Genialne naukowczynie, o których zapomniała historia. "Babka od histy" o efekcie Matyldy

Efekt Matyldy – jej praca, jego chwała
Źródło: Dzień Dobry TVN
7 listopada 1911 r. Maria Skłodowska-Curie otrzymała drugą Nagrodę Nobla. Na przestrzeni lat było wiele kobiet, które w podobny sposób angażowały się w naukę, ale słuch po nich zaginął. O efekcie Matyldy w Dzień Dobry TVN porozmawialiśmy z Agnieszką Jankowiak-Maik, autorką bloga "Babka od histy".

Czym jest efekt Matyldy?

Kobiety od lat angażują się w prace badawczo-naukowe i osiągają sukcesy. Niestety, niektóre ich odkrycia zostały wymazane z historii lub ich zasługi przypisano mężczyznom. Takie zjawisko nazywamy efektem Matyldy.

- Ten termin został ukłuty w latach 90. Odnosi się tak naprawdę do zjawiska, które obserwujemy od dawna. Kobiety w nauce były pomijane, często dyskryminowane i kiedy w latach 90. powstała ta nazwa, odnosiła się ona do Matyldy Gage, czyli można powiedzieć amerykańskiej feministki końca XIX wieku, a więc prekursorki, która bardzo głośno sprzeciwiała się temu, że kobiety są pomijane. Wokół Statuy Wolności pływała z koleżankami i krzyczała, że Statua Wolności jest kłamstwem, bo Amerykę symbolizuje kobieta, a kobiety nie mają praw i są dyskryminowane – tłumaczyła Agnieszka Jankowiak-Maik.

Kobiety pominięte w pracach naukowych

O ile Maria Skłodowska-Curie zapisała się w historii, o tyle niektóre naukowczynie nie miały tyle szczęścia. Oto przykłady kobiet, o których niewiele wiemy, a osiągnęły bardzo dużo.

Mileva Marić – naukowczyni, żona Alberta Einsteina

Alberta Einsteina zna każdy, ale jego żony już niekoniecznie.

Była wybitną naukowczynią, aczkolwiek stała się nią przypadkiem. W tych czasach kobiety za bardzo nie mogły studiować, nie inwestowano w ich rozwój. Natomiast urodziła się ona z pewną wadą. Bardzo kulała, miała chore biodro. Był to ciężki poród dla jej matki. Jej ojciec stwierdził, że i tak nie znajdzie męża przy takiej wadzie, więc już niech się uczy. Zainwestowano w nauki ścisłe. Była zakochana w matematyce, fizyce, a w niej do szaleństwa zakochał się Albert Einstein. (…) Z listów, wspomnień wynika, że bardzo często pracowali razem. Napisała do ojca, że niedługo opublikują wspólne osiągnięcia, które sprawią, że Einstein będzie sławny
- mówiła Agnieszka Jankowiak-Maik.

Mówi się również, że Mileva Marić była lepszą matematyczką od męża i poprawiała jego obliczenia. – Bez jej wpływu Einstein takiego sukcesu by nie zyskał. Zresztą musiał to docenić skoro przepisał na nią Nagrodę Nobla w czasie rozwodu - dodała.

Hypatia z Aleksandrii - pierwsza znana naukowczyni

Hypatia to córka ostatniego dyrektora Biblioteki Aleksandryjskiej.

- To najstarsza naukowczyni, jaką znamy. Też trochę zapomniana, aczkolwiek teraz wraca, co bardzo mnie cieszy. To kolejna kobieta w naukach ścisłych. W IV wieku w Aleksandrii badała matematykę. Była astronomką. Świetnie zresztą wykształconą przez ojca. W pewnym momencie go prześcignęła. Rozwijała geometrię, teorię liczb. Była też filozofką platońską. Zginęła tragicznie. Została zamordowana przez aleksandryjskich chrześcijan, którzy twierdzili, że to, co robi jest bardzo pogańskie - wyjaśniła nasza rozmówczyni.

Elżbieta Hewelisz - astronomka, żona słynnego Heweliusza

Była pierwszą polską astronomką i drugą żoną Jana Heweliusza.

- To kolejny przykład, że znamy słynnego męża, a nie znamy słynnej żony, która wkład miała nie mniejszy. Jesteśmy w Rzeczpospolitej Obojga Narodów XVII wieku. Heweliusz stworzył obserwatorium astronomiczne, badał księżyc, planety, ale we wszystkich tych badania towarzyszyła mu druga żona Elżbieta. Została kompletnie zapomniana, a Heweliusz - medale, ulice, pomniki. O Elżbiecie nikt nie słyszał. A szkoda, bo miała ogromny wpływ na jego badania - oznajmiła Agnieszka Jankowiak-Maik.

Jaka jest historia Rosalind Franklin? Dlaczego kobiety były pomijane? Posłuchaj całej rozmowy z naszą gościnią w materiale wideo.

Nie oglądałeś Dzień Dobry TVN na antenie? Pełne odcinki znajdziesz w serwisie Player.

Zobacz też:

Autor: Dominika Czerniszewska

Źródło zdjęcia głównego: Dzień Dobry TVN

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Alert RCB dla kilku województw

Alert RCB dla kilku województw

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Anita Werner opublikowała urodzinową fotografię: "Kobieta. 46 lat"

Anita Werner opublikowała urodzinową fotografię: "Kobieta. 46 lat"

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka. Mogą zasilić bazy tworzone przez pedofilów

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka. Mogą zasilić bazy tworzone przez pedofilów

Filmowa Wielkanoc z TVN i platformami Player.pl oraz HBO

Filmowa Wielkanoc z TVN i platformami Player.pl oraz HBO

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Mierzy się z chorobą od urodzenia. Arnold Schwarzenegger wyszedł ze szpitala

Mierzy się z chorobą od urodzenia. Arnold Schwarzenegger wyszedł ze szpitala

Malwina Wędzikowska została okradziona. "Trwa śledztwo"

Malwina Wędzikowska została okradziona. "Trwa śledztwo"