Śmiertelna choroba Józefa Piłsudskiego
11 listopada 1934 roku podczas świętowania odzyskania niepodległości na warszawskich Polach Mokotowskich, Józef Piłsudski z powodu pogarszającego się stanu zdrowia, odebrał defiladę, siedząc na krześle. To właśnie wtedy polska opinia publiczna zaczęła niepokoić się o formę Naczelnika Państwa. Marszałek niedługo później dowiedział się od lekarzy, że cierpi na ciężką chorobę nerek. Była to jednak błędna diagnoza, a prawda okazała się dużo gorsza.
Rok później sprowadzony do Warszawy z Wiednia wybitny specjalista prof. Karel Frederik Wenckebach stwierdził, że za nienośne bóle odpowiedzialny jest rak żołądka z przerzutami do wątroby. Mimo de facto wyroku śmierci Piłsudski ciężko pracował do końca swoich dni. Ponad wszystko obawiał się wybuchu kolejnej wielkiej wojny i podziałów w polskim społeczeństwie. Jego obawy okazały się prorocze.
- Czy wy zdajecie sobie sprawę z niebezpieczeństwa grożącego Polsce od wewnątrz i od zewnątrz? Co się stanie, gdy mnie zabraknie? […] Jeśli Polacy, wszyscy Polacy, nie wezmą się do roboty w obronie interesów kraju, a mnie zabraknie, to za dziesięć lat Polski nie będzie - powiedział Marszałek do adiutanta mjr. Romana Michałowskiego w 1931 roku.
Z kolei, gdy w styczniu 1934 roku podpisano na 10 lat polsko-niemiecką deklarację o nieagresji, Naczelnik Państwa skomentował: "Dobre stosunki Polski z Niemcami mogą trwać jeszcze cztery–pięć lat. Za więcej nie ręczę".
Śmierć Józefa Piłsudskiego
Smutna data odejścia Marszałka przypadła na 12 maja 1935 roku. Na krótko przed śmiercią zażyczył sobie wizyt dwóch osób ze swojego najbliższego otoczenia: ministra spraw zagranicznych Józefa Becka oraz gen. Edwarda Rydza-Śmigłego. Jak podaje portal polska-zbrojna.pl, ostatniego namaszczenia umierającemu udzielił ks. Władysław Korniłowicz z Zakładu dla Ociemniałych w Laskach pod Warszawą. Józef Piłsudski odszedł w otoczeniu najbliższych, w obecności żony Aleksandry oraz córek Jadwigi i Wandy.
Tego samego wieczoru odbyło się jeszcze pilne zebranie Rady Gabinetowej oraz ogłoszono żałobę narodową. Na posiedzeniu dyskutowano o obsadzeniu stanowisk państwowych po zmarłym Marszałku. Podjęto wówczas decyzję, że generalnym inspektorem sił zbrojnych zostanie gen. Rydz-Śmigły, a na czele Ministerstwa Spraw Wojskowych stanie gen. Tadeusz Kasprzycki. Następnego dnia niemal wszystkie gazety II Rzeczpospolitej opublikowały na swoich łamach "Orędzie do narodu".
Do Obywateli Rzeczypospolitej! Pierwszy Marszałek Polski Józef Piłsudski życie zakończył. Wielkim trudem swego życia budował siłę w Narodzie, geniuszem umysłu, twardym wysiłkiem woli Państwo wskrzesił... Prowadził je ku odrodzeniu mocy własnej, ku wyzwoleniu sił, na których przyszłe losy Polski się oprą. Za ogrom jego pracy danym mu było oglądać Państwo nasze jako twór żywy, do życia zdolny, do życia przygotowany, a armię naszą – sławą zwycięskich sztandarów okrytąnapisał prezydent Ignacy Mościcki, gdy informował o śmierci Marszałka.
Ostatnie pożegnanie Józefa Piłsudskiego
Trumna z ciałem Marszałka była wystawiona na widok publiczny w specjalnie zaprojektowanej kaplicy żałobnej w Belwederze przez dwa dni - 14 i 15 maja. Po tym czasie została przewieziona do Krakowa, aby spocząć do Wawelu.
- Piłsudski miał fanatycznych wielbicieli, którzy go kochali więcej niż własnych rodziców, niż własne dzieci, ale było wielu ludzi, którzy go nienawidzili, miał całe warstwy ludności, całe dzielnice Polski przeciwko sobie, potężną nieufność do siebie. I oto nie znać było tego w dniu pogrzebu - napisał później pisarz Stanisław Cat-Mackiewicz cytowany przez portal polska-zbrojna.pl.
Co ciekawe, pierwszy telegram kondolencyjny wysłał Ignacemu Mościckiemu Adolf Hitler, kanclerz III Rzeszy, w którym przekazał wyrazy współczucia z powodu śmierci "najwierniejszego syna Polski". Wskazał także, że Piłsudski "stworzył najcenniejszy współczynnik pokojowości w Europie". Ponadto 18 maja 1935 roku Hitler wziął udział w uroczystej mszy w intencji Pierwszego Marszałka Polski w Berlinie. Przywódca III Rzeszy usiadł wtedy bezpośrednio przy symbolicznej trumnie z biało-czerwoną flagą i białym orłem.
Historycy zgadzają się, że śmierć Marszałka to koniec pewnej epoki. Już cztery lata później nad Europą zawisły czarne chmury i ziściła się największa obawa Józefa Piłsudskiego - rozpoczęła się II wojna światowa.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Lukrecja Borgia - najsłynniejsza trucicielka w historii? Zaskakująca prawda o oczernianej przez wieki córce papieża
- Jak Albert Einstein upokorzył swoją żonę. Gdy dowiedziała się, co zrobił, dostała ataku serca
- Wzięła ślub z nieboszczykiem. Upiorna pośmiertna ceremonia w okupowanej Warszawie
Autor: Agnieszka Mrozińska
Źródło: przystanekhistoria.pl/polska-zbrojna.pl/IPN
Źródło zdjęcia głównego: Universal Images Group Editorial/Getty Images