Zdjęcie: Agnieszka K. Jurek/ East News
Placki chapati z dipem z serka z ziołami (Burutz Berikutz) i dipem pomidorowym (Baloganze Pitchu)
Składniki:
2 szklanki mąki pszennej razowej graham
2 szklanki mąki pszennej
1 łyżeczka soli morskiej lub kamiennej
letnia woda
mąka do podsypywania
Baloganze Pitchu:
2 łyżki oleju ryżowego
1duża cebula
1 zielona papryka
1 ostra czerwona papryczka
3-4 świeże pomidory (lub 1 puszka pomidorów z zalewy)
3 dymki
3-4 ząbki czosnku
doniczka kolendry
sól do smaku
1 szklanka wody
Burutz Berikutz:
250 g twarogu śmietankowego
2 dymki
garść świeżej kolendry (lub koperku)
garść listków mięty
sól do smaku
½ szklanki jogurtu
olej z pestek moreli
Przygotowanie:
Mąkę pszenną i pszenna razową mieszamy z solą i dodajemy taką ilość wody aby zagnieść sprężyste i miękkie ciasto. Na początku może się trochę kleić, ale z czasem po paru minutach wyrabiania powinno zacząć odchodzić od rąk i miski. Po około 5-7 minutach wyrabiania odstawiamy na ½ godziny. Ciasto dzielimy na kawałki wielkości śliwki. Każdy kawałek formujemy w kulkę i spłaszczamy. Wałkujemy okrągłe placki podsypując mąką. Placki powinny mieć grubość około 1-2 mm. Rozwałkowany placek opiekamy około 2 minuty na rozgrzanej suchej, najlepiej żeliwnej patelni. Kiedy pojawią się małe bąbelki placek kładziemy na kratce( takiej jak do grillowania) i opiekamy bezpośrednio nad gazem. Chapati powinien się rozwarstwić tak jak chlebek pita i nadmuchać się (będzie wyglądać trochę jak ufo). Upieczone placki składamy razem smarując je olejem z pestek moreli (ewentualnie masłem lub oliwą z oliwek) Podajemy z dipami.
Baloganze Pitchu:
Poszatkowaną cebulę dusimy na oleju. Po około 4 minutach dodajemy drobno poszatkowaną zieloną paprykę i poszatkowaną ostra papryczkę. Pomidory mieszamy z poszatkowaną dymką, drobno pokrojonymi ząbkami czosnku i poszatkowaną kolendrą. Do uduszonej cebuli dodajemy pomidory z resztą składników i dusimy około 10 minut (jeśli potrzeba dodajemy trochę wody).
Burutz Berikutz:
Dymkę i zioła drobno szatkujemy. Całość mieszamy z twarogiem i jogurtem. Solimy do smaku. Placki chapati są podstawą kuchni Hunzów. Jest to bardzo zdrowy rodzaj pieczywa, ponieważ nie używa się do jego produkcji drożdży. Czas obróbki termicznej jest bardzo krótki, więc większość witamin i enzymów pozostaje w pieczywie w przeciwieństwie do naszego długo pieczonego chleba (około30-40 minut w piekarniku). Olej z pestek moreli, którym Hunzowie polewają chapati zawiera bardzo ważną witaminę B17 tzw. amigdalinę, która jest przez niektórych badaczy nazywana lekarstwem na raka. Występuje w nim też witaminy: A,B,E i składniki mineralne. Hunzowie wg niektórych źródeł żyją nawet po 130 lat.
Jedzenie podróżującego Hunzy
Mieszkańcy tej legendarnej krainy bardzo często wynajmowani są przez himalaistów jako tragarze. Są oni w stanie przenosić bardzo ciężki bagaż na duża ilość kilometrów po stromych niebezpiecznych drogach. W czasie podróży jedzą przekąskę składającą się z suszonych owoców, orzechów i pestek moreli. Zapewnia im to bardzo dużą ilość energii i składników odżywczych.
Składniki:
1 szklanka suszonych moreli
1 szklanka orzechów laskowych
1 szklanka suszonej żurawiny (w oryginalnym przepisie występują suszone jeżyny, które u nas są raczej trudno dostępne)
1 szklanka migdałów
Przygotowanie:
Hunzowie wszystkie składniki ucierają w kamiennych moździerzach. Można wszystkie orzechy zmielić w blenderze, a suszone owoce bardzo drobno poszatkować. Na końcu wszystko jeszcze raz mielimy w blenderze. Musimy uzyskać masę, z której możemy uformować małe batoniki lub kulki.
Informacje o diecie:
Hunzowie jedzą bardzo dużo owoców: moreli, brzoskwiń, gruszek, jabłek, śliwek, winogron, czereśni, morw, fig i różnego rodzaju melonów. Najwięcej jednak spożywają moreli, których mają około20 odmian. Późnym latem wszystkie dachy pokryte są tymi jasnopomarańczowymi owocami, które suszą się w słońcu. Zimą typowe śniadanie to kasza jaglana z suszonymi morelami i siemieniem lnianym. Hunzowie jedzą mało mięsa, na co dzień pijąc sfermentowane mleko podobnie jak Abhazi, tylko pod postacią jogurtu z wodą tzw.- lassi.Bazę ich pożywienia stanowią pełne ziarna takie jak: pszenica, gryka, jęczmień, proso. Poza tym jedzą dużo warzyw zwłaszcza zielonolistnych.
