Śmierć na COVID-19 bez pożegnania. „Rzeczy mamy wyniesiono na chodnik w worku na śmieci”

Jak odchodzą ludzie na COVID-19
Śmierć na COVID-19
Źródło: D-Keine / Getty Images
Ludzie, którzy umierają na oddziałach covidowych, nie mają szansy pożegnać się z bliskimi. Rodzinom pozostaje cisza w słuchawce i skąpe informacje oszczędnie dawkowane przez personel szpitala. O odchodzeniu, żałobie i życiu po stracie rozmawiamy z naszym redakcyjnym kolegą*. 

Jak umiera się na COVID-19

W ponad 90 tys. polskich domów dodatkowe miejsce przy wigilijnym stole w tym roku było bardziej niż puste. To tak, jakby w Boże Narodzenie nie zapaliło się światło w żadnym mieszkaniu w całym Jaworznie. Przyzwyczailiśmy się już do liczb komentujących pandemiczną rzeczywistość i statystki nie robią na nas wrażenia. Do czasu, kiedy nie staniemy się ich częścią.

– Pamiętam ubiegłoroczne Boże Narodzenie, kiedy nie było jeszcze szansy na szczepienia. Długo zastanawiałem się, czy jechać na święta do domu. Moi rodzice dobiegali siedemdziesiątki, był duży niepokój. Mama mojej przyjaciółki powiedziała wtedy do mnie: „Zrób sobie izolację, test i jedź. Nie wiesz, ile jeszcze wspólnych świąt wam zostało”. Cieszę się, że jej posłuchałem - przyznaje Adam. – Cała historia związana z wirusem, to tak naprawdę opowieść o samotności. Dla pracujących dorosłych zmieniło się niewiele, dla seniorów zawalił się świat. Dlatego z taką nadzieją wypatrywaliśmy szczepionki.

koronawirus

Źródło: Dzień Dobry TVN
IV fala koronawirusa depcze nam po piętach
IV fala koronawirusa depcze nam po piętach
Jak rozprzestrzenia się koronawirus?
Jak rozprzestrzenia się koronawirus?
Omikron – co o nim wiemy?
Omikron – co o nim wiemy?

Szczepienia dla wielu rodzin stały się obietnicą powrotu do normalności. Choć wciąż istniało ryzyko zakażenia, dawały nadzieję na łagodne przejście choroby. I w wielu przypadkach usypiały czujność.

– Rodzice przyjęli preparaty w pierwszym możliwym terminie, ale wciąż na siebie uważali, mieli świadomość niebezpieczeństwa, ale bardzo chcieli zobaczyć światełko w tunelu – wspomina. – Kiedy dowiedzieliśmy się, że mają pozytywny wynik testu na koronawirusa, wiedzieliśmy, że sprawa jest poważna, ale nie beznadziejna. Zwłaszcza, że na początku nic nie zapowiadało zbliżającej się tragedii – dodaje.

Wszyscy pacjenci powyżej 55. otrzymują pulsyksometry. Dzięki nim możliwe jest wczesne wykrycie niedotlenienia organizmu.

– To na podstawie tego badania mama zdecydowała o konieczności pójścia do szpitala – wyjaśnia. – Wezwała pogotowie, spakowała się i wyszła. Odetchnęliśmy z ulgą. Dzięki szybkiej reakcji błyskawicznie trafiła pod opiekę lekarzy, którzy o nią zadbają. To był piątek. Zmarła w niedzielę.

Podczas pierwszego dnia pobytu w szpitalu wszystkim zdawało się, że sytuacja jest pod kontrolą.

– Wykonano badania, czekano na opisy, podawano leki – opowiada Adam. – Z mamą można było normalnie rozmawiać, poprosiła o przyniesienie kilku rzeczy do szpitala. Leżała pod tlenem i mówienie ją męczyło. W sobotę wieczorem przeniesiono ją na salę intensywnego nadzoru. Kiedy w niedzielę rozmawiałem z lekarką – tak myślę, ponieważ nikt po odebraniu telefonu się nie przedstawia, a do szpitala nie ma wejścia – zapytałem, jakie są rokowania i na co czekamy. Odpowiedziała, że trzeba się przygotować na wszystko i zapytała się, czy mama była szczepiona. Tak jakby przez trzy dni pobytu w szpitalu nikt z personelu tego nie sprawdził. Zapytałem o możliwości terapii i plan działania.

