Ten błąd popełniło większość naszych rodziców. Dlaczego nie powinniśmy go powielać?

Niegrzeczne dziecko
Niegrzeczne dziecko
Źródło: Teresa Short/GettyImages
Większość rodziców dobrze zna taką sytuację: dziecko krzyczy na środku sklepu i nie reaguje na prośby, by się uspokoiło. Jak efektywnie komunikować się z maluchem? Jakie zachowania dorosłych są dziś nie do zaakceptowania przez specjalistów? O tym rozmawialiśmy z psycholog Agnieszką Zając.

Błędy rodziców w komunikacji z dzieckiem

Sylwia Wołoch, dziendobry.tvn.pl: Kiedyś do dzieci mówiło się "Nie becz, bo cię tu zostawimy", "Liczę do trzech i masz się uspokoić", "Zaraz do ciebie wstanę" albo "Jak będziesz się tak zachowywać, to przyjdzie pan i cię zabierze". Dziś specjaliści uważają, że ten sposób traktowania maluchów był niewłaściwy. Dlaczego nie powinniśmy zwracać się tak do naszych pociech?

Agnieszka Zając, psycholog: Przeżywanie emocji całym sobą to jedna z cech, odróżniająca dzieci od "wytrenowanych społecznie" starszych osób. Dzieci krzyczą i skaczą z radości, gdy dostają wymarzony prezent lub gdy rodzic wróci wcześniej z pracy. Te mniej przyjemne emocje pociechy przeżywają równie silnie. Gdy odczuwają złość lub gniew, demonstrują to ze wszystkich sił. Każdy napad złości dziecka poprzedzony tupaniem nóżkami i rzucaniem się na podłogę to nic innego, jak komunikat z prośbą o pomoc wysyłany w stronę dorosłych.

Dzieci nie są świadome, co się z nimi dzieje i nie wiedzą, jak mają opanować swoje odczucia. Robią to, co podpowiada im instynkt, czyli rozładowują swoje emocje w chwili ich pojawienia się. Kluczową rolę w takich momentach odgrywają rodzice i ich umiejętność panowania nad sytuacją. Ważne jest, aby dorośli nie dali się ponieść w takim momencie swoim emocjom. Jeśli zaczniemy krzyczeć, damy dziecku sygnał, że podniesiony głos i agresja to jedyny sposób radzenia sobie w trudnej sytuacji. "Cicho, cicho, przestań!" czy inne komunikaty jak: "Nic się nie stało", "Dziewczynki się nie złoszczą", "Chłopcy nie płaczą", to najgorsze rozwiązanie. To nic innego, jak uczenie dzieci wypierania i zaprzeczania emocjom. Z dziećmi, które od małego uczone są tłumienia emocji, trudniej się współpracuje. Więcej czasu zajmuje diagnoza ich potrzeb i problemów. Zablokowane emocje to zablokowana energia i ograniczona komunikacja. 

Jak komunikować się z dzieckiem?

SW: Jak powinniśmy reagować, gdy widzimy, że dziecko ma problemy z emocjami – często wpada w histerię, grymasi, jest niezwykle wrażliwe lub niespokojne?

AZ: Jessica Milbrun powiedziała: "Ludzie czasem obawiają się, że oferując pocieszenie dziecku, które się złości, mówią mu: "akceptuję Twoje zachowanie". A tym, co naprawdę mówią dziecku jest: "akceptuję Twoje emocje i jestem tu, by Cię wspierać". O wiele lepszym rozwiązaniem od próby stłumienia wybuchu emocji jest empatyczne towarzyszenie dziecku i rozmawianie o emocjach.

Zacznijmy od podkreślenia pewnego niezwykle ważnego faktu, że nie ma dobrych czy złych emocji. Można je podzielić na przyjemne i nieprzyjemne, ale i jedne, i drugie są równie ważne. Za każdą emocją stoi istotna dla dziecka potrzeba. I naszym zadaniem jest pomóc podopiecznym dotrzeć do tej aktualnie odzywającej się potrzeby. Wymaga to od dorosłego przyjrzenia się swoim własnym zachowaniom, myślom i sposobom radzenia sobie w sytuacjach stresowych. Od jakości naszego postępowania w dużym stopniu zależy jakość reakcji dziecka. Oczekiwanie od dziecka, że się uspokoi, gdy my jesteśmy zdenerwowani, jest z góry skazane na porażkę.

