Szczepionka DTP – typy szczepionki i jej skutki uboczne

Dziecko, które jest szczepione
Dziecko na szczepieniu
Źródło: Westend61/Getty Images
Szczepionka DTP chroni przed błonicą, tężcem i krztuścem, czyli jednymi z najpoważniejszych chorób zakaźnych. Podaje się ją w czterech dawkach od 7. tygodnia do 18. miesiąca życia dziecka. W wieku 6 i 19 lat podaje się dawki przypominające. Szczepionka na błonicę, tężec i krztusiec uodparnia na okres 10 lat. Po tym czasie przy jakimkolwiek kontakcie otwartej rany z materiałem, który może zawierać laseczki tężca, konieczne jest podanie dawki przypominającej.

Co to jest DTP?

Nazwa szczepionki DTP pochodzi od łacińskich nazw chorób, przed którymi chroni: diphtheria (błonica), tetanus (tężec), pertussis (krztusiec). Stąd też jej zwyczajowe określenie: Di-Te-Per.

Szczepionka na błonicę, tężec i krztusiec nie bez powodu podawana jest już w pierwszych tygodniach życia dziecka. Wszystkie te choroby są niebezpieczne dla noworodków, szczególnie tężec, który jeszcze do niedawna odpowiadał za większą część zgonów u niemowląt. Niski poziom zachorowalności na te choroby wynika przede wszystkim z obowiązkowych szczepień.

Szczepionka DTP jest szczepionką trójwalentną, a więc uodparnia jednocześnie na trzy różne typy patogenów. Podaje się ją w 4 dawkach podstawowych i 3 dawkach przypominających. Szczepionka składa się z następujących substancji czynnych:

  • toksoidu tężcowego;
  • toksoidu błoniczego;
  • zawiesiny zabitego, niezakaźnego szczepu krztuśca.

Wszystkie odmiany szczepionki DTP uznawane są za bardzo efektywne. Gwarantują właściwie stuprocentową ochronę przed błonicą i tężcem. Ochrona przed pałeczkami krztuśca utrzymuje się natomiast na poziomie 90 proc. Szczepionka podawana jest podskórnie lub domięśniowo, nigdy donaczyniowo.

Zobacz wideo: Szczepienia przeciwko COVID-19. Czy konieczna będzie trzecia dawka?

14729302_szczepienia-trzecia-dawka_720P
Szczepienia przeciwko COVID-19. Czy konieczna będzie trzecia dawka?
Źródło: Dzień Dobry TVN

Szczepionka: błonica, tężec, krztusiec i coś jeszcze?

Szczepionka DTP występuje w dwóch odmianach i tylko jedna z nich jest refundowana przez NFZ:

  • DtwP – zawierająca całe, zabite bakterie krztuśca (szczepionka bezpłatna);
  • DtaP – zawierająca tylko oczyszczone białka bakterii krztuśca (szczepionka refundowana jedynie dla dzieci z zaburzeniami neurologicznymi, w innych przypadkach płatna).

Istnieją również szczepionki DT, czyli niezawierające pałeczek krztuśca. Są przeznaczone dla osób, które tę chorobę już przeszły, oraz dla tych, u których występują silne reakcje poszczepienne. Uwagę zwraca również szczepionka przypominająca, bezkomórkowa (także przeciw polio; popularny Boostrix). Zaleca się ją osobom, które np. ze względu na charakter pracy są narażone na częstszy kontakt z wirusami i powinny zwiększyć swoją odporność immunologiczną.

W ramach nowoczesnych skojarzonych szczepionek często łączy się DTP z innymi antygenami:

  • czterowalentna szczepionka DTaP-IPV (4w1) – przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis;
  • pięciowalentna szczepionka DTaP-IPV+Hib (5w1) – przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis i Haemophilus influenzae typu B;
  • sześciowalentna szczepionka DTaP-IPV+Hib+HBV (6w1) – przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu B i wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.

Kalendarz szczepień przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi

Szczepionkę przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, zgodnie z kalendarzem Programu Szczepień Ochronnych, podaje się w 4 dawkach i 3 dawkach przypominających. Przyjmowanie szczepionki jest rozłożone w dłuższym okresie, bo od 7. tygodnia do 19. roku życia:

  • w 7. tygodniu życia – pierwsza dawka szczepionki (DTwP);
  • w 3. do 4. miesiąca życia – druga dawka szczepionki;
  • w 5. do 6. miesiąca życia – trzecia dawka szczepionki;
  • w 16. do 18. miesiąca życia – czwarta dawka szczepionki;
  • w 6. roku życia – pierwsza dawka przypominająca (DTaP);
  • w 14. roku życia – druga dawka przypominająca (Tdap);
  • w 19. roku życia – trzecia dawka przypominająca (Td).

Skutki uboczne szczepionki przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi

Powikłania po szczepionce na błonicę, tężec, krztusiec i polio (ewentualnie) związane są przede wszystkim z działaniem pełnokomórkowych składników krztuśca. Wykazują one bowiem dużą reaktywność immunologiczną. Z tego też powodu w niektórych szczepionkach skojarzonych (np. DTP z polio) zastosowano bezkomórkową odmianę antygenu krztuśca, która jest znacznie lepiej tolerowana przez organizm dziecka. Niestety, w większości przypadków szczepionki te są pełnopłatne.

Skutki uboczne szczepionki przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi mogą przyjmować postać niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP), które obejmują bolesność w miejscu podania szczepionki, zaczerwienienie, obrzęk. Ewentualnie mogą wystąpić takie objawy, jak gorsze samopoczucie, markotność, senność, podwyższona temperatura, brak apetytu i pragnienia, wymioty i biegunka. Pojawiają się one do 48 godzin po szczepieniu i z reguły ustępują samoistnie.

Szczepienie DTP – powikłania

Szczepionka DTP może jednak spowodować dużo poważniejsze skutki uboczne, takie jak:

  • powiększenie węzłów chłonnych;
  • nieżyt górnych dróg oddechowych;
  • bezdech;
  • porażenie splotu barkowego, niedowład;
  • ograniczenie ruchomości;
  • szczękościsk;
  • przeczulica;
  • obniżenie napięcia mięśniowego;
  • zmniejszona wrażliwość na bodźce.

W każdym z tych przypadków należy natychmiast skonsultować się z lekarzem. Winę za te powikłania najprawdopodobniej ponosi antygen krztuśca, zatem to do lekarza należy decyzja, jaką formę szczepionki podawać dalej. 

Zobacz także:

podziel się:

Pozostałe wiadomości