- Od 1 kwietnia 2024 roku obowiązują przepisy ograniczające zadawanie prac domowych w podstawówkach.
- Na jej prośbę ministry Barbary Nowackiej Instytut Badań Edukacyjnych - Państwowy Instytut Badawczy (IBE) zbadał, jak sprawdziły się nowe przepisy.
- Instytucja oceniła skuteczność przepisów na podstawie opinii nauczycieli oraz dyrektorów szkół.
- IBE wydał rekomendacje dotyczące dalszych zmian w przepisach o pracach domowych w szkołach.
- W poniedziałek, 3 listopada instytucja poinformowała, że podda analizie rekomendacje dotyczące zadawania prac domowych i wyda nowe. - Decyzja ta jest efektem uzyskania informacji o niezgodnym ze standardami Instytutu sposobie procedowania projektu - czytamy w komunikacie w mediach społecznościowych.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Nieobowiązkowe prace domowe w szkołach - co sądzą nauczyciele i dyrektorzy szkół?
Od 1 kwietnia 2024 roku obowiązują przepisy ograniczające zadawanie prac domowych w podstawówkach. Zgodnie z nimi w klasach I-III szkół podstawowych nie zadaje się prac domowych pisemnych i praktyczno-technicznych z wyjątkiem ćwiczeń usprawniających motorykę małą. W klasach IV-VIII prace domowe mogą być zadawane, ale nie są obowiązkowe, a zamiast oceny uczeń ma otrzymać informację, co zrobił dobrze, a co wymaga poprawy. W marcu tego roku ministra edukacji, Barbara Nowacka zapowiedziała ocenę wprowadzonych przepisów. Na jej prośbę Instytut Badań Edukacyjnych - Państwowy Instytut Badawczy (IBE) zbadał, jak sprawdziły się nowe przepisy dotyczące zadawania prac domowych.
Z raportu IBE o nowych przepisach wynika m.in., że ponad 60 proc. dyrektorów szkół i ponad 50 proc. nauczycieli uważa, że dzieci mają teraz więcej czasu na odpoczynek, zabawę i aktywność fizyczną. 52 proc. nauczycieli ocenia, że wprowadzone zmiany zmniejszyły obciążenia uczniów obowiązkami edukacyjnymi, a w ocenie dyrektorów szkół nowe zasady prac domowych zmniejszyły stres uczniów: o 41 proc. w klasach IV-VIII i o 31 proc. w klasach I-III. Eksperci ustalili jednak, że według ponad dwóch trzecich nauczycieli osłabła motywacja uczniów do odrabiania prac domowych i ich samodzielność w procesie uczenia się. 80 proc. nauczycieli przyznaje, że nawet jeśli zadaje prace domowe, to ich nie sprawdza lub robi to sporadycznie .Z badania wynika też, że brak zadawania prac domowych nie miał wpływu lub w niewielki sposób wpłynął na wyniki egzaminu ósmoklasisty
Prace domowe - wyniki raportu IBE. Jakie zmiany zaproponowano?
Od czerwca 2025 roku w IBE działał zespół ekspertów. Przygotował raport na podstawie opinii nauczycieli i dyrektorów szkół. Podsumowanie pierwszych efektów zmian w zadawaniu prac domowych trafiło do resortu edukacji na początku października. Efektem prac w IBE są opublikowane na stronie Instytutu rekomendacje zmian w rozporządzeniu w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz słuchaczy w szkołach publicznych, opracowane przez Zespół Ekspertów ds. Prac Domowych. One również zostały przekazane do MEN. W rekomendacjach IBE zaproponował wprowadzenie do ustawy Prawo oświatowe definicji pojęcia "pracy własnej uczennicy lub ucznia" jako nowej kategorii dydaktycznej.
- Przez pracę własną uczennicy lub ucznia rozumie się zadania pisemne, praktyczno-techniczne lub inne o charakterze poznawczym, zlecone przez nauczycielkę lub nauczyciela i wykonywane przez uczennicę lub ucznia po zakończeniu zajęć dydaktycznych, we własnym tempie i wybranymi przez siebie metodami, służące utrwalaniu, rozwijaniu lub praktycznemu zastosowaniu treści realizowanych na lekcji - czytamy.
Prace własne nie obejmowałyby materiału, który nie został zrealizowany na zajęciach. Zadania miałyby być projektowane w sposób ograniczający konieczność udziału osób trzecich, umożliwiający samodzielne wykonanie oraz dopuszczający wykorzystanie narzędzi cyfrowych, w tym sztucznej inteligencji, jako wsparcia, a nie zastępstwa pracy uczennicy lub ucznia. Zgodnie z rekomendacjami do prac własnych nie zaliczałoby się niezadawanych przez nauczycielkę lub nauczyciela form samodzielnego uczenia się podejmowanych z własnej inicjatywy, w tym aktywności służących przygotowaniu do zajęć lub rozwijaniu indywidualnych zainteresowań edukacyjnych. Prace powinny mieć charakter twórczy i rozwojowy oraz wspierać kształtowanie etycznych postaw związanych z samodzielnym pozyskiwaniem i wykorzystywaniem wiedzy.
Prace własne miałyby podlegać wyłącznie ocenie w formie informacji zwrotnej, a nie w formie oceny bieżącej. Informacja ta obejmowałaby w szczególności: wskazanie mocnych stron pracy, obszarów wymagających poprawy i propozycję sposobów dalszego uczenia się lub ćwiczenia danej umiejętności.
"Prace własne" - rekomendacje dla poszczególnych klas
W rekomendacjach dla klas I-III szkoły podstawowej IBE zaproponował, aby nauczyciele co do zasady nie zadawali prac własnych. W wyjątkowych przypadkach dopuszczalne byłyby jedynie krótkie ćwiczenia usprawniające "motorykę małą", pod warunkiem, że "mają charakter twórczy lub praktyczny i nie ograniczają się do powtarzalnych, schematycznych czynności". Zgodnie z rekomendacjami wykonanie zleconej pracy własnej powinno zajmować krótki czas, odpowiedni do wieku i możliwości rozwojowych, a także służyć utrwalaniu lub rozwijaniu treści realizowanych na lekcji. Polecenia powinny być formułowane jasno, zrozumiale i umożliwiać samodzielne podjęcie działania.
- Zadania powinny sprzyjać zabawie i naturalnej aktywności poznawczej, być dostosowane do możliwości rozwojowych uczennic i uczniów, wspierać ich poczucie sprawstwa i motywację wewnętrzną - czytamy w materiałach IBE. Prace własne nie mogłyby być jednolite dla wszystkich i powinny oferować uczniom możliwość wyboru między zadaniami łatwiejszymi i trudniejszymi oraz różnymi sposobami prezentacji efektów.
W klasach IV-VIII zadawane prace własne nadal byłyby nieobowiązkowe i nie podlegałyby ocenie bieżącej. Miałyby one w szczególności służyć utrwalaniu, rozwijaniu i praktycznemu zastosowaniu treści realizowanych na lekcji. Czas na ich wykonanie miałby być dostosowany do wieku i możliwości ucznia. Nie powinny być również zadawane na czas wolny od zajęć dydaktycznych, w szczególności w okresie świąt i ferii.
- Zadania powinny uwzględniać cykliczność uczenia się, promować strategie długofalowego zapamiętywania, rozwijać autonomię uczennicy lub ucznia oraz ograniczać konieczność ingerencji rodziców lub opiekunów w proces ich wykonywania - zaproponował IBE.
Instytucja chce również, aby każda wykonana praca własna w klasach IV-VIII podlegała informacji zwrotnej. Zgodnie z rekomendacjami każda szkoła podstawowa miałaby opracować i zapisać w statucie zasady zadawania i oceniania prac własnych. To w szczególności: limity prac możliwych do zadania w danym tygodniu, z uwzględnieniem czasu potrzebnego na ich wykonanie oraz obciążenia uczennic i uczniów, sposób koordynowania terminów zadań przez nauczycielki i nauczycieli, w tym rozwiązania zapewniające przejrzystość harmonogramu w systemach elektronicznych używanych przez szkołę oraz formy i terminy udzielania informacji zwrotnej.
Prace domowe - ponowna analiza rekomendacji
W poniedziałek, 3 listopada dyrektor IBE-PIB podjął decyzję o ponownej analizie rekomendacji dotyczących zadawania prac domowych.
- Decyzja ta jest efektem uzyskania informacji o niezgodnym ze standardami Instytutu sposobie procedowania projektu - czytamy w komunikacie w mediach społecznościowych.
Jak wyjaśnia Instytut, procedura "uzgodnienia treści i uzyskania akceptacji projektu przez zaangażowanych w ten proces ekspertów zostanie powtórzona". Bezpośredni nadzór nad tym procesem obejmie dyrektor instytucji.
- Następnie zweryfikowane propozycje zostaną ponownie przesłane do Ministerstwa Edukacji Narodowej" - poinformowano w poniedziałkowym komunikacie.
Więcej newsów na tvn24.pl.
Zobacz także:
- Liczne klasy, presja i niskie zarobki. Jak przekonać nauczycieli do pracy w szkole?
- Rotory pod ławkami ratują koncentrację dzieci. Nauczycielka: "Mniej się stresują"
- Naukowcy przyjrzeli się mózgom samotnych nastolatków. Wnioski są niepokojące
Autor: RŁ/kblu/ joz/
Źródło: tvn24.pl, PAP
Źródło zdjęcia głównego: StockPlanets/GettyImages
