Wyrok TSUE ws. frankowiczów. Czy to koniec ich dramatu? Banki muszą liczyć się z oddaniem miliardów złotych

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał w werdykt w sprawie kredytobiorców, którzy zaciągnęli w 2008 r. kredyt hipoteczny w złotym, ale indeksowany we franku szwajcarskim. Trybunał stwierdził, że prawo UE nie stoi na przeszkodzie unieważnieniu umów dotyczących kredytów we frankach szwajcarskich. Do Sądu Okręgowego w Warszawie Państwo Dziubakowie wnieśli o unieważnienie umowy z uwagi na nieuczciwe - w ich opinii - postanowienia dotyczące mechanizmu indeksowania. Ich zdaniem postanowienia te były niezgodne z prawem, ponieważ umożliwiały bankowi jednostronne i dowolne określanie kursu walut.

Chodzi o sprawę państwa Dziubaków, którzy w 2008 r. wzięli kredyt hipoteczny na 40 lat. Bank dał im kredyt w złotówkach, ale był on indeksowany (przeliczany) we frankach szwajcarskich. Kredytobiorcy wnieśli do sądu okręgowego w Warszawie o unieważnienie umowy z uwagi na nieuczciwe według nich postanowienia dotyczące mechanizmu indeksowania. Twierdzili, że postanowienia te były niezgodne z prawem, ponieważ umożliwiały bankowi jednostronne i dowolne określanie kursu walut. Podnosili, że bank jednostronnie określa saldo kredytu, a także wynik przeliczenia raty kredytu w walucie obcej na kwotę w walucie polskiej.

Dziubakowie domagali się, aby umowa była wykonywana z pominięciem nieuczciwych warunków, w oparciu o kwotę kredytu ustaloną w walucie polskiej i stopę procentową określoną w umowie na podstawie zmiennej stopy LIBOR i stałej marży banku.

Sąd Okręgowy w Warszawie skierował do TSUE pytania prejudycjalne w tej sprawie, domagając się wykładni unijnego prawa w kwestii nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Wyrok - w ocenie ekspertów - może mieć znaczenie dla wielu tzw. frankowiczów, którzy domagają się w sądach unieważnienia podobnych umów.

W maju br. rzecznik generalny TSUE wydał opinię korzystną dla skarżących. Wskazał, że sąd nie może samodzielnie uzupełnić luk w umowie po wyeliminowaniu niezgodnych z prawem zapisów ani orzec, że umowa ma dalej obowiązywać, zostawiając tę decyzję konsumentowi. Wskazał też, że unijne przepisy nie zezwalają na to, by sąd krajowy uznał umowę o kredyt frankowy za nieważną, wbrew interesowi kredytobiorcy.

W studiu Dzień Dobry TVN krótką historię franka przybliżył Paweł Blajer, zaś wyrok i jego konsekwencje dla banków komentowali Robert Moskwa i Magdalena Owoc, którzy mają kredyty frankowe oraz Kamil Sienkiewicz z Centrum Prawa Finansowego i Ekonomii.

Wyrok TSUE ws. kredytów frankowych będzie korzystny dla wszystkich prócz zarządów banków - uważają eksperci biorący udział w debacie stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu.

Wyrok TSUE ws. kredytów frankowych

Orzeczenie może mieć istotny wpływ na sytuację Polaków, którzy mają kredyty mieszkaniowe we frankach szwajcarskich.

Prawo UE nie stoi na przeszkodzie unieważnieniu umów dotyczących kredytów we frankach szwajcarskich

- orzekł w czwartek Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu.

Trybunał w wyroku stwierdził, że:

W zawartych w Polsce umowach kredytu indeksowanego do waluty obcej nieuczciwe warunki umowy dotyczące różnic kursowych nie mogą być zastąpione przepisami ogólnymi polskiego prawa cywilnego

TSUE orzekł ponadto, że jeżeli po usunięciu nieuczciwych warunków charakter i główny przedmiot tych umów może ulec zmianie w zakresie, w jakim nie podlegałyby one już indeksacji do waluty obcej, równocześnie podlegając stopie oprocentowania opartej na stopie obowiązującej w odniesieniu do tej waluty, prawo Unii nie stoi na przeszkodzie unieważnieniu tych umów.

Zdaniem Roberta Moskwy w umowach z bankami są bezprawne zapisy. Co więcej, aktor uważa, że banki przyznając klientom kredyty we franku, robiły to z premedytacją lub w pełni świadomie.

Co do tego Trybunał Sprawiedliwości się wczoraj nie odniósł. Bo co do tego od lat panuje już zgoda. Trybunał oceniał, co zrobić w sytuacji, kiedy w tej umowie są bezprawne zapisy.

Dlaczego państwo nie uchroniło Polaków przed kredytami we frankach?