Odpowiedź była co najmniej osobliwa.

– Usłyszałem, że czekamy, na opis tomografii płuc, żeby ocenić ich stan – mówi – Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że badanie wykonano w piątek. Osoba, z którą rozmawiałem, wyjaśniła, że jest długi weekend i radiolog ma wolne. Wyniki miały być w poniedziałek po godzinie dwunastej. Nigdy nie zrozumiem, jak w przypadku choroby charakteryzującej się piorunującym przebiegiem można na cokolwiek czekać. W praktyce sprowadza się to do tego, że zamyka się oddziały, tworząc szpitale covidowe, w których nie prowadzi się diagnostyki. Kilka godzin później mama już nie żyła. Kiedy po tygodniu od śmierci odebraliśmy ze szpitala dokumentację medyczną, wynikało z niej, że badanie tomograficzne zostało opisane. Kiedy? Na to pytanie trzeba odpowiedzieć sobie samemu. Cztery godziny przed śmiercią rozmawialiśmy po raz ostatni. To jest dźwięk, którego nie da się zapomnieć. Masz wrażenie, że osoba po drugiej stronie się topi. Łapie oddech resztkami siły. „Trzymaj się” powiedziała, odkładając słuchawkę. Jak każda matka, najpierw pomyślała o innych.

Pandemia zmieniła nie tylko życie, ale i śmierć. Pogrzeby w dobie koronawirusa rządzą się swoimi prawami.

– Rzeczy mamy wyniesiono na chodnik w worku na śmieci – wyznaje. – Pielęgniarka, która je przyniosła, wręczyła nam akt zgonu i poinformowała, który zakład pogrzebowy jest najlepszy. Dziwnym zbiegiem okoliczności był to ten sam, który polecił lekarz, informujący mojego ojca o śmierci mamy. Szacunek dla zmarłych to empatia okazywana ich rodzinie. Ci, którzy odeszli nie potrzebują już uprzejmości i ceremonii, bo należą już do innego porządku. Ale żyjący muszą oswoić śmierć i jedyną usługą, która powinna zostać im zaproponowana jest wsparcie psychologa – stwierdza.

Pogrzeb zmarłych na COVID-19

Rzeczy osobiste zmarłych na COVID-19 pakowane są w czerwone worki na skażone odpady. Teoretycznie nie powinno się ich otwierać, nikt jednak nie udziela takich informacji. Nie ma też możliwości, by zobaczyć i zidentyfikować ciała. Nieoficjalnie – bo nie zezwala na to prawo – można poprosić o zdjęcie zmarłego, które wykonuje ktoś z pracowników zakładu pogrzebowego. Zwłoki są pakowane wprost ze szpitalnego łóżka do dwóch worków spryskiwanych płynem dezynfekującym.

– Stojąc w deszczu pod szpitalem, zapytałem, co jest w tym pakunku – wspomina Adam. – Pielęgniarka wzruszyła ramionami i powiedziała, że możemy sprawdzić. Rozumiem, że taka prowizorka mogłaby mieć miejsce na początku pandemii, ale wirus jest naszą rzeczywistością od dwóch lat. W świecie, w którym chciałbym żyć, odpowiednio zabezpieczona osoba powinna przygotować protokół rzeczy, które są przekazywane. Niewiele jest godności w umieraniu, ale zachowajmy tę, która należy się żywym. Gołymi rękami rozerwałem worek i rozsypałem rzeczy na schodach. Kosmetyczka, którą kupiła przed wyjazdem do Rzymu, kolorowe logotypy produktów, złota zakrętka kremu do twarzy, telefon komórkowy. To wszystko było tak surrealistyczne i niekonieczne. Świat wydawał się mocno nieprzystający do tego, co właśnie się wydarzyło.

Po wypełnieniu urzędowych formalności, można było zająć się organizacją pochówku. Ten w czasie pandemii rządzi się swoimi prawami.

- Musieliśmy czekać, aż skończy się kwarantanna taty - wyjaśnia Adam. – Zorganizowanie pogrzebu, który nie będzie estetycznym koszmarem, nie jest łatwym zadaniem. Plastikowe róże, cmokające aniołki, sztuczne jedwabie i koronki, urny wyglądające jak samowary. Choć to może źle zabrzmieć, miałem duży ubaw, myśląc o tym, co mama powiedziałaby, patrząc na ten festiwal tandety. Trzeba też powiedzieć, że żałoba to nie tylko złe emocje. To także powrót do gniazda. Piękne, symboliczne momenty i gesty. Nie da się przejść tego samemu. I tak stojąc nad urną z prochami, miałem myśl, że tak nie ma nic normalniejszego niż to, co właśnie się dzieje. Po tygodniu od pogrzebu kwiaty w wieńcach urosły i rozkwitły. Pod koniec listopada. To najlepszy dowód na to, że to życie zawsze wygrywa – podsumowuje.

*Ten wywiad przeprowadziłem sam ze sobą. Dedykuję go wszystkim, którzy w tegoroczne Boże Narodzenie zrozumieli, co to znaczy tęsknić.

Zobacz także:

Autor: Adam Barabasz

Źródło zdjęcia głównego: iStockphoto

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Nie żyje Gabriel Seweryn z "Królowych życia". Ulubieniec widzów zmarł nagle

Nie żyje Gabriel Seweryn z "Królowych życia". Ulubieniec widzów zmarł nagle

Co Lara Gessler zaserwuje na wigilijnym stole? "Nie może być zbyt dietetycznie"

Co Lara Gessler zaserwuje na wigilijnym stole? "Nie może być zbyt dietetycznie"

Jak przyrządzić pstrąga łososiowego i krewetki? Poznaj przepisy Darii Ładochy
Materiał promocyjny

Jak przyrządzić pstrąga łososiowego i krewetki? Poznaj przepisy Darii Ładochy

Znany muzyk oskarżony o wykorzystanie seksualne dziecka. Wyznaczono datę rozprawy

Znany muzyk oskarżony o wykorzystanie seksualne dziecka. Wyznaczono datę rozprawy

Nastolatka urodziła w lesie. "Personelowi medycznemu powiedziała, że znalazła dziecko" 

Nastolatka urodziła w lesie. "Personelowi medycznemu powiedziała, że znalazła dziecko" 

"Top Model". Natalia nie wygrała programu, ale czuje się zwyciężczynią. "Wcześniej byłam zagubiona"

"Top Model". Natalia nie wygrała programu, ale czuje się zwyciężczynią. "Wcześniej byłam zagubiona"

Czy zimą również można osiągnąć work-life balance?
Materiał promocyjny

Czy zimą również można osiągnąć work-life balance?

Jedyna taka szkoła pszczelarska w Polsce i w Europie
Materiał promocyjny

Jedyna taka szkoła pszczelarska w Polsce i w Europie

14 kg listów od naszych młodych widzów trafiło do rąk Mikołaja. "Drogie dzieci z Polski, kocham was"

14 kg listów od naszych młodych widzów trafiło do rąk Mikołaja. "Drogie dzieci z Polski, kocham was"

"Młodość na zamówienie 2". Maciej Panek przeprowadził zaskakującą metamorfozę
Materiał promocyjny

"Młodość na zamówienie 2". Maciej Panek przeprowadził zaskakującą metamorfozę

"Top Model": Sofia Konecka-Menescal była o krok od wygrania. "Tak działa życie"

"Top Model": Sofia Konecka-Menescal była o krok od wygrania. "Tak działa życie"

Od pielęgniarki do Miss Polonia. "Transplantacja włosów jest takim moim konikiem"

Od pielęgniarki do Miss Polonia. "Transplantacja włosów jest takim moim konikiem"

88% dzieci przygotowuje listy do świętego Mikołaja. O co proszą najczęściej?
Materiał promocyjny

88% dzieci przygotowuje listy do świętego Mikołaja. O co proszą najczęściej?

Budyniowe wypieki: miodownik, pączki, karpatka i bajaderki
Materiał promocyjny

Budyniowe wypieki: miodownik, pączki, karpatka i bajaderki

Dominik zwycięzcą "Top Model". Co planuje w najbliższych miesiącach? "To jedno z moich marzeń"

Dominik zwycięzcą "Top Model". Co planuje w najbliższych miesiącach? "To jedno z moich marzeń"

"Top Model". Marcin Tyszka szczerze o wygranej Dominika. "Skład finału był bardzo mocny"

"Top Model". Marcin Tyszka szczerze o wygranej Dominika. "Skład finału był bardzo mocny"

Spektrum autyzmu diagnozowane jest również u dorosłych. Jak wygląda rozpoznanie?

