Zajączek wielkanocny - historia tradycji
W tradycji nie rozróżnia się, które konkretnie zwierzę przychodzi, choć zając i królik w rzeczywistości to dwa różne zwierzęta. Oba należą do rodziny zajęczaków, jednak zające są dzikie - żyją w lasach i łąkach, z kolei króliki są udomowionymi i hodowlanymi zwierzętami - są mniejsze i delikatniejsze, mają też wyraźnie krótsze uszy.
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Wielkanocne dekoracje
Tradycja zajączka przychodzącego w trakcie świąt Wielkanocnych pochodzi z Niemiec, a popularność samego symbolu wzrosła, gdy zaczęto wysyłać kartki świąteczne. Skąd jednak zając w tradycji wielkanocnej? Jaja kurze i kurczaczki kojarzone są z nadejściem nowego życia. Prawdopodobnie znaczenie zająca również stąd się wywodzi - dawniej łączony był z dużą płodnością. Zajęczaki są jednymi z najszybciej rozmnażających się ssaków. Już w starożytności zająć był postrzegany w ten sposób - w starożytnym Egipcie odradzał się u boku Ozyrysa, jego mięso uważano za afrodyzjak, a Pliniusz uważał, że zjedzenie macicy tego zwierzęcia może uleczyć z bezpłodności.
Obecnie są dwie dominujące teorie, skąd, obok jajek, w symbolice chrześcijańskich świąt Wielkiej Nocy znalazł się zając. Pierwsza z nich nawiązywała do tradycji składania podatków w naturze, zaś druga mówi o tym, że zając niejako zwiastował wiosnę. Dawniej w Anglii polowania na te zwierzęta zaczynały się właśnie po obchodach Zmartwychwstania. Jedno jest jednak pewne - zwyczaj do Polski przywędrował z Niemiec. Początkowo popularny był głównie na Śląsku i w Wielkopolsce, obecnie rozprzestrzenił się niemal na cały kraj.
Kiedy przychodzi zajączek wielkanocny?
Zajączek tradycyjnie przychodzi w dwóch terminach. Najbardziej popularnym jest pierwszy dzień świąt, czyli Niedziela Wielkanocna. Z samego rana zostawia drobne prezenty i upominki. To idealny moment, ponieważ kończy się post i wszyscy mogą cieszyć się ze słodkich prezentów.
Jednak w niektórych regionach Polski, np. w Wielkopolsce, długouchy odwiedza domowników już w Wielki Czwartek. To mniej popularna data, zwłaszcza, że w Wielki Piątek obowiązuje post ścisły - jakościowy i ilościowy. Zatem dlaczego akurat w tym dniu? Część osób uważa, że jest to jako zachęta - ostatni moment na poczęstowanie się słodyczami. Z drugiej strony jest to nauka pokory i wyrzeczenia, kiedy młodsi domownicy uczą się, że na niektóre rzeczy w życiu należy poczekać - w tym przypadku do niedzielnego poranka.
Co przynosi zajączek wielkanocny?
W pierwszy dzień świąt zajączek wielkanocny przychodzi z koszyczkiem i zostawia prezenty. Najczęściej są to słodkie upominki, jak czekoladowe króliczki, jajeczka i inne słodycze. Współcześnie coraz częściej rodzice skłaniają się ku kupowaniu zabawek, a nie tylko słodyczy.
Zgodnie z tradycją pochodzącą z Niemczech, zając ukrywa łakocie w ogródku. Zarówno w tym kraju, jak i we Francji i w Szwajcarii dzieci jeszcze przed śniadaniem wielkanocnym rozpoczynają poszukiwania jajek ukrytych przez królika. Co ciekawe, na Śląsku część osób, aby otrzymać prezent, musiało coś dla zwierzątka zostawić. Podobnie, jak na Boże Narodzenie zostawia się ciasteczka świętemu Mikołajowi, tak tu zostawiało się marchewki dla Zająca.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Wielkanoc na świecie. Jakie tradycje panują w innych krajach?
- Dawne tradycje wielkanocne. Znasz je wszystkie?
- Wielkanoc w Polsce. Tradycje różnią się w zależności od regionu
Autor: Teofila Siewko
Źródło zdjęcia głównego: Jose Luis Raota/Getty Images