Tu bardzo ważna jest tzw. inteligencja emocjonalna rodziców, czyli m.in. umiejętność rozpoznawania i regulowania emocji u siebie i innych. Rolą rodzica jest rozpoznanie, co się stało, odczytanie, czego dziecko w danym momencie potrzebuje. Tylko wtedy można w miarę szybko wyregulować tę emocję, której doświadcza. Należy również okazać dziecku zrozumienie i wesprzeć je w trudnym momencie, bo inaczej emocje mogą się jeszcze nasilić.

Kiedy natomiast widzimy, że określone emocje stają się bardziej powtarzalne i niekorzystne, i obserwujemy, że dziecko wchodzi w jakiś schemat reagowania, wtedy warto bliżej się temu przyjrzeć albo poradzić się specjalisty – psychologa lub pedagoga. Ale oczywiście nie znaczy to od razu, że coś z dzieckiem jest nie tak. Często problemem jest tak naprawdę nieskuteczna komunikacja między rodzicem a dzieckiem.

SW: Jak rozpoznać, kiedy jest to prawdziwy problem, a kiedy dziecko próbuje wymusić coś na rodzicu głośnym płaczem? A może obie sytuacje to "prawdziwy problem"?

AZ: Przede wszystkim musimy na dane wydarzenie spojrzeć z perspektywy dziecka. To, co nam może wydawać się błahe, dla dziecka nie może być wielką tragedią. Dla małego człowieka sytuacja doświadczania tak silnych emocji sama w sobie może być trudna, nie rozumie, co się z nim dzieje. Organizm dziecka szybko próbuje rozładować odczuwane napięcia np. przez tupanie, krzyk lub płacz. Pociecha może przejawiać zachowania, które interpretujemy jako złość, ale może pod nią się kryć frustracja, żal lub strach.

Co dziecko może chcieć wyrazić poprzez złość?

  • próbuję dać znać o niezaspokojonej potrzebie,
    • jestem przytłoczony,
      • mój mózg nie rozumie twoich argumentów, gdy odczuwam tak wiele naraz,
        • potrzebuję, żebyś był spokojny i pomógł mi się uspokoić,
          • kocham cię, czuję się przy tobie bezpiecznie i mam poczucie, że mogę "wyrzucić" wszystko, z czym sobie nie radzę.

            Dziecko wcale nie potrzebuje, żebyś spełnił każdą jego zachciankę, a jego zachowanie to po prostu sygnał "ZWRÓĆ NA MNIE UWAGĘ". I oczywiście nie chodzi o uleganie, jeśli wiemy, że dane zachowanie ma na celu wymuszenie czegoś. To rolą opiekunów jest wskazywać granice i ich przestrzegać. Ale powiedzmy sobie szczerze, my dorośli też często ulegamy różnym pokusom i pragnieniom, np. tzw. impulsom zakupowym i kupujemy sobie to, co nam właśnie wpadło w oko. Trudno się dziwić dzieciom, które są pobudzone przez kolorowe, grające i świecące zabawki.

            Tyle tylko, że one nie mogą ich sobie kupić i są w pełni uzależnione od nas. Nasz sprzeciw wywołuje u nich frustrację. Dlatego najbardziej polecam zapobieganie takim sytuacjom. Aby uniknąć niepotrzebnych nerwów, warto się wcześniej umówić się z dzieckiem, że będzie mogło wybrać sobie jakąś jedną, małą rzecz lub doprecyzować budżet. A jeśli już dojdzie do takiej sytuacji to wykażmy się empatią i spokojem.

            SW: Co w sytuacji, gdy w miejscu publicznym dziecko zaczyna nagle płakać i krzyczeć? Jak reagować, by nie powielać tych standardowych, nierozwiązujących problemów haseł?

            AZ: Przede wszystkim, choć to bardzo trudne, odetnijmy się od otoczenia i skupmy się na sobie i swoim dziecku. Wyrzućmy z głowy presję pt. "Co ci ludzie sobie o mnie pomyślą?". Zastanówmy się, która z potrzeb dziecka jest zablokowana, niezaspokojona, że tak dotkliwie daje o niej znać lub też zastanówmy się, czy granice, które stawiamy dziecku, są właściwe. Otwarte rozmawianie o emocjach to najlepszy sposób, aby dzieci mogły je poznać i nauczyć się je kontrolować. Jeśli maluch wpada w furię i zaczyna krzyczeć, postaraj się spokojnym głosem poprosić go o nazwanie, co w danej chwili czuje.

