Czy Polacy stoją przed podobnymi dylematami, co bohaterowie programu "Życie na kredycie"? Na to wskazuje raport TTV, który przedstawia wyniki badania opinii publicznej przeprowadzonego we wrześniu 2022 r. na grupie 1025 Polaków przez Instytut Badań Pollster. Zapytano w nim m.in. czy Polacy w kwestii wydawania pieniędzy są samoświadomi i uczciwi – wobec samego siebie i będąc w związku.
Stacja TTV sprawdziła, jak oceniamy swoją sytuację finansową
Średni miesięczny dochód gospodarstwa domowego osób na wspólnym utrzymaniu to niecałe 6 tysięcy złotych, a średnie wydatki to 3,7 tysiąca złotych, zadeklarowali Polacy w badaniu Pollster. Ponad 60% wspólnej pensji przeznaczamy na bieżące wydatki. Chcemy czerpać z życia tu i teraz, więc sięgamy po kredyty, chwilówki, pożyczki, płacimy za przyjemności kartami kredytowymi. 17% Polaków przyznaje, że stanowią one w ich osobistym rachunku więcej niż połowę wydatków. Jednak bardziej niż kredyt przytłaczają codzienne koszty – zwłaszcza żywność. Prawie co trzeci Polak wskazuje, że to właśnie zakupy spożywcze stanowią dzisiaj ponad połowę wydatków.
Praca i finanse
W ciągu ostatnich 12 miesięcy sytuacja finansowa pogorszyła się dla 60% polskich rodzin. – Aktualna sytuacja ekonomiczna w Polsce przekłada się bezpośrednio na kondycję finansową polskiej rodziny. Niewielkie oszczędności (27% nie ma w ogóle oszczędności), coraz częstsze ograniczanie korzystania z zasobów (woda, prąd, benzyna) odzwierciedlają rozwijający się kryzys gospodarczy w Polsce. Do tego niskie kompetencje finansowe społeczeństwa głównie w mniejszych ośrodkach miejskich i wiejskich rodzą przypuszczenia, że problemy Polaków mogą się pogłębiać. Dlatego tak ważne jest, aby wspierać rodziny wielowymiarowo, w tym także w zakresie nabywania praktycznych kompetencji finansowych – mówi Dominika Nawrocka, autorka książek i innowacyjnych produktów edukacyjnych z zakresu finansów osobistych.
Jak żyć, aby rachunek wyszedł bardziej na plus?
Wysokie stopy procentowe, inflacja i codzienne koszty sprawiają, że każdy zaczyna dokładniej przyglądać się każdej złotówce. Blisko co drugi Polak obecnie posiada zobowiązania finansowe w postaci kredytów, pożyczek itp. Zatrważa również procent badanych, mających problemy ze spłatą raty. Co piąty ankietowany przyznaje, że zdarza się, że zalega ze spłatą zobowiązań, a 14%, że został już wszczęty wobec niego proces windykacji z powodu ich niespłacania.
Takie ludzkie historie pokazuje program TTV "Życie na kredycie". Wśród bohaterów są m.in. Wiesława i Robert, małżeństwo, które wcześniej nie musiało dokładnie liczyć wydawanych pieniędzy. Teraz jednak zwracają uwagę na ceny. - Rata kredytu podskoczyła nam szybko z 1 400 zł do 2 100 zł – mówi Robert.
– Rysuje to obraz polskiej rodziny, która żyje "od pierwszego do pierwszego" i często wspiera się zewnętrznym finansowaniem, aby zaspokoić swoje potrzeby – dodaje Nawrocka.
Oszczędzanie wody i prądu to nie wszystko. Jak planować wydatki?
Polacy raczej nie planują budżetu domowego w szerszej perspektywie czasowej. Swoje wydatki w skali roku planuje zaledwie 4% Polaków, w skali miesiąca – 23%, a w skali tygodnia – 16%. Trochę więcej niż połowa (53%) planuje wydatki na bieżąco, każdego dnia. Widać, że wzrost cen spowodował zainteresowanie nie do końca legalnymi czy etycznymi praktykami. 30% byłoby skłonnych palić w domu paliwem "gorszej jakości", a co piąta osoba przyznaje, że skłonna byłaby ukryć przed różnymi instytucjami dochody w celu zmniejszenia swoich zobowiązań finansowych. 15% przyznaje, że mogłoby zrezygnować z zakupu biletu komunikacji miejskiej i jeździć na gapę. Chlebem powszednim jest już oszczędzanie na energii (62%) i paliwie (63%), rozrywkach i przyjemnościach (61%). 40% Polaków oszczędza również na dokształcaniu się.