Zdaniem Kamila Sienkiewicza z Centrum Prawa Finansowego i Ekonomii, w tamtym czasie państwo polskie nie miało w tym żadnego interesu, by przestrzegać potencjalnych klientów przed kredytem we frankach.

To był boom inwestycyjny. W 2004 roku rozwijało się budownictwo, cala gospodarka. Stąd kredyty były naturalnym sposobem finansowania nowych mieszkań. Banki bardzo zachęcały do kredytów we frankach. Klienci nie mieli zdolności w złotówkach, ale we frankach już tak.

***

Poranny piątkowy handel na rynku walutowym przynosi podtrzymanie zwyżki złotego po wyroku TSUE - ocenia analityk z Domu Maklerskiego Banku Ochrony Środowiska Konrad Ryczko. Po godz. 8 frank szwajcarski kosztował 3,95 zł, euro 4,33 zł, a dolar 3,94 zł. Rentowności polskiego długu wynoszą 1,943 proc. w przypadku obligacji 10-letnich.

Konrad Ryczko dodał, że czwartkowe orzeczenie Trybunału wyraźnie podbiło zmienność na akcjach sektora bankowego oraz na rynku walut. "Kurz powoli opada i wyłania się nam obraz i rynkowy konsensus dot. opinii co do wyroku" - wskazał analityk. Ocenił, że wyrok TSUE jest korzystny dla kredytobiorców, ale ogranicza potencjalnie skalę przewalutowań - konieczność spłaty kredytu od razu. Dodatkowo - jak dodał - wyrok będzie jedynie wytyczną dla spraw w sądach krajowych.

Ponadto Trybunał ocenił, że konsument musi mieć prawo do odmowy bycia objętym ochroną przed szkodliwymi skutkami, spowodowanymi unieważnieniem umowy jako całości.

>>> Zobacz relację oraz wyjaśnienia ekspertów w sprawie wyroku TSUE na tvn24bis.pl

Zdaniem ekspertów czwartkowy wyrok może mieć istotne znaczenie dla posiadaczy kredytów we franku. Jeśli bowiem będzie zbieżny z opinią rzecznika generalnego i polski sąd w tej konkretnej sprawie uzna, że w umowie kredytowej znalazły się nieuczciwe zapisy, to kredytobiorca, a nie sąd będzie decydował o przyszłości zawartej umowy. To wola konsumenta będzie decydująca, czy powinno dojść do stwierdzenia nieważności całej umowy, bo to będzie dla niego korzystne, czy też powinno dojść do zastąpienia nieuczciwego warunku w umowie innym zapisem i utrzymania umowy w mocy.

Eksperci spodziewają się, że w efekcie wyroku do sądów w Polsce może trafić ogromna liczba spraw, w których frankowicze będą domagali się uznania, że w umowach zawarte są nieuczciwe warunki. Trudno też sobie wyobrazić, aby osoby, które kwestionują zapisy umów we frankach, nie podnosiły też wyroku TSUE w sprawach już tocznych przed sądami.

W przypadku nowych spraw cześć sądów może stwierdzić, że w umowach znajdują się zapisy niezgodne z prawem. W takiej sytuacji to konsumenci będą decydowali o przyszłości swoich kredytów. Tego obawiają się banki, bo uważają, że to znacznie obciąży finansowo ten sektor.

Debata o wyroku TSUE

Wyrok TSUE zostanie przekazany sądowi okręgowemu w Warszawie i będzie dla niego wiążący. W tej sprawie będzie musiał zapaść wyrok w sądzie polskim, jednak trudno sobie wyobrazić, by był on znacząco odmienny od tego, co orzeknie w czwartek TSUE.

Eksperci nie wykluczają też scenariusza, że wyrok TSUE będzie bardziej zniuansowany niż opinia rzecznika generalnego i zrodzi wątpliwości interpretacyjne. Nie można wykluczyć, że wtedy sądy w różny sposób będą podchodziły do różnych umów o kredyt mieszkaniowy, zawieranych między bankami a klientami. Nie będzie wtedy automatyzmu i sądy będą musiały żmudnie analizować przepisy w każdej sprawie pod kątem tego, co orzeknie TSUE.

Premier Mateusz Morawiecki na początku września powiedział, że nie obawia się o skutki wyroku TSUE dla banków.

Nie mam takich obaw, ponieważ system bankowy polski jest bardzo dobrze dorezerwowany, jest bardzo mocno skapitalizowany. (...) Jestem w kontakcie z Komisją Nadzoru Finansowego i wiem, że sytuacja jest absolutnie stabilna i pod kontrolą

- powiedział premier, pytany, czy wyrok mógłby wywołać kryzys w Polsce.

Prof. Witold Modzelewski stwierdził, że debatować nad konsekwencjami powinny zarządy banków przed 2008r., a jeśli tego nie robiły, to jest to poważny problem.

"Można było się przygotować, negocjować umowy, można było nawet zapobiec obecnej sytuacji"

- powiedział prof. Modzelewski.

Poseł Janusz Szewczak (PiS) potwierdził, że rozmowy ze środowiskiem bankowym były prowadzone od dawna, zarządy były monitowane, że problem z kredytami indeksowanymi i denominowanymi we frankach będzie coraz większy, a nie zniknie. Jednak nawet najbardziej przychylne propozycje załatwienia sprawy tych pożyczek i naprawienia sytuacji były odrzucane, a banki stały cały czas na stanowisku, że nie ma żadnego problemu.

Uważam, że jutrzejszy wyrok będzie korzystny dla wszystkich, prócz zarządów banków, które dostaną niższe premie

- skonkludował Szewczak.

Dr Aneta Wiewiórska - Domagalska z Uwiwersytetu w Osnabruck powiedziała, że jutrzejszy wyrok zwiększy szacunek do prawa. Ekspert dodała, że banki miały obowiązek nie tylko właściwie informować klientów, ale też równomiernie rozłożyć prawa i obowiązki, w tym ryzyko.

Należy pamiętać, że banki mogą się zabezpieczyć przed ryzykiem, a konsumenci nie mają takiej możliwości

- stwierdziła.

Dr Artur Bartosiewicz ze Szkoły Głównej Handlowej zwrócił uwagę, że sytuacja z kredytami frankowymi i wyrokiem TSUE to przyczynek do tego, by zastanowić się nad rolą Komisji Nadzoru Finansowego. Bartosiewicz dodał, że odniósł wrażenie, że nadzór bardziej chronił rynki, a tłumaczenia, że brak było narzędzi do zwiększenia ochrony konsumenckiej, to nie są wiarygodne wyjaśnienia. Jego zdaniem w szerszym kontekście kryzys związany z "frankowiczami", może być pierwszym etapem naprawy relacji klientów z bankami.

>>> Zobacz też:

Zobacz film: Kiedy można zawiesić spłatę kredytu? Źródło: Dzień dobry TVN. 

Autor: Bernadetta Jeleń

Źródło: PAP

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Jakub Tolak czeka na poważną operację. "Doszedłem do momentu, w którym trzeba podjąć decyzję"

Jakub Tolak czeka na poważną operację. "Doszedłem do momentu, w którym trzeba podjąć decyzję"

Brytyjska prasa: Księżna Kate przyłapana na zakupach. Zwrócono uwagę na jej wygląd

Brytyjska prasa: Księżna Kate przyłapana na zakupach. Zwrócono uwagę na jej wygląd

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą. "Zaczęłyśmy z czystą kartą"

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą. "Zaczęłyśmy z czystą kartą"

Mieszka z 50-letnim synem: "Nie chce od mamy odejść"

Mieszka z 50-letnim synem: "Nie chce od mamy odejść"

Czy można wydłużyć działanie botoksu? Posłuchaj, co na ten temat mówi specjalista

Czy można wydłużyć działanie botoksu? Posłuchaj, co na ten temat mówi specjalista

Jak wychować dzieci w dobie ekranów? "Uważajmy, żeby nie przesadzić"

Jak wychować dzieci w dobie ekranów? "Uważajmy, żeby nie przesadzić"

Niepokojący stan psychiczny nastolatków. Dove i MŁODE GŁOWY łączą siły
Materiał promocyjny

Niepokojący stan psychiczny nastolatków. Dove i MŁODE GŁOWY łączą siły

Iga Świątek spotkała się z gwiazdą filmu "Diuna"

Iga Świątek spotkała się z gwiazdą filmu "Diuna"

Jaśminowy, brązowy czy biały? Ryż na wiele pysznych sposobów według Grzegorza Zawieruchy
Materiał promocyjny

Jaśminowy, brązowy czy biały? Ryż na wiele pysznych sposobów według Grzegorza Zawieruchy

Marcin Prokop założył alkogogle i przeszedł test

Marcin Prokop założył alkogogle i przeszedł test

Manicure Hailey Bieber to hit tej wiosny

Manicure Hailey Bieber to hit tej wiosny

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Królowa kuchni staropolskiej w nowej odsłonie. Poznaj przepisy Darii Ładochy na dania z perliczką
Materiał promocyjny

Królowa kuchni staropolskiej w nowej odsłonie. Poznaj przepisy Darii Ładochy na dania z perliczką

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Zielone miejsca pracy czekają na górników. "Kwalifikacje są bardzo podobne"
Materiał promocyjny

Zielone miejsca pracy czekają na górników. "Kwalifikacje są bardzo podobne"

"Sposób na wnętrze". Kasia Jaroszyńska i eksperci z Leroy Merlin spełnili marzenie 7-letniej Rozalii
Materiał promocyjny

"Sposób na wnętrze". Kasia Jaroszyńska i eksperci z Leroy Merlin spełnili marzenie 7-letniej Rozalii

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Wielkanoc z nutką nowoczesności. Przepisy Mariety Mareckiej na nietuzinkowe dania świąteczne
Materiał promocyjny

Wielkanoc z nutką nowoczesności. Przepisy Mariety Mareckiej na nietuzinkowe dania świąteczne

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Samotność osób starszych. Jak wspierać na co dzień seniorów?
Materiał promocyjny

Samotność osób starszych. Jak wspierać na co dzień seniorów?