Lobio orzechowe z abistą i kefirem
Składniki:
1 ½ szklanki ugotowanej czerwonej fasoli
1/2 łyżki masła|
½ szklanki orzechów włoskich
½ cebuli
1 ząbek czosnku
doniczka kolendry
pęczek natki pietruszki
świeża ostra papryczka do smaku
szczypta cynamonu
sok z jednej cytryny
sól i pieprz do smaku
Abista:
1 szklanka kaszy kukurydzianej
3 szklanki wody
1 łyżeczka soli
2 łyżki masła
kefir, lub zsiadłe mleko do picia
Przygotowanie:
Ugotowaną fasolę ugniatamy tak, aby powstała w miarę jednolita masa. Na maśle dusimy 2-3 minuty poszatkowane orzechy, cebulę i czosnek. Kolendrę i natkę pietruszki szatkujemy. Całość mieszamy razem i dodajemy bardzo drobno pokrojoną ostrą papryczkę i pozostałe składniki. Podajemy ze świeżo ugotowaną kaszą kukurydzianą, którą w Abchazji je się praktycznie do każdego posiłku i kefirem lub zsiadłym mlekiem.
Informacje o diecie:
Abchazi piją jedną, dwie szklanki dziennie napoju zwanego matzoni. Jest to sfermentowane mleko kozie, owcze lub krowie. Najbliższym dla nas dostępnym napojem ze sfermentowanego mleka jest kefir lub zsiadłe mleko(najlepiej z niepasteryzowanego mleka). Jogurt nie jest tak dobry i nie pija się go w Abchazji. Abchazi na pierwsze śniadanie jedzą surówki z zielonych warzyw zerwanych prosto z ogrodu. Wiosną przyrządzają ją z ostrych warzyw takich jak rukiew, szczypiorek, czy rzodkiewka. Latem i jesienią bardzo popularne są pomidory i ogórki, a zimowe surówki składają się z kiszonych ogórków, kapusty, cebuli i wekowanych pomidorów. Dodają do nich koperek i natkę kolendry. Jedzą bardzo dużo owoców. Nie spożywają potraw smażonych, ich dieta jest praktycznie lakto-wegetariańska. Mięso jedzą w bardzo małej ilości.
Tofu Champuru
Składniki:
4 łyżki oleju ryżowego
200 g tofu
4 ząbki czosnku
kawałek wielkości kciuka świeżego imbiru
1 cukinia
1 średnia marchewka
1 szklanka poszatkowanej kapusty pekińskiej
¼ szklanki namoczonych w wodzie przez 15 minut glonów wakame
4 łyżki sosu sojowego
1 łyżeczka cukru trzcinowego
sól i pieprz do smaku
1 szklanka kiełków soi lub fasoli mung
¾ szklanki poszatkowanej dymki
Przygotowanie:
Tofu kroimy w kostkę i odsączamy z nadmiaru wody. Smażymy na rozgrzanym oleju około 3-4 minuty po czym dodajemy drobno poszatkowany czosnek i imbir. Po chwili wrzucamy pokrojoną w cienkie paski (julienne) marchewkę, poszatkowaną kapustę i pokrojoną w plasterki cukinię. Całość dusimy jeszcze chwilę aż warzywa troszkę zmiękną. Dodajemy sos sojowy, cukier, sól i pieprz do smaku. Całość posypujemy dymką i kiełkami.
Informacje o diecie:
Dziadkowie z Okinawy są najlepiej zbadani ze wszystkich długowiecznych kultur. W 1975 roku Japońskie Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej zapoczątkowało Okinawskie Badania nad Stulatkami – program, który kontynuowany jest do dziś. Jego celem było zweryfikowanie licznych raportów o długowiecznych mieszkańcach Okinawy. Przez te wszystkie lata nagromadzono bardzo dużo dowodów na to, że Okinawa jest miejscem zamieszkanym przez najdłużej żyjących ludzi i najzdrowszych ludzi na świecie, jakich kiedykolwiek zbadano.
Podsumowanie:
Diety wymienionych społeczności są:
-niskokaloryczne
składają się z całości pokarmowych, z jak najmniejszą ilością pokarmów przetworzonych. Nie występują tam produkty rafinowane takie jak: oczyszczony cukier, syrop kukurydziany; oraz konserwanty, sztuczne smaki i aromaty
-bogate w węglowodany złożone, czyli pełne ziarna, warzywa, owoce
-wszystkie produkty są sezonowe
-wszystkie zawierają dosyć niski poziom tłuszczu pochodzenia naturalnego (nie używają margaryny!)
-wszystkie zawierają proteiny głównie pochodzenia roślinnego w tym z roślin strączkowych: fasoli, grochu, soi, pełnego ziarna, czy orzechów.
Autor: Katarzyna Chrzanowska-Kozioł
Źródło: Dzień Dobry TVN