Spektrum autyzmu diagnozowane jest również u dorosłych. Jak wygląda rozpoznanie?

Warzywa na patelnię w stylu azjatyckim - poznaj niezawodne przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Warzywa na patelnię w stylu azjatyckim - poznaj niezawodne przepisy Sebastiana Olmy

Fundacja TVN otworzyła gabinety psychologiczne. "Chcemy, by pacjenci i ich rodziny czuli się zaopiekowani"

Fundacja TVN otworzyła gabinety psychologiczne. "Chcemy, by pacjenci i ich rodziny czuli się zaopiekowani"

Są jednymi z najpiękniejszych siatkarek na świecie i osiągnęły sukces. "Marzenia warto spełniać"

Są jednymi z najpiękniejszych siatkarek na świecie i osiągnęły sukces. "Marzenia warto spełniać"

Przygotowania do wielkiego finału 12. edycji Top Model. "W tym roku mamy też gigantyczną scenę"
Materiał promocyjny

Przygotowania do wielkiego finału 12. edycji Top Model. "W tym roku mamy też gigantyczną scenę"

Dawid Kubacki w szczerym wywiadzie o chorobie żony. "Ściska mi głos w gardle"

Dawid Kubacki w szczerym wywiadzie o chorobie żony. "Ściska mi głos w gardle"

Turbo czekoladowe ciasto, bułeczki z masą orzechową, czyli pyszne desery z najmniejszej kuchni świata
Materiał promocyjny

Turbo czekoladowe ciasto, bułeczki z masą orzechową, czyli pyszne desery z najmniejszej kuchni świata

Przez wiele miesięcy przebywał w hospicjum, dziś bierze udział w maratonach
Materiał promocyjny

Przez wiele miesięcy przebywał w hospicjum, dziś bierze udział w maratonach

Katarzyna Żak wspomina trudne chwile z mężem. "Płakałam"

Katarzyna Żak wspomina trudne chwile z mężem. "Płakałam"

Gadżety, które warto upolować w Black Friday. "Wiele osób je lubi"
Materiał promocyjny

Gadżety, które warto upolować w Black Friday. "Wiele osób je lubi"

"ŚOPW". Aneta Żuchowska pokazała córeczkę. "No urody po mamusi się nie wyprze"

"ŚOPW". Aneta Żuchowska pokazała córeczkę. "No urody po mamusi się nie wyprze"

Biżuteria na każdą okazję. Jak podkreślić strój efektownymi ozdobami?
Materiał promocyjny

Biżuteria na każdą okazję. Jak podkreślić strój efektownymi ozdobami?

W poszukiwaniu pandy czerwonej. Gdzie mieszka i czym się żywi?
Materiał promocyjny

W poszukiwaniu pandy czerwonej. Gdzie mieszka i czym się żywi?

Znana ginekolożka ze Szczecina z 5 zarzutami. Grozi jej więzienie

Znana ginekolożka ze Szczecina z 5 zarzutami. Grozi jej więzienie

18. edycja akcji "Podaruj Misia". Poznaj tegoroczne pluszaki

18. edycja akcji "Podaruj Misia". Poznaj tegoroczne pluszaki

Pizza pachnąca jesienią w wykonaniu Aleksandry Juszkiewicz. Jakie składniki wybrać?

Pizza pachnąca jesienią w wykonaniu Aleksandry Juszkiewicz. Jakie składniki wybrać?

Lady Gaga dostała suknię z Polski. "Bardzo bym chciała, by w niej wyszła"

Lady Gaga dostała suknię z Polski. "Bardzo bym chciała, by w niej wyszła"

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

"ŚOPW". Marek usłyszał od Kornelii "najmocniejsze słowo na świecie". "Nie spodziewałem się tego"

"ŚOPW". Marek usłyszał od Kornelii "najmocniejsze słowo na świecie". "Nie spodziewałem się tego"

Sara James stworzyła duet ze znanym raperem. "Jestem szalenie wdzięczna, że się udało"

Sara James stworzyła duet ze znanym raperem. "Jestem szalenie wdzięczna, że się udało"

Tanie prezenty Mikołajkowe. Czy da się kupić prezent za 30 lub 50 zł w dobie inflacji?