            Pierwsze próby nazywania emocji na pewno nie będą udane, ale pozwolą zrozumieć dziecku, że to, co czuje, jest dla nas ważne i chcemy o tym dyskutować. Gdy maluch już się uspokoi, warto powrócić do tematu świadomości własnych uczuć. Opowiedz mu, że dorośli tak samo, jak najmłodsi, odczuwają złość i gniew i że w pełni rozumiesz jego trudności z kontrolowaniem emocji.

            Nie ma sprawdzonej recepty na samoregulację. Sposoby, które mogą odpowiadać jednej osobie, okazują się bezskuteczne dla kogoś innego. Dlatego tak ważne jest poszukiwanie rozwiązań szytych na własną miarę. Gdy my dorośli zaczynamy w zdrowy sposób radzić sobie z własnymi napięciami, automatycznie dajemy pociechom przyzwolenie na doświadczanie różnych stanów. To owocuje skuteczniejszą komunikacją i głęboką, bezpieczną relacją.

            Zobacz video: (Od)wagi dzieciaki. Co dzieci wiedzą o piramidzie zdrowego żywienia?

            (Od)wagi dzieciaki. Co dzieci wiedzą o piramidzie zdrowego żywienia?
            Źródło: x-news

            Zobacz także:

            Autor: Sylwia Wołoch

            Źródło zdjęcia głównego: Teresa Short/GettyImages

            podziel się:

            Pozostałe wiadomości

            Jakub Tolak czeka na poważną operację. "Doszedłem do momentu, w którym trzeba podjąć decyzję"

            Jakub Tolak czeka na poważną operację. "Doszedłem do momentu, w którym trzeba podjąć decyzję"

            Brytyjska prasa: Księżna Kate przyłapana na zakupach. Zwrócono uwagę na jej wygląd

            Brytyjska prasa: Księżna Kate przyłapana na zakupach. Zwrócono uwagę na jej wygląd

            Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą. "Zaczęłyśmy z czystą kartą"

            Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą. "Zaczęłyśmy z czystą kartą"

            Mieszka z 50-letnim synem: "Nie chce od mamy odejść"

            Mieszka z 50-letnim synem: "Nie chce od mamy odejść"

            Czy można wydłużyć działanie botoksu? Posłuchaj, co na ten temat mówi specjalista

            Czy można wydłużyć działanie botoksu? Posłuchaj, co na ten temat mówi specjalista

            Jak wychować dzieci w dobie ekranów? "Uważajmy, żeby nie przesadzić"

            Jak wychować dzieci w dobie ekranów? "Uważajmy, żeby nie przesadzić"

            Niepokojący stan psychiczny nastolatków. Dove i MŁODE GŁOWY łączą siły
            Materiał promocyjny

            Niepokojący stan psychiczny nastolatków. Dove i MŁODE GŁOWY łączą siły

            Iga Świątek spotkała się z gwiazdą filmu "Diuna"

            Iga Świątek spotkała się z gwiazdą filmu "Diuna"

            Jaśminowy, brązowy czy biały? Ryż na wiele pysznych sposobów według Grzegorza Zawieruchy
            Materiał promocyjny

            Jaśminowy, brązowy czy biały? Ryż na wiele pysznych sposobów według Grzegorza Zawieruchy

            Marcin Prokop założył alkogogle i przeszedł test

            Marcin Prokop założył alkogogle i przeszedł test

            Manicure Hailey Bieber to hit tej wiosny

            Manicure Hailey Bieber to hit tej wiosny

            Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

            Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

            Królowa kuchni staropolskiej w nowej odsłonie. Poznaj przepisy Darii Ładochy na dania z perliczką
            Materiał promocyjny

            Królowa kuchni staropolskiej w nowej odsłonie. Poznaj przepisy Darii Ładochy na dania z perliczką

            Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

            Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

            Zielone miejsca pracy czekają na górników. "Kwalifikacje są bardzo podobne"
            Materiał promocyjny

            Zielone miejsca pracy czekają na górników. "Kwalifikacje są bardzo podobne"

            "Sposób na wnętrze". Kasia Jaroszyńska i eksperci z Leroy Merlin spełnili marzenie 7-letniej Rozalii
            Materiał promocyjny

            "Sposób na wnętrze". Kasia Jaroszyńska i eksperci z Leroy Merlin spełnili marzenie 7-letniej Rozalii

            Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

            Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

            Wielkanoc z nutką nowoczesności. Przepisy Mariety Mareckiej na nietuzinkowe dania świąteczne
            Materiał promocyjny

            Wielkanoc z nutką nowoczesności. Przepisy Mariety Mareckiej na nietuzinkowe dania świąteczne

            Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

            Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

            Samotność osób starszych. Jak wspierać na co dzień seniorów?
            Materiał promocyjny

            Samotność osób starszych. Jak wspierać na co dzień seniorów?

