Dalsza część artykułu dostępna jest pod materiałem wideo.
Dobrze przygotowane notatki ułatwiają naukę. Niby to banalne: zapisywać to, co słyszymy podczas wykładu czy lekcji z ust nauczyciela. W jaki sposób jednak później oddzielać ważne informacje od tych nieistotnych? Przy niepełnych albo niewłaściwie sformatowanych notatkach to niemal niemożliwe. Dlatego warto znać sposoby, jak robić notatki, by później efektywnie przyswajać z nich wiedzę.
Jak właściwie robić notatki?
Najpopularniejsze twierdzenie dotyczące przygotowywania notatek brzmi: notowanie ma uruchamiać myślenie, a nie mięśnie. Oznacza to tyle, że jeśli od przygotowywania notatek boli ręka, to prawdopodobnie nie da się z nich niczego konkretnego nauczyć, bo informacji nagromadzonych jest zbyt wiele. Jak brzmi rozwiązanie? Pisać mniej, koncentrować się wyłącznie na kluczowych treściach, grupować nowo nabytą wiedzę z tymi informacjami, które już znamy. I do tego dochodzi jeszcze estetyka. Żeby mózg chciał przetwarzać informacje zawarte w notatkach, muszą one być czytelne, przejrzyste oraz zrozumiałe. Stąd formowanie notatek znane z polskiej szkoły, czyli zdania pisane jedno pod drugim, jest z tego punktu widzenia nieefektywne. Psychologowie radzą stosować inne metody robienia notatek: tworzyć w sposób nielinearny. Do tego świetnie nadaje się posługiwanie symbolami czy tworzenie historyjek.
Naukowe podstawy, które można przekuć na efektywność tworzenia notatek, mają tzw. mapy myśli. Naukowcy badający mind mapping twierdzą, że w trakcie tradycyjnego notowania (czyli według zasad znanych ze szkoły) aktywna jest tylko jedna półkula mózgu. Wprowadzenie do organizacji notatek kolorów, słów-symboli czy liczb powoduje angażowanie drugiej półkuli, odpowiedzialnej za myślenie abstrakcyjne i wyobraźnię. Efektem jest współpraca obu półkul mózgowych i podniesienie efektywności nauki. Robienie notatek w postaci wykresu czy zbioru może więc ułatwić przyswajanie wiedzy, ale tylko ich autorowi. Dla innych osób będą nieczytelne.
Jak robić notatki nie tylko na studiach?
Organizacja notatek na studiach (ale nie tylko) wymaga przede wszystkim zrozumienia, w jakim celu są one przygotowane. Przystępując do pisania, autor musi wiedzieć, czy będą dostępne tylko dla piszącego, czy korzystać będzie z nich więcej osób. Kolejna kwestia to wygląd notatek. Skoro istnieje prawdopodobieństwo, że z notatek może korzystać większa grupa osób, powinny być pisane wyraźnie. Na bieżąco należy podkreślać kluczowe zdania lub wyróżniać poszczególne fragmenty, żeby łatwo było do nich później wrócić. Kompresja przyswajanej wiedzy powinna polegać także na tworzeniu skrótów oraz wykorzystywaniu słów kluczowych. Jeśli zapisywane informacje są niezrozumiałe, błyskawicznie po zakończeniu tworzenia notatek należy skonfrontować je z fachowymi materiałami źródłowymi.
W organizacji notatek pomaga formatowanie informacji za pomocą podpunktów lub liczb. Po sporządzeniu notatek należy przejrzeć je jak najszybciej i przeczytać. Da to podstawy do ugruntowania wiedzy i przyspieszenia nauki.
Czy istnieją metody, jak pisać notatki?
Dość sztywne, ale skuteczne ramy dla tworzenia notatek wyznacza metoda Cornella. Polecana jest jako metoda alternatywna w stosunku do standardowych notatek. Kluczowy dla metody Cornella jest odpowiedni podział kartki na sektory. Najmniejsza część kartki powinna zawierać wyłącznie datę sporządzenia notatek, temat, myśl przewodnią. W kolejnej sekcji należy zapisywać zdobywane informacje, oczywiście w wersji skompresowanej, skrótowej. Następna część kartki zarezerwowana jest pod główne myśli, stanowiące podsumowanie zawartości notatek. Ostatnia część to wnioski i podsumowania syntezujące przygotowane treści.
Osobom, którym bliższe jest tzw. myślenie obrazami, jeszcze prościej będzie tworzyć notatki za pomocą diagramów. Metoda ta zakłada przygotowanie się do tworzenia notatek wcześniej poprzez sporządzenie planu zagadnienia i pogrupowanie go w mniejsze sekcje. Wówczas w centralnej części kartki umieszcza się najistotniejsze informacje, całą resztę zaś grupuje we wcześniej przygotowane elementy według hierarchii ich ważności. Kolejnym etapem będzie tworzenie mapy powiązań pomiędzy poszczególnymi elementami. Stosuje się kolory i strzałki wraz z opisami połączeń pomiędzy sekcjami. Finalnie należy nadać im ostateczny graficzny szlif, który uporządkuje całość tak, by mogła być zrozumiała dla wszystkich odbiorców notatek.
Zobacz także:
- Studenci nocą szturmują biblioteki. Czy taka nauka ma sens? "Mam jedną niepopularną radę"
- Różnica między stażem a praktyką – na czym polega? Co wybrać?
- Czy naprawdę byliśmy na Księżycu? Naukowcy obalają najpopularniejsze teorie spiskowe
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: AndreaObzerova/Getty Images