajowej. Połączenie komórki jajowej i plemnika tworzy zygotę, czyli pierwszą komórkę, która powstaje w wyniku zapłodnienia, co ciekawe zawierającą już pełen zestaw chromosomów. Proces zapłodnienia choć złożony biochemicznie i fizjologicznie, trwa bardzo krótko, tzn. od czasu zaplemnienia, czyli przylgnięcia plemnika do błony ochronnej komórki jajowej, do momentu wniknięcia plemnika do wewnątrz komórki jajowej. Specjaliści nie określają go w ogóle, a jeśli już, to szacują na kilka sekund.

Zobacz także:

Autor: Adrian Adamczyk

Źródło zdjęcia głównego: SEBASTIAN KAULITZKI/Getty Images

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Zmiany w Dzień Dobry TVN. Do zespołu dołączą znane twarze

Zmiany w Dzień Dobry TVN. Do zespołu dołączą znane twarze

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Materiał promocyjny

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
Materiał promocyjny

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
Materiał promocyjny

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
Materiał promocyjny

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
Materiał promocyjny

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Materiał promocyjny

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
Materiał promocyjny

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
Materiał promocyjny

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"