            Toksyczna odzież - jakich materiałów unikać? "Po jakimś czasie dowiadujemy się, że mamy nowotwór"

            Toksyczna odzież - jakich materiałów unikać? "Po jakimś czasie dowiadujemy się, że mamy nowotwór"

            Ruszyła 8. edycja konkursu POLSKI PACJENT W AVÈNE. Do wygrania wyjazd do Centrum Hydroterapii w Avène we Francji oraz emolienty XERACALM A.D
            Materiał promocyjny

            Ruszyła 8. edycja konkursu POLSKI PACJENT W AVÈNE. Do wygrania wyjazd do Centrum Hydroterapii w Avène we Francji oraz emolienty XERACALM A.D

            Piotr Adamczyk wspiera żonę w przewlekłej chorobie

            Piotr Adamczyk wspiera żonę w przewlekłej chorobie

            Wyniki najnowszego rankingu najsmaczniejszych deserów. Polskie ciasto na pierwszym miejscu

            Wyniki najnowszego rankingu najsmaczniejszych deserów. Polskie ciasto na pierwszym miejscu

            Alkohol przyczynia się do występowania aż 200 chorób. Jakich?

            Alkohol przyczynia się do występowania aż 200 chorób. Jakich?

            Domowy street food, czyli kulinarna podróż bez biletu. Poznaj przepisy Szymona Czerwińskiego
            Materiał promocyjny

            Domowy street food, czyli kulinarna podróż bez biletu. Poznaj przepisy Szymona Czerwińskiego

            27-letnia Ola miała najpoważniejszy rodzaj udaru

            27-letnia Ola miała najpoważniejszy rodzaj udaru

            Książę William zażartował z Kate. Przesadził?

            Książę William zażartował z Kate. Przesadził?

            Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

            Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

            Jakie są właściwości błękitnych kamieni? Poznaj moc szafiru, turkusu i apatytu

            Jakie są właściwości błękitnych kamieni? Poznaj moc szafiru, turkusu i apatytu

            Pamiętacie Manię z "Przepisu na życie"? Wiemy, czym się teraz zajmuje

            Pamiętacie Manię z "Przepisu na życie"? Wiemy, czym się teraz zajmuje

            9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

            9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

            Tego badania boją się Polacy. Nie wykonał go m.in. tata Marcina Mellera: "Zmarł po 3,5 roku"

            Tego badania boją się Polacy. Nie wykonał go m.in. tata Marcina Mellera: "Zmarł po 3,5 roku"

            E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
            Materiał promocyjny

            E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

            "Mam tysiaka. Zbieram na Lambo". Wyznania dzieci o pieniądzach bawią do łez

            "Mam tysiaka. Zbieram na Lambo". Wyznania dzieci o pieniądzach bawią do łez

            Po przeszczepie serca zostały matkami. "Chciałam spełnić to marzenie"

            Po przeszczepie serca zostały matkami. "Chciałam spełnić to marzenie"

            Pierwszy partner zdradził ją z jej przyjaciółką, kolejny z prostytutką. Czy mu wybaczyła?

            Pierwszy partner zdradził ją z jej przyjaciółką, kolejny z prostytutką. Czy mu wybaczyła?

            Zdrowe stopy na wiosnę i nie tylko. Podolog o codziennej pielęgnacji

            Zdrowe stopy na wiosnę i nie tylko. Podolog o codziennej pielęgnacji

            "Back to school. Prawdziwy egzamin". TTV wysyła rodziców z powrotem do szkoły

            "Back to school. Prawdziwy egzamin". TTV wysyła rodziców z powrotem do szkoły

            Wiosenne nowości. Czego mogą spodziewać się widzowie Dzień Dobry TVN? "Mamy akcje specjalne"

            Wiosenne nowości. Czego mogą spodziewać się widzowie Dzień Dobry TVN? "Mamy akcje specjalne"

            Stawiasz problemy innych ponad swoje? To może być ważny sygnał. "Nieświadome pragnienie"

            Stawiasz problemy innych ponad swoje? To może być ważny sygnał. "Nieświadome pragnienie"

            Ile kosztuje m2 mieszkania w bloku z wielkiej płyty? Kwota zwala z nóg

            Ile kosztuje m2 mieszkania w bloku z wielkiej płyty? Kwota zwala z nóg

            #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

            #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas