- Rozpoznawanie neuroróżnorodności stanowi wyzwanie nawet u ludzi, a w odniesieniu do zwierząt jest to jeszcze bardziej złożone zadanie.
- Obecność mutacji genu Shank3 wpływa, między innymi, na trudności w kontaktach społecznych.
- Mutację tego genu zaobserwowano u niektórych psów.
Modele te opierają się na starannie dobranych zwierzętach, dlatego nie zawsze w pełni odzwierciedlają złożoność populacji, jednak pozwalają poznać biologiczne mechanizmy leżące u podstaw m.in. autyzmu.
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Czym jest neuroróżnorodność i u kogo może występować?
Neuroróżnorodność oznacza różnice w sposobie funkcjonowania ludzkich mózgów i zachowaniach ludzi. Wynika z odmienności procesów chemicznych w naszych umysłach, które wpływają na to, jak odbieramy świat i reagujemy na bodźce. Do najczęściej wymienianych przykładów neuroróżnorodności należą m.in. autyzm i ADHD.
Diagnozowanie neuroróżnorodności jest trudne nawet u ludzi, a w przypadku zwierząt staje się jeszcze bardziej skomplikowane. Zwierzęta nie mogą opisać swoich odczuć ani odpowiedzieć na pytania diagnostyczne, dlatego obserwujemy je przez pryzmat ludzkiego pojmowania — określając np. pewne zachowania jako impulsywne czy wycofane. Jednak w obrębie niektórych gatunków lub ras takie reakcje mogą być całkowicie typowymi zachowaniami.
Geny odpowiedzialne za autyzm u psów
U niektórych psów rasy beagle stwierdzono mutację genu Shank3, która u ludzi wiąże się z autyzmem i objawia się m.in. trudnościami w kontaktach społecznych. Beagle z tą mutacją również wykazują mniejsze zainteresowanie interakcją z ludźmi oraz słabsze sprzężenie neuronalne – zjawisko, które u człowieka pojawia się np. w trakcie rozmowy czy opowiadania historii.
Badania z 2024 roku pokazały, że psy doświadczają podobnego efektu, gdy patrzą człowiekowi w oczy. Trzeba jednak pamiętać, że rozwój mózgu i zachowań zależy od wielu czynników, a beagle stanowią jedynie przykład procesów, jakie mogą zachodzić w mózgach zwierząt.
Autyzm u psów a u ludzi
Badania dotyczące genu Shank3 u psów dostarczyły informacji, które mogą pomóc w opracowaniu nowych metod wspierania terapii autyzmu u ludzi. Zwierzęta z mutacją tego genu otrzymały jednorazową dawkę psychodelicznej substancji LSD, co w ciągu kilku dni skutkowało poprawą koncentracji oraz silniejszymi połączeniami neuronalnymi z człowiekiem. Takie modele zwierzęce pozwalają więc lepiej zrozumieć subtelne różnice w pracy mózgu osób neuroróżnorodnych.
Coraz więcej dowodów wskazuje również, że zwierzęta – podobnie jak ludzie – mogą w odmienny sposób postrzegać rzeczywistość i reagować na bodźce. Wynika to częściowo z indywidualnych cech osobowości, ale także z różnic w budowie i chemii ich mózgów. Warto o tym pamiętać, zajmując się nimi na co dzień i podczas ich szkolenia.
Zobacz także:
- Stosuj te 6 zasad, a Twój pies będzie żył długo i szczęśliwie
- Czy posiadanie psa to klucz do lepszego życia? Naukowcy mówią o kosztach
- Które psy nie będą się dobrze czuły w domu? To cenna wskazówka przy wyborze
Autor: Teofila Siewko
Źródło: National Geographic
Źródło zdjęcia głównego: TheDogPhotographer/Getty Images