O zwycięstwie słowa "koronawirus" i nadaniu mu tytułu Słowa Roku zdecydowali internauci i kapituła językoznawców w konkursie "Słowa na Czasie", który organizuje Instytut Języka Polskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Miano Słowa Dekady otrzymało natomiast wyrażenie "500+". Jakie inne słowa były szczególnie popularne w minionym roku?
Słowo Roku - jak się je wybiera?
Słowa dnia, tygodnia i miesiąca - to te, których w ostatnim dniu lub tygodniu użyto w gazetach znacznie częściej, niż by się można spodziewać na podstawie danych z okresu porównawczego. Używanie poszczególnych słów przez media od lat analizują Naukowcy z Instytutu Języka Polskiego UW i Fundacji Języka Polskiego, nadając im stosowne "tytuły".
Najpierw językoznawcy na podstawie swoich analiz wybierają Słowa Miesiąca , a dopiero spośród nich, w głosowaniu internautów oraz kapituły językoznawców, wybierane jest Słowo Roku. Uczestnicy głosowania mogą też podawać własne propozycje - zgłaszać można rzeczowniki, przymiotniki, czasowniki lub inne części mowy, a także krótkie zwroty i wyrażenia.
Popularne słowa w 2020 roku
Zdaniem Kapituły konkursu "Słowa na Czasie" na podium najczęściej używanych w minionym roku słów znalazły się:
- na trzecim miejscu "pandemia",
- na drugim - "kobiety",
- na pierwszym miejscu - "koronawirus".
Uczestnicy głosowania internetowego wybierali bardzo podobnie - na trzecim miejscu znalazła się "apostazja", na drugim - "kobieta", a pierwsze miejsce zajął "koronawirus".
Internauci głosowali również na inne słowa. Dużą popularnością cieszyły się: lockdown, COVID-19, pandemia, aborcja, strajk, kwarantanna, zdalny, protest, LGBT, maseczka, ozdrowieniec, ścieki, epidemia, puma, obostrzenie, izolacja, kagańcowy, medyk, solidarność, rasizm, neutratyw, odmrażanie, miękiszon, wybory, tarcza kryzysowa, test, szczepionka, wypłaszczanie, strefa, bon wakacyjny, bezobjawowy, prezydent.
Słowo Dziesięciolecia (2011-2020)
W tym roku internauci wybierali także najważniejsze słowo ostatniego dziesięciolecia (2011-2020). Łącznie oddano 3446 głosów. Najwięcej głosów uzyskało wyrażenie 500+ – słowo roku 2016 w głosowaniu internautów. Na drugim miejscu znalazł się skrótowiec LGBT – słowo roku 2019 w głosowaniu internautów. Na trzecim miejscu uplasowała się konstytucja – słowo roku 2018 w werdykcie kapituły oraz internautów.
Kolejne wyróżnione słowa z pierwszej dziesiątki głosowania (według liczby zgłoszeń) to klimat, dobra zmiana, gender, feminatyw, protest, niepodległość, apostazja (spoza listy wyboru).
- Zwycięstwo rzeczownika koronawirus nie dziwi w roku pandemii, zresztą nie tylko w polskim plebiscycie - napisał w komentarzu do wyników prof. Marek Łaziński z Instytutu Języka Polskiego UW, członek kapituły plebiscytu.
Językoznawca dodał też, że polszczyźnie znacznie częściej używamy słowa "koronawirus" niż covid. Można się o tym przekonać, jak wyjaśnia, porównując te dwa słowa w różnych językach w Google Trends. - Także inne wyrazy opisujące rzeczywistość pandemii są w polszczyźnie tworzone najczęściej z elementem korona-, np. koronalia, koronawakacje, koronawybory, koronialsi; covid jest słowotwórczo znacznie rzadziej wykorzystywany" - napisał prof. Łaziński.
Jak zauważyła kapituła konkursu, dwa rzeczowniki na trzecim miejscu - apostazja w plebiscycie internetowym i pandemia w werdykcie kapituły - przeszły w ostatnim roku z języka specjalistycznego do słownictwa ogólnego.
"Pandemia to nazwa epidemii ogólnoświatowej, zbudowana z greckiego członu demos "ludzie" oraz przedrostka pan- "powszechny". Apostazja (greckie "stać na zewnątrz") oznacza historycznie odejście od religii chrześcijańskiej (jak uczynił to cesarz Julian Apostata). Współcześnie używa się tego terminu coraz częściej w znaczeniu formalnej procedury wystąpienia z Kościoła, choć nie wszyscy występujący z niego odstępują od wiary" - uznali językoznawcy.
W kapitule polskiego konkursu na Słowo Roku zasiadają: Jerzy Bartmiński (UMCS, Lublin), Jerzy Bralczyk (UW), Katarzyna Kłosińska (UW), Ewa Kołodziejek (Uniwersytet Szczeciński), Marek Łaziński (UW), Andrzej Markowski (UW), Jan Miodek (UWr), Renata Przybylska (UJ) oraz Halina Zgółkowa (UAM).
Zobacz też:
Nauka zdalna odbija się na psychice uczniów. Minister Czarnek mówi o terminie powrotu do szkół
Czeka nas radykalna zmiana pogody. Nadciąga "bestia ze Wschodu"
Zobacz wideo: Dlaczego mówienie dziecku „nie” jest ważne?
Autor: Małgorzata Kaferska-Łysek
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Moment RF