BAFTA, czyli nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej

Na początku każdego roku Brytyjska Akademia Filmowa przyznaje nagrody dla najlepszych dzieł w dziedzinie kinematografii. Filmy wyróżniane są w różnych kategoriach. Nagroda BAFTA przyznawana jest np. najlepszemu obrazowi, ale także najlepszemu filmowi brytyjskiemu. Co warto o niej wiedzieć?

Nagrody BAFTA przyznawane są przez Brytyjską Akademię Filmową, a właściwie Brytyjską Akademię Sztuk Filmowych i Telewizyjnych. Została ona założona w 1947 roku, a pierwsze rozdanie nagród w postaci statuetek "Złota Maska" miało miejsce rok później. Niektóre kategorie uwzględniają jedynie dzieła produkcji brytyjskiej, natomiast pozostałe – tytuły z całego świata. Dla niektórych wyróżnienia BAFTA stanowią prognostyk mówiący wskazujący, jaki film zdobędzie w tym samym roku najważniejszą amerykańską nagrodę filmową – Oscara.

Nagrody BAFTA – geneza i rozwój

BAFTA to skrót pochodzący od pierwszych liter wyrażenia: "Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej" (ang. British Academy Film Awards). Akademia została założona w 1947 roku, a jej nagrody przyznawane były już od samego początku – od 1948 roku, za rok poprzedni. Założycielami Akademii były znane osoby ze świata kinematografii, głównie producenci i reżyserzy filmowi, m.in. Alexander Korda, Charles Laughton, David Lean, Roger Manvella i inni. Niedługo po rozpoczęciu działalności instytucji przyszedł czas na jej dalszy rozwój. W 1958 roku Brytyjska Akademia Filmowa została połączona z "The Guild of Television Producers and Directors" (w wolnym tłumaczeniu: Stowarzyszenie Reżyserów i Producentów Telewizyjnych). Następne zmiany zaowocowały stworzeniem "The Society of Film and Television" (Towarzystwo Filmowe i Telewizyjne). Ostateczna nazwa, funkcjonująca od 1976 roku, to "British Academy of Film and Television Arts" – BAFTA.

Nagrody BAFTA – brytyjskie Oscary? Podobieństwa i różnice

Powszechnie uważa się, że nagrody BAFTA są brytyjskimi odpowiednikami, najbardziej prestiżowych na świecie Oscarów. Statuetki te wyglądają jednak zupełnie inaczej. Słynne Oscary przedstawiają wyprostowanego mężczyznę dzierżącego miecz, zaś nagroda BAFTA to Złota Maska zaprojektowana na wzór klasycznej maski teatralnej z wycięciem w miejscu prawego oka. Statuetka została stworzona przez amerykańską rzeźbiarkę Mitzi Cunliffe w 1955 roku. Prestiż związany z otrzymaniem nagrody BAFTA sprawia, że jest ona niezwykle pożądana przez twórców filmowych. Z drugiej strony nie jest to jednak nagroda o tak wysokim znaczeniu, jak amerykańskie Oscary. Ze względu na to, że nagrody BAFTA najczęściej przyznaje się w styczniu lub w lutym, czyli wcześniej niż Oscary, traktuje się je jako swego rodzaju prognostyk. Dzieło nagrodzone tytułem "Najlepszego filmu" Brytyjskiej Akademii Sztuk Filmowych i Telewizyjnych bywa traktowane jako bardzo poważny kandydat do zdobycia Oscara.

Za co przyznawane są nagrody BAFTA? Najważniejsze kategorie

Współcześnie nagrody BAFTA przyznawane są w 23 kategoriach stałych. Do tego doliczyć należy kategorie dodatkowe lub okolicznościowe. Ich charakterystyczną cechą jest fakt, że szereg kategorii przyznawanych jest wyłącznie produkcjom brytyjskim. Istnieje kategoria "Najlepszy film" i – równorzędnie – kategoria "Najlepszy film brytyjski". Oprócz powyższych nagrody przyznawane są w następujących kategoriach:

najlepszy aktor pierwszoplanowy,
najlepsza aktorka pierwszoplanowa,
najlepszy aktor drugoplanowy,
najlepsza aktorka drugoplanowa,
najlepszy reżyser,
najlepszy film animowany,
najlepszy film dokumentalny,
najlepszy film nieanglojęzyczny.

Kategorie te można określić jako "standardowe" – nie różnią się znacznie od tych, w których przyznawane są inne nagrody europejskie lub amerykańskie. Brytyjska Akademia Sztuk Filmowych i Telewizyjnych stworzyła także kategorię o nazwie "Rising Star" (wschodząca gwiazda). Obejmuje ona najczęściej aktorkę lub aktora w młodym wieku, który nie posiadając dotychczas dużego doświadczenia zaimponował swoją rolą w sposób szczególny.

BAFTA to nagrody nie tylko filmowe

BAFTA powszechnie kojarzy się z kinematografią. Bardzo możliwe, że zmieni się to w przeciągu kilku dekad. Jest to bowiem skrót określający także nagrodę Brytyjskiej Akademii Gier. Wyróżnienia te przyznawane są producentom gier komputerowych i konsolowych. Po raz pierwszy miało to miejsce w 2004 roku. Polską grą, która jak dotąd była najczęściej nominowana do tej nagrody (łącznie w siedmiu kategoriach), był "Wiedźmin 3: Dziki Gon" studia CD Projekt RED. Brak przyznania jej statuetki był szeroko komentowany w środowisku gamingowym i rozczarował graczy z całego świata.