Inflacja a stopy procentowe
Nawet dzisiaj, kiedy o inflacji i wysokich stopach procentowych słyszy się na każdym kroku, Polacy nadal mają problem ze zrozumieniem tych pojęć. Tylko 43% badanych wie, że pojęcia inflacji i stopy procentowej oznaczają zupełnie co innego. 15% respondentów uważa, że można te dwa stwierdzenia stosować zamiennie. Stwierdzeniem sprawiającym również trudności była "poduszka finansowa" – znajomość tego pojęcia deklaruje 57% badanych. Kuleje też znajomość prawa. 57% błędnie myśli, że firma windykacyjna może w ramach swoich uprawnień zająć majątek dłużnika.
Dlaczego nie rozmawiamy z partnerami o kłopotach finansowych?
W badaniu zapytano również, czy o finansach rozmawiamy z drugą połówką. 28% ocenia, że te rozmowy są dla nich stresujące. Sytuacja ekonomiczna gospodarstwa silnie przekłada się na odczuwane emocje związane z finansami. Generalnie trudność w rozmowach na poszczególne tematy częściej odczuwają kobiety i osoby, których nie stać na bieżące wydatki. Finanse, spośród wszystkich zaproponowanych tematów wspólnych rozmów z partnerem, okazały się tym najczęściej wywołującym stres. Mniej kłopotliwe są rozmowy na temat podziału obowiązków, wychowania dzieci, czy też na temat fantazji seksualnych.
– Wyniki badania potwierdzają tezę, że za codzienne zarządzanie pieniędzmi odpowiada w rodzinach najczęściej kobieta, która decyduje o bieżących wydatkach, odpowiednim rozdysponowaniu środkami, aby wystarczyło na zaspokojenie kluczowych potrzeb i udało się jeszcze coś odłożyć. To wyzwanie dla większości z nich, głównie w kontekście rosnących cen i potrzeby zmieszczenia się z wydatkami w dość ograniczonych dochodach – zaznacza Dominika Nawrocka.
Zmienić styl życia czy partnera?
77% osób utrzymujących się wspólnie z partnerem/współmałżonkiem przyznaje, że ich dochody nie są porównywalne, a jedna ze stron zarabia dużo więcej niż druga. Co ciekawe, niecałe 40% ogółu badanych uważa, że budżet domowy powinien być zasilany taką samą kwotą przez obie strony, nawet, jeśli zarobki współmałżonków są różne. Jednocześnie Polacy deklarują, że kluczowe dla nich jest, by współmałżonek/partner umiał oszczędzać i zarządzać finansami. Podobny odsetek oczekuje od partnera/ współmałżonka wysokich zarobków.
Okazuje się również, że choć to właśnie partnera najczęściej radzimy się w sprawie finansów, to nie zawsze jesteśmy z nim szczerzy. Niecałe 20% przyznaje, że zdarza im się ukrywać swoje wydatki przed współmałżonkiem/partnerem lub korzystać ze wspólnych oszczędności bez informowania o tym. Jednocześnie podobny odsetek twierdzi, że tak samo robi ich druga połówka. Blisko połowa Polaków uważa, że drobne tajemnice związane z wydatkami nie są szkodliwe dla związku. Chętniej Polacy opowiadają się za jawnością finansową w gospodarstwach prowadzonych wspólnie z partnerem/partnerką. Pełnej transparentności w kwestii finansów częściej oczekują kobiety.
"Życie na kredycie" - gdzie i kiedy oglądać?
Program "Życie na kredycie" emitowany jest przez stację TTV od poniedziałku do czwartku o 20:00. Produkcja pokazuje, jak polskie rodziny walczą z rosnącymi cenami i podwyżkami stóp procentowych. Jego uczestnikami są rodziny z całego kraju, które odważyły się otwarcie rozmawiać o swoich zarobkach i codziennych rachunkach. Dotychczas nie kontrolowali, na co wydają pieniądze i nie potrafili o nich rozmawiać. Kamery programu przez kilka miesięcy obserwują, jak bohaterowie "Życia na kredycie" sobie radzą, co kupują, z czego rezygnują i co to oznacza dla ich życia rodzinnego.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Fizjoterapia stomatologiczna nie wiąże się tylko z jamą ustną. "Napięcia z twarzy bardzo lubią się przenosić w inne obszary ciała" Co jeść, żeby mieć dobry humor? Dietetyk: "Nie tylko czekolada poprawia nastrój"
- Twoja pociecha nie chce odrabiać pracy domowej? Być może popełniasz te błędy. "Dziecko się broni albo boi"
Autor: Oskar Netkowski
Źródło: Instytut Badań Pollster na zlecenie TVN Warner Bros. Discovery
Źródło zdjęcia głównego: alfexe/Getty Images