Dorsz - jedna z najpopularniejszych ryb w polskim morzu. Jeszcze kilkanaście lat temu łowiona w ogromnych ilościach, co dawało jej miano króla nadmorskich smażalni i targów rybnych, dzisiaj jest rybą rarytasem. Dlaczego? Ta znakomita ryba znajduje się bowiem na liście ryb zagrożonych wyginięciem.
Dorsz zagrożony wyginięciem
Na zmniejszone występowanie dorsza składa się szereg czynników. Na pewno istotny jest fakt nadmiernego połowu tej ryby, który oscylował w granicach aż 200 tysięcy ton rocznie. Kolejnym czynnikiem jest wyławianie również w ogromnych ilościach śledzi - pokarmu dorsza. Ograniczony dostęp do jedzenia przekłada się na to, iż dorsz nie tylko zaczął po prostu umierać z głodu, ale wyławiane sztuki były przerażająco chude. Kolejną kwestią są stale zachodzące zmiany w ekosystemie Bałtyku. Ocieplenie klimatu przekłada się na zmniejszenie się zasolenia wody i ilości tlenu, co również utrudnia połów dorsza.
Połów dorsza - okres ochronny na dorsze
Szereg czynników środowiskowych i nadmierne połowy doprowadziły do sytuacji, w której dorsz stał się przedmiotem dyskusji politycznej i regulacji dotyczącej gospodarki połowu ryb. Stan populacji w wodach Bałtyku corocznie Unii Europejskiej przekazuje organizacja badawcza - Międzynarodowa Rada Badań Morza. Zajmuje się ona regularną kontrolą populacji dorsza, zajmuje również stanowisko doradcze w kwestii połowów.
Na przestrzeni 10 lat odnotowano stały spadek populacji dorsza w Bałtyku, co więcej zauważono, iż klimat panujący w polskim morzu nie sprzyja reprodukcji dorsza. Kwestie regulacji prawnych reguluje Unia Europejska i Rosja. Dokładnie połowem dorsza, monitoringiem populacji, wydawaniem zaleceń i kontrolą nad ich wykonaniem zajmują się komitety i agencje działające z ramienia Komisji Europejskiej. Należą do nich: Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa, Regionalny Komitet Doradczy Morza Bałtyckiego oraz Wspólnotowa Agencja Kontroli Rybołówstwa.
W 2006 roku Komisja Europejska w związku z niepokojącymi wynikami opracowała plan odbudowania zagrożonej wyginięciem populacji dorsza. Plan oparty na zrównoważonym rozwoju zakładał wprowadzenie okresu ochronnego, który wprowadzał zakaz połowu w określonych miesiącach i miejscach na Bałtyku.
Najdłuższy zakaz został wprowadzony od 1 maja do 31 października na wodach Zatoki Gdańskiej. Ponadto Komisja Europejska nałożyła okres ochronny w dodatkowych okresach, które ma samodzielnie ustalić każde państwo członkowskie z dostępem do Morza Bałtyckiego. Okres ochronny jest ruchomy i warto zauważyć, że dotyczy dużych jednostek wpływających na połów (np. połów dorsza z kutra).
Wydawane przez Komisję Europejską regulacje prawne są przedmiotem krytyki organizacji rybackich i organizacji na rzecz ochrony środowiska. Przede wszystkim zarzuca się im brak konkretnych rozwiązań, w jaki sposób można odbudować ginącą populację dorsza. Sam zakaz połowów, zdaniem organizacji, nie rozwiązuje problemu. Rybacy ponadto wskazują na to, iż brakuje konkretnych rozwiązań dotyczących połowu śledzi - pokarmu dorsza. Dorsze są zagrożone wyginięciem nie tylko ze względu na nadmierny połów, ale i brak pokarmu oraz zmieniający się ekosystem Bałtyku, a na to regulacji jako takich brak.
Sporną kwestią jest również podział okresu ochronnego na wybrane obszary Morza Bałtyckiego należące do poszczególnych państw członkowskich. Spór o połów dorsza wchodzi zatem na tory polityczne.
Połowy dorsza cieszą się również zainteresowaniem pośród wędkarzy, którzy wybierają się na małe łowy. Co prawda obowiązuje ich dobowy limit 7 sztuk, jednak jest to trudne do kontrolowania i zweryfikowania.
Jak kupić dobrego dorsza u rybaka?
W świeże dorsze można się zaopatrzyć w sklepach rybnych, jednak jeśli mamy taką możliwość, najlepiej udać się na targ rybny lub bezpośrednio do rybaka, który właśnie wraca z połowu i może nam sprzedać ryby z własnego kutra. Wówczas mamy pewność, że ryba jest naprawdę świeża. Jak kupić świeżą rybę na targu lub w sklepie rybnym? Najważniejsze, aby ryba znajdowała się w lodzie, który naturalnie będzie konserwował jej mięso i utrzymywał świeżość. Ryba powinna mieć neutralny zapach, a jej mięso po naciśnięciu palcem powinno być sprężyste.
Zobacz także:
- Leszcz - jak łowić i przyrządzić tę rybę?
- Pomysł na sielawę - proste przepisy. Ryba w zalewie octowej i smażona w winie
- Nadmorskie przysmaki: ogórek kołobrzeski i troć bałtycka na salsie
Autor: Adrian Adamski
Źródło zdjęcia głównego: piola666/Getty Images