Dzięki wprowadzeniu szczepionki na gruźlicę do kalendarza szczepień obowiązkowych ciężki przebieg choroby zdarza się rzadko. Skutki uboczne szczepionki występują niezwykle rzadko, warto jednak zachować czujność. Jak przebiega gojenie po szczepieniu u noworodka?
Czy warto wykonać szczepienie na gruźlicę i na czym ono polega?
Choć według standardowych procedur szczepionka na gruźlicę podawana jest zwykle jeszcze w szpitalu w pierwszych dniach po urodzeniu, istnieje możliwość zrezygnowania z niej. Czy warto z niej skorzystać? Mimo że obecnie w Polsce notuje się bardzo niewiele przypadków tej choroby, a w krajach zachodnich gruźlica prawie nie występuje, wciąż istnieje ryzyko zachorowania. Jej nosicielami mogą być bowiem starsze osoby, których nie obowiązywały szczepienia na gruźlicę (wprowadzono je w 1955 r.), a także przyjezdni z krajów, w których liczba zachorowań jest znacznie wyższa. Nie warto zatem rezygnować z BCG, ponieważ nawet ewentualne powikłania, zresztą dość rzadkie, nie są groźniejsze od samej gruźlicy.
Szczepionka zawiera niewielkie ilości osłabionych bakterii, które nie są groźne nawet dla noworodka. Jest podawana śródskórnie. Po jej wykonaniu na skórze może pojawić się niewielka czerwona krostka, a po zagojeniu pozostaje mała, okrągła, biaława blizna.
Jak przebiega gojenie po szczepionce na gruźlicę u niemowląt i noworodków?
Po zaszczepieniu dziecka na gruźlicę na skórze pojawia się nieduży pęcherzyk, który bardzo szybko znika samoistnie. Po 3–4 tygodniach w jego miejscu tworzy się mała czerwona krostka, która z czasem powiększa się i wypełnia ropną wydzieliną. Nie jest to nic niepokojącego. Najpóźniej po 2 tygodniach krostka powinna sama pęknąć. Najprostszą metodą na przyspieszenie gojenia jest zapewnienie skórze w tym miejscu stałego dostępu powietrza. Dlatego w żadnym wypadku nie należy jej zaklejać ani tym bardziej osuszać. Jeżeli z pękniętego zgrubienia sączą się niewielkie ilości ropy, można jedynie przykryć je kawałkiem gazy.
Miejsce po szczepionce na gruźlicę powinno goić się do 3 miesięcy. Blizna początkowo przybiera intensywnie różowy kolor, jednak na stałe zostaje jedynie kilkumilimetrowy jasny ślad, który świadczy o pełnym zagojeniu.
Przeciwwskazania do szczepienia na gruźlicę
Szczepionka na gruźlicę najczęściej nie wywołuje żadnych skutków ubocznych. Istnieją jednak pewne przeciwwskazania, które mogą zdecydować o jej niepodaniu lub odsunięciu w czasie. Szczepienie odkłada się m.in. u wcześniaków o masie urodzeniowej poniżej 2 kg. Nie powinno się również szczepić dzieci z mocno osłabionym układem odporonościowym, po przebytej ostrej infekcji w ciągu ostatnich 4 tygodni, a także w przypadku, gdy matka była chora na gruźlicę. Niestety, słaba odporność u noworodka czy niemowlaka często jest trudna do wykrycia. Alarmujące powinny być natomiast przypadki tego problemu w najbliższej rodzinie, o których należy poinformować lekarza jeszcze przed porodem.
U niektórych dzieci mogą wystąpić powikłania poszczepienne. Zaniepokoić powinna m.in. wysoka gorączka, duża średnica krostki po szczepieniu (powyżej 10 mm), powiększenie węzłów chłonnych pod pachą po lewej stronie, objawiające się guzem w tym miejscu, znaczny wyciek ropny w punkcie szczepienia, zwłaszcza jeśli utrzymuje się powyżej 3 miesięcy, a także wyraźny guz lub obrzęk wypełniony płynem w miejscu podania szczepionki. W takich sytuacjach należy niezwłocznie udać się z dzieckiem do specjalisty.
W nielicznych przypadkach możliwe są poważniejsze powikłania. Należą do nich m.in. toczeń, rumień guzowaty, zapalenie kości, keloid, zapalenie ucha środkowego, uszkodzenie układu moczowo-płciowego, zmiany węzłowe, ropień pozagardłowy czy zmiany w obrębie stawów, a bardzo rzadko ogólne zakażenie prątkiem BCG. Należy jednak pamiętać, że wszystkie wymienione problemy zdrowotne związane z podaniem szczepionki przeciw gruźlicy występują u niewielkiego odsetka dzieci, a część z nich ma szansę ustąpić samoistnie.
Dzięki szczepieniom przypadki zachorowań na gruźlicę są w Polsce bardzo nieliczne. Aby jednak utrzymać tę tendencję, a także uchronić swoje dziecko przed zapadnięciem na tę ciężką chorobę, nie powinno się odmawiać obowiązkowego szczepienia BCG.
Zobacz także:
- Dzieci podczas zajęć w przedszkolu jadły robaki. Rodzice są oburzeni
- Szczepionka przeciw tężcowi – dawkowanie i skuteczność
- Ruszyła rejestracja na szczepienia przeciwko COVID-19 dla dzieci od 6. miesiąca życia
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Owen Franken/Getty Images