Układ rozrządu to jeden z najważniejszych podzespołów w aucie. Warto poznać jego budowę, aby w razie awarii wiedzieć, jak zareagować.
Motoryzacja
Do czego służy i jak działa układ rozrządu?
Układ rozrządu dba o synchronizację wałka rozrządu i wału korbowego. Dba również o to, aby poprawnie działały zawory silnika, co oznacza, że otwiera i zamyka je w odpowiednim momencie. To odpowiedzialne zadanie. Jeżeli wspomniane zawory nie zadziałają właściwie, wówczas cały silnik nie będzie pracował poprawnie.
Cały mechanizm napędzany jest przez wał korbowy, a służy do tego pasek zębaty, koła zębate lub łańcuch rozrządu. Jeden obrót wałka rozrządu jest równoznaczny z dwoma obrotami wału korbowego, co umożliwia pracę zaworom. Są różne rodzaje układów rozrządu, lecz te podstawowe posiadają 2 zawory, pracujące na jeden cylinder. Jeden cylinder zasysa np. powietrze, a drugi służy do odprowadzania spalin. Nowoczesne silniki działają nieco inaczej, gdyż w ich przypadku na jeden cylinder przypadają co najmniej 2 zawory.
Jak zbudowany jest układ rozrządu?
Układ rozrządu składa się z podzespołów, takich jak: wałek rozrządu popychaczy szklankowych, regulator hydrauliczny, dźwignia zaworowa. Oprócz nich zbudowany jest także z prowadnic, zaworów, sprężyn zaworowych oraz przeróżnych podkładek i uszczelek.
Omawiając budowę układu rozrządu, w pierwszej kolejności należy bliżej przyjrzeć się wałkowi rozrządu. To właśnie on steruje pracą silnika i sprawia, że do cylindrów trafia mieszanka paliwowo-powietrzna. Gdy zawory ssące się otwierają, wtedy silniki może pracować poprawnie. Ważnym elementem budowy wałka są również krzywki. Krzywki sprawiają, że zawory otwierają się. Kształt krzywek ma wpływ na czas otwarcia zaworu, więc muszą być poprawnie ustawione. Oprócz tego muszą być także odpowiednio skonstruowane, aby nie były atakowane krawędzią szklanki.
Drugim z ważnych elementów budowy układu rozrządu są wspomniane zawory. Dzięki nim do cylindra dostarczana jest właściwa ilość mieszanki. Spośród zaworów wyróżnia się ssące i wydechowe. Zawory ssące odpowiadają za doprowadzenie do wnętrza cylindra paliwa; zawory wydechowe odprowadzają spaliny do układu wydechowego. Układ rozrządu ma budowę dość skomplikowaną, więc ewentualne naprawy, szczególnie w przypadku nowych aut, nie odbywają się poza wyspecjalizowanymi warsztatami.
Jakie są rodzaje i elementy układu rozrządu?
Wyróżnia się trzy rodzaje układu rozrządu. Jest to rozrząd tłokowy, który montuje się w silnikach dwusuwowych, rozrząd tłokowo-zaworowy, montowany również w silnikach dwusuwowych, lecz wolnobieżnych i z większą pojemnością. Ostatnim rodzaje rozrządu jest rozrząd zaworowy, montowany w nowoczesnych silnikach czterosuwowych.
W przypadku silników czterosuwowych powyższą klasyfikację można nieco rozszerzyć. Nowe silniki tego typu posiadają trzy rodzaje rozrządu. Jednym z nich jest układ rozrządu DOHC. DOHC, czyli Double Over Head Camshaft, używany jest w silnikach OHC zawierających podwójny wałek rozrządu w głowicy silnika górnozaworowego. Osoby zainteresowane motoryzacją kojarzą konstrukcję DOHC z silników tłokowych i silników z czteroma cylindrami oraz szesnastoma zaworami. Układ rozrządu DOHC jest doceniany, gdyż nie ma dodatkowych elementów rozrządu, które i tak z czasem mogłyby ulec awarii. DOHC sprawia, że silnik pracuje sprawniej, choć cały ten układ rozrządu ma skomplikowaną budowę i może przysporzyć sporo problemów podczas ewentualnej naprawy.
Kolejnym rodzajem układu rozrządu jest OHV, czyli Over Head Valve. Używa się go w silnikach tłokowych. W nich wałek rozrządu znajduje się w bloku silnika i kontroluje zawory umieszczone w głowicy, robiąc to za pomocą popychacza. Układ ten jest już powoli wypierany przez układ OHC, choć można spotkać auta, w których jest nadal montowany. Dzieje się to jednak sporadyczne i przeważnie w Ameryce Północnej.
Ostatnim z układów rozrządu jest OHC, czyli Over Head Camshaft, który znalazł swoje zastosowanie w silnikach górnozaworowych. W tym układzie wałek napędza np. koło zębate.
Oprócz wymienionych układów na rynku motoryzacyjnym funkcjonują również układy zmiennych faz rozrządu. Ten specjalny rodzaj układu działania wymyślono, aby samochód poruszał się szybciej oraz spalał mniej paliwa. Coraz częściej stosuje się go w nowoczesnych autach. Zaletą układu zmiennych faz rozrządu jest lepsze napełnianie cylindrów.
Na czym polega naprawa układu rozrządu?
Naprawa układu polega przeważnie na wymianie paska rozrządu. Lepiej nie wykonywać samodzielnie napraw układu rozrządu, jeżeli nie ma się w tym doświadczenia. Jeden błąd może doprowadzić do zniszczenia silnika. Naprawa rozpoczyna się zazwyczaj od demontażu, aby móc dostać się do paska. Jest to jednak zadanie, którego stopień trudności jest zależny od rodzaju silnika. Niekiedy wystarczy jedynie zdjąć drobny element, a niekiedy nawet rozkręcić całą jednostkę napędową.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Dlaczego dochodzi do ubytku płynu chłodniczego?
- Odszkodowanie za uszkodzenie auta przez pługosolarkę. Jak się o nie ubiegać?
- Na czym polega chiptuning i w jaki sposób zwiększa osiągi samochodu?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: wera Rodsawang/Getty Images
