Charakterystyka zaburzeń osobowości

Twarz kobiety z efektem rozmazania
Fot. Photographee.eu Getty Images
Zaburzenia osobowości to pewien stały wzorzec charakteru człowieka, który dotyczy problemów ze strukturą osobowości. Zaburzenia te rozwijają się w toku życia jednostki, ze względu na działające czynniki genetyczne, środowiskowe czy socjalizację lub dysfunkcjonalne wychowanie ze strony rodziców.

Możemy wyróżnić przynajmniej kilka rodzajów zaburzeń osobowości. W artykule wyjaśniamy, czym charakteryzują się najpopularniejsze z nich.

Zobacz film: Łukasz Wroński: Zaburzenia osobowości to jest trwały deficyt pewnych zachowań

Zobacz film: Łukasz Wroński: Zaburzenia osobowości to jest trwały deficyt pewnych zachowań. Źródło: Dzień Dobry TVN

Zaburzenia osobowości: rodzaje

Zaburzenia osobowości borderline

Jest to tak zwana osobowość z pogranicza, która charakteryzuje się ciągłym przechodzeniem od miłości do nienawiści. Osoby z zaburzeniem borderline są trudne w kontaktach międzyludzkich i przejawiają zachowania impulsywne i ryzykowne, takie jak nadużywanie alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych, niebezpieczne kontakty seksualne czy uprawianie hazardu. Przechodzenie od jednego stanu uczuciowego do drugiego wywołuje lęk i niepokój w społeczeństwie, dlatego funkcjonowanie codzienne osób z tym zaburzeniem może być utrudnione. Zaburzenie osobowości z pogranicza charakteryzuje się także lękiem przed byciem „wchłoniętym” przez drugą osobę, przy jednoczesnym pragnieniu przebywania z innymi.

Narcystyczne zaburzenie osobowości

Narcyzm to zaburzenie nawiązujące do mitologii, a dokładniej mitu o Narcyzie, który zakochał się we własnym odbiciu. W XX wieku narcyzm jako pojęcie weszło do języka potocznego i używane jest w sensie pejoratywnym. Osoby przejawiające to zaburzenie są skoncentrowane na sobie i własnych zaletach, dlatego zwykle z trudem nawiązują kontakty społeczne. Lubią manipulować innymi, oszukiwać ich i starają się osiągnąć własny cel bez względu na środki i drogę do niego. Osoby narcystyczne zwykle charakteryzuje poczucie wyższości nad innymi, wykorzystywanie ludzi do osiągnięcia swoich zamiarów, a także problemy z empatią i budowaniem trwałych relacji.

Schizoidalne zaburzenie osobowości

Osoby z tym zaburzeniem nie lubią wchodzić w związki międzyludzkie i zwykle wolą koncentrować się na swoim świecie wewnętrznym. Zdarza się, że schizoidalne zaburzenie osobowości jest uznawane za schizofrenię i może stanowić przyczynę przyznania renty z powodu niezdolności do pracy oraz podstawę do leczenia psychiatrycznego. Schizotymicy są indywidualistami i preferują samodzielność w życiu codziennym.

Histrioniczne zaburzenie osobowości

Zaburzenie to przejawia się nadmiarem ekspresji, a także chęcią zwrócenia na siebie uwagi otoczenia. Histrioniczne zaburzenie osobowości charakterystyczne jest dla osób, które w przeszłości nie były doceniane i w życiu dorosłym potrzebują dużo atencji. Osoby te zwykle zachowują się w sposób uwodzicielski, namiętny i mają skłonność do flirtów oraz ryzykownych zachowań seksualnych.

Obsesyjno-kompulsyjne zaburzenie osobowości

Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne to inaczej nerwica natręctw. Osoby o tym typie osobowości przejawiają objawy takie jak myśli natrętne, nadmierny perfekcjonizm, chęć sprawdzania wszystkiego kilkakrotnie (na przykład zakręcenia gazu lub zamknięcia drzwi), natrętne impulsy, obsesyjne oczyszczanie się (na przykład wielokrotne mycie rąk) oraz symptomy związane z zaburzeniami lękowymi lub depresją. W przypadku tego zaburzenia pojawić się mogą tiki lub fobie związane ze strachem przed zarazkami.

Antyspołeczne zaburzenie osobowości (dyssocjalne zaburzenie osobowości)

Jest to jedno z poważniejszych zaburzeń osobowości, które może zostać zdiagnozowane jeszcze w okresie dorastania. Zaburzenia osobowości u młodzieży najczęściej związane są właśnie z osobowością antyspołeczną. Osoby z tym zaburzeniem nie przestrzegają norm społecznych, dopuszczają się aktów wandalizmu, zachowań irracjonalnych i nie przejawiają skruchy. Zwykle takie osoby wagarują, są agresywne i drażliwe, co może wpędzać je w jeszcze większe kłopoty w szkole czy w konflikt z prawem. Jednostki przejawiające osobowość dyssocjalną lekceważą prawa innych osób, manipulują innymi i nie są empatyczne.

Paranoiczne zaburzenia osobowości

Osoby paranoiczne są przewrażliwione i podejrzliwe, a także bardzo wrażliwe na niepowodzenia. Zwykle są nadmiernie zazdrosne o współmałżonka czy partnera i ciągle powracają do tematyki zdrad. Ponadto, osoby takie tworzą teorie spiskowe dotyczące własnego życia oraz całego świata.

Zaburzenia osobowości: przyczyny

W większości przyczyny zaburzeń osobowości związane są z wychowanie oraz dzieciństwem. Ogólnie można stwierdzić, że znaczenie ma styl rodzicielski, a także kłopoty w rodzinie. Spore znaczenie mają relacje pomiędzy dzieckiem a opiekunami, a także sytuacje związane z nadużywaniem alkoholu czy substancji psychoaktywnych w okresie dorastania. Dodatkowo, część zaburzeń osobowości powodowana jest przez czynniki biologiczne i brak odpowiedniej aktywności hormonów w mózgu.

Leczenie zaburzeń osobowości

Pierwszym etapem jest zawsze diagnoza zaburzeń osobowości . Głównym sposobem leczenia jest psychoterapia zaburzeń osobowości . Najczęściej polecaną formą jest terapia poznawczo-behawioralna, która koncentruje się na obecnych przeżyciach i schematach poznawczych pacjenta. Dodatkowo, przy niektórych zaburzeniach włączane są leki i konsultacje psychiatryczne.

Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Materiał promocyjny

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
Materiał promocyjny

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
Materiał promocyjny

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
Materiał promocyjny

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
Materiał promocyjny

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Materiał promocyjny

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
Materiał promocyjny

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
Materiał promocyjny

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"