Tanie prezenty Mikołajkowe. Czy da się kupić prezent za 30 lub 50 zł w dobie inflacji?

Promocje, przeceny, wyprzedaże - jak kupować rozsądnie? Eksperci radzą

Promocje, przeceny, wyprzedaże - jak kupować rozsądnie? Eksperci radzą

Dopiero teraz wyznała to publicznie. "Przez miesiąc nie mogłam przestać płakać". Co się stało?

Dopiero teraz wyznała to publicznie. "Przez miesiąc nie mogłam przestać płakać". Co się stało?

Grzegorz Kajdanowicz zaprojektował swojego misia. "Wielki honor i zaszczyt"

Grzegorz Kajdanowicz zaprojektował swojego misia. "Wielki honor i zaszczyt"

Sprawdziliśmy, ile osób pomoże zmarzniętemu dziecku. Trudno uwierzyć w wynik eksperymentu

Sprawdziliśmy, ile osób pomoże zmarzniętemu dziecku. Trudno uwierzyć w wynik eksperymentu

Jak reagować na masturbację małych dzieci?

Jak reagować na masturbację małych dzieci?

Ile zapłacimy za zupy i dania świąteczne Magdy Gessler?

Ile zapłacimy za zupy i dania świąteczne Magdy Gessler?

Ile zostało niedziel handlowych do końca roku? Czy w wigilię 2023 zrobimy zakupy?

Ile zostało niedziel handlowych do końca roku? Czy w wigilię 2023 zrobimy zakupy?

Koszmar 3,5-latka. Był bity i gwałcony. "Ma ubytek czaszki oraz wodogłowie"

Koszmar 3,5-latka. Był bity i gwałcony. "Ma ubytek czaszki oraz wodogłowie"

Blanka Lipińska skrytykowała matki i wdała się w ostrą dyskusję z fanami

Blanka Lipińska skrytykowała matki i wdała się w ostrą dyskusję z fanami

Pan Tabletka i jego skuteczne sposoby na infekcje. "To uniwersalna, smaczna i zdrowa mikstura"

Pan Tabletka i jego skuteczne sposoby na infekcje. "To uniwersalna, smaczna i zdrowa mikstura"

Czy Kornelia i Marek ze "ŚOPW" chcą zostać rodzicami? Wiemy, co planują

Czy Kornelia i Marek ze "ŚOPW" chcą zostać rodzicami? Wiemy, co planują

Drewniane ozdoby świąteczne. Jak zrobić renifera?

Drewniane ozdoby świąteczne. Jak zrobić renifera?

Czy stan jamy ustnej może świadczyć o cukrzycy? "To wszystko jest ze sobą wzajemnie powiązane"

Czy stan jamy ustnej może świadczyć o cukrzycy? "To wszystko jest ze sobą wzajemnie powiązane"

Wielka miłość ambasadora USA i jego partnerki. Ich drogi znów się złączyły po 20 latach

Wielka miłość ambasadora USA i jego partnerki. Ich drogi znów się złączyły po 20 latach

Katarzyna Bosacka po rozstaniu z mężem poszła na terapię

Katarzyna Bosacka po rozstaniu z mężem poszła na terapię

Martyna Wojciechowska zaprojektowała misia. "Ma piernikowego przyjaciela"

Martyna Wojciechowska zaprojektowała misia. "Ma piernikowego przyjaciela"

Marcin ze "ŚOPW" ma nową partnerkę? Wiemy, czy jest już po rozwodzie z Kingą

Marcin ze "ŚOPW" ma nową partnerkę? Wiemy, czy jest już po rozwodzie z Kingą

Działał jako wolontariusz Szlachetnej Paczki. Po latach role się obróciły

Działał jako wolontariusz Szlachetnej Paczki. Po latach role się obróciły

Magda i Krzysiek ze "ŚOPW" podjęli decyzję. "Nie wiem, czy mi to przez usta przejdzie"

Magda i Krzysiek ze "ŚOPW" podjęli decyzję. "Nie wiem, czy mi to przez usta przejdzie"

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Tylko ta para z 9. edycji "ŚOPW" przetrwała. Co się wydarzyło w ich życiu? "To mnie zszokowało"

Tylko ta para z 9. edycji "ŚOPW" przetrwała. Co się wydarzyło w ich życiu? "To mnie zszokowało"