Toksyczna odzież - jakich materiałów unikać? "Po jakimś czasie dowiadujemy się, że mamy nowotwór"

Toksyczna odzież - jakich materiałów unikać? "Po jakimś czasie dowiadujemy się, że mamy nowotwór"

Ruszyła 8. edycja konkursu POLSKI PACJENT W AVÈNE. Do wygrania wyjazd do Centrum Hydroterapii w Avène we Francji oraz emolienty XERACALM A.D
Materiał promocyjny

Ruszyła 8. edycja konkursu POLSKI PACJENT W AVÈNE. Do wygrania wyjazd do Centrum Hydroterapii w Avène we Francji oraz emolienty XERACALM A.D

Piotr Adamczyk wspiera żonę w przewlekłej chorobie

Piotr Adamczyk wspiera żonę w przewlekłej chorobie

Wyniki najnowszego rankingu najsmaczniejszych deserów. Polskie ciasto na pierwszym miejscu

Wyniki najnowszego rankingu najsmaczniejszych deserów. Polskie ciasto na pierwszym miejscu

Alkohol przyczynia się do występowania aż 200 chorób. Jakich?

Alkohol przyczynia się do występowania aż 200 chorób. Jakich?

Domowy street food, czyli kulinarna podróż bez biletu. Poznaj przepisy Szymona Czerwińskiego
Materiał promocyjny

Domowy street food, czyli kulinarna podróż bez biletu. Poznaj przepisy Szymona Czerwińskiego

27-letnia Ola miała najpoważniejszy rodzaj udaru

27-letnia Ola miała najpoważniejszy rodzaj udaru

Książę William zażartował z Kate. Przesadził?

Książę William zażartował z Kate. Przesadził?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Jakie są właściwości błękitnych kamieni? Poznaj moc szafiru, turkusu i apatytu

Jakie są właściwości błękitnych kamieni? Poznaj moc szafiru, turkusu i apatytu

Pamiętacie Manię z "Przepisu na życie"? Wiemy, czym się teraz zajmuje

Pamiętacie Manię z "Przepisu na życie"? Wiemy, czym się teraz zajmuje

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Tego badania boją się Polacy. Nie wykonał go m.in. tata Marcina Mellera: "Zmarł po 3,5 roku"

Tego badania boją się Polacy. Nie wykonał go m.in. tata Marcina Mellera: "Zmarł po 3,5 roku"

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

"Mam tysiaka. Zbieram na Lambo". Wyznania dzieci o pieniądzach bawią do łez

"Mam tysiaka. Zbieram na Lambo". Wyznania dzieci o pieniądzach bawią do łez

Po przeszczepie serca zostały matkami. "Chciałam spełnić to marzenie"

Po przeszczepie serca zostały matkami. "Chciałam spełnić to marzenie"

Pierwszy partner zdradził ją z jej przyjaciółką, kolejny z prostytutką. Czy mu wybaczyła?

Pierwszy partner zdradził ją z jej przyjaciółką, kolejny z prostytutką. Czy mu wybaczyła?

Zdrowe stopy na wiosnę i nie tylko. Podolog o codziennej pielęgnacji

Zdrowe stopy na wiosnę i nie tylko. Podolog o codziennej pielęgnacji

"Back to school. Prawdziwy egzamin". TTV wysyła rodziców z powrotem do szkoły

"Back to school. Prawdziwy egzamin". TTV wysyła rodziców z powrotem do szkoły

Wiosenne nowości. Czego mogą spodziewać się widzowie Dzień Dobry TVN? "Mamy akcje specjalne"

Wiosenne nowości. Czego mogą spodziewać się widzowie Dzień Dobry TVN? "Mamy akcje specjalne"

Stawiasz problemy innych ponad swoje? To może być ważny sygnał. "Nieświadome pragnienie"

Stawiasz problemy innych ponad swoje? To może być ważny sygnał. "Nieświadome pragnienie"

Ile kosztuje m2 mieszkania w bloku z wielkiej płyty? Kwota zwala z nóg

Ile kosztuje m2 mieszkania w bloku z wielkiej płyty? Kwota zwala z nóg

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas