Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Ciekawostki o zwierzętach
W Bałtyku ewoluuje nowy gatunek śledzia
Jak ustalił Karol Linneusz, szwedzki przyrodnik i XVIII-wieczny założyciel taksonomii, śledź żywi się planktonem, który składa się z drobnych roślin, skorupiaków i larw ryb. Jest to kluczowy element łańcucha pokarmowego morskich ekosystemów, stanowiący pokarm dla większych ryb, morskich ptaków, ssaków i ludzi. Ławice śledzi przemierzają morza w poszukiwaniu obfitości planktonu, jednak nie zawsze i nie wszędzie im się to udaje. To jedna z przyczyn, dla których śledzie atlantyckie są większe i lepiej odżywione od bałtyckich.
Naukowcy z Uniwersytetu w Uppsali odkryli, że nie wszystkie śledzie bałtyckie zadowalają się planktonem. Niektóre z nich preferują mniejsze rybki i szybko ewoluują w kierunku drapieżnictwa, stając się większe i tłustsze od swoich planktonożernych pobratymców.
O "nowym" śledziu poinformował naukowców lokalny rybak. Twierdził, że istnieje specjalny rodzaj śledzia, "który zawsze odbywa tarło tuż przed środkiem lata i jest tak duży jak śledź atlantycki".
- Kiedy dowiedziałem się, że miejscowi są świadomi specyficznej populacji bardzo dużych śledzi bałtyckich, które zawsze odbywają tarło w tym samym obszarze - rok po roku, postanowiłem pobrać próbki i zbadać ich skład genetyczny. Teraz wiemy, że jest to genetycznie unikalna populacja, która musiała ewoluować przez setki, jeśli nie tysiące lat w Morzu Bałtyckim - powiedział Leif Andersson, profesor na Wydziale Biochemii Medycznej i Mikrobiologii Uniwersytetu w Uppsali, który kierował badaniem.
Drapieżny gatunek śledzia - niezwykłe odkrycie naukowców
Linneusz sklasyfikował śledzia bałtyckiego jako mniejszy podgatunek śledzia atlantyckiego, przystosowany do słonawej wody Bałtyku. Współczesne badania przeprowadzone przez naukowców z Uppsali wykazały, że śledź dzieli się na wiele ekotypów, które pokazują genetyczną adaptację do różnych czynników, takich jak warunki klimatyczne, zasolenie czy preferowany sezon do tarła.
Dokładne badania mówią, że duże śledzie mają uszkodzone skrzela. Podczas gdy zwykłe śledzie używają skrzeli do odfiltrowywania planktonu, te aspirujące do roli drapieżników muszą walczyć ze swoją zdobyczą. Prawdopodobnie stąd pochodzą uszkodzenia skrzeli, będące pamiątką po starciach z ciernikami uzbrojonymi w twarde kolce.
Ciekawe dla konsumentów może być to, że bałtyckie śledzie rybożerne mają znacznie wyższy poziom tłuszczu i mniej szkodliwych dioksyn, co czyni je smaczniejszą i zdrowszą przekąską niż śledzie planktonożerne.
Po odkryciu, że duże rybożerne śledzie są genetycznie unikalne, naukowcy postanowili przeprowadzić sekwencjonowanie całego genomu dużego śledzia oraz wcześniej zebranych dużych śledzi z różnych części Morza Bałtyckiego. Analiza zawartości żołądków tych ryb wykazała, że odżywiają się one małymi rybami.
- Nasza analiza genetyczna pokazuje, że w Morzu Bałtyckim istnieją co najmniej dwie odrębne subpopulacje śledzia żywiącego się rybami; jedna występuje na północ od Sztokholmu, druga na południe od Sztokholmu - wskazał Jake Goodall, badacz z Uniwersytetu w Uppsali i pierwszy autor publikacji.
Niezwykła ewolucja śledzia w Bałtyku
Choć nie ma dowodów na obecność śledzi żywiących się rybami w Oceanie Atlantyckim, to jednak wyewoluowały one w Morzu Bałtyckim. Jest to dość zaskakujące, biorąc pod uwagę, że Morze Bałtyckie jest zbiornikiem wodnym istniejącym zaledwie od około 8000 lat, czyli od zakończenia ostatniego okresu zlodowacenia. Dodatkowo, ze względu na niskie zasolenie - od 2 do 10 promili, w porównaniu z około 35 promilami w Oceanie Atlantyckim - tylko ograniczona liczba ryb morskich była w stanie skolonizować słonawe Morze Bałtyckie.
- Stawiamy hipotezę, że śledzie żywiące się rybami wyewoluowały z powodu braku konkurencji ze strony innych ryb drapieżnych, na przykład makreli i tuńczyka, które nie występują tam, gdzie występują śledzie żywiące się rybami. W ten sposób śledzie te korzystają z niewykorzystanego zasobu pożywienia w Morzu Bałtyckim - tłumaczył Leif Andersson.
Zobacz także:
- Dziwne zwierzęta, o których na pewno nie miałeś pojęcia. Jedno z nich wygląda jak pokemon
- Niezwykłe zwierzęta tuż przy brzegu. "Jest to pierwszy przypadek zaobserwowania tradycji kulturowej"
- Jakimi zwierzętami są wilki? "Naprawdę niesamowite"
Autor: Teofila Siewko/Paweł Wernicki
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Konoplytska/Getty Images