Apostazji może dokonać każdy pełnoletni członek Kościoła Katolickiego, który uzyskał pełnoletniość. Możliwość porzucenia religii zaliczana jest do praw człowieka i jest chroniona przez Kartę Praw Podstawowych, traktat lizboński oraz Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych.
>>> Zobacz także:
- Antyklerykalizm jako postawa życiowa – główne założenia
- „Tylko nie mów nikomu” - opinie na temat filmu Sekielskiego
- Ks. Sowa po filmie Tylko nie mów nikomu: "Oczekuję, że niektórzy biskupi dobrowolnie poddadzą się woli papieża"
Co to jest apostazja?
Apostazja to określenie zaczerpnięte z języka greckiego i oznacza „odstąpienie”. To pojęcie znane w wielu religiach. Apostata w judaizmie jest wykluczony ze wszystkich rytuałów religijnych i nie może zostać pochowany na cmentarzu żydowskim. U świadków Jehowy osoba taka nazywana jest „wykluczonym”. Również w islamie możliwa jest apostazja, pod warunkiem, że nie wiąże się ona ze zwalczaniem wyznawców. W katolicyzmie aktu apostazji może dokonać każda osoba pełnoletnia, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Nie jest to jednak proces łatwy. Odejście od kościoła to decyzja bardzo poważna, która musi być podjęta w pełni świadomie i dobrowolnie. Osoba porzucająca wiarę to apostata.
Apostazja w Polsce – procedura
Jak dokonać apostazji? Przede wszystkim należy dobrze przemyśleć chęć wystąpienia z Kościoła. W procesie apostazji niejednokrotnie osoba starająca się o porzucenie wiary będzie namawiana przez rodzinę, znajomych, a szczególnie przez księdza proboszcza, aby tego nie robić. Kolejny krok to skompletowanie wszystkich potrzebnych dokumentów, takich jak:
- pisemne oświadczenie woli złożone osobiście u proboszcza na plebanii,
- trzy kopie deklaracji wystąpienia,
- oryginał i kopia świadectwa chrztu świętego,
- dowód osobisty.
Oświadczenie woli składa się proboszczowi właściwemu dla miejsca zamieszkania osobiście, w formie pisemnej. Musi ono zawierać następujące elementy:
- dane personalne,
- informację o woli wystąpienia,
- motyw czynu,
- informację o braku przymusu,
- informację o świadomości konsekwencji apostazji,
- informację o miejscu (parafii) chrztu i jego dacie.
Jeżeli we wniosku o apostazję zabraknie niektórych wymaganych danych, będzie on uznany za nieskuteczny, co jest jednoznaczne z jego odrzuceniem. Zdarza się, że podważane są oświadczenia woli będące kopiami dokumentów znalezionych np. na stronach internetowych. Argumentowane jest to brakiem dojrzałości i brakiem świadomości podejmowanej decyzji.
Skutków kanonicznych nie wywiera oświadczenie złożone drogą elektroniczną, za pomocą poczty, czy przed urzędnikiem świeckim.
Apostazja krok po kroku
Aby wypisać się z Kościoła katolickiego, należy uzyskać świadectwo chrztu z parafii, w której zostało się ochrzczonym. Najczęściej wydawane jest od razu. Z dokumentem tym oraz z pozostałymi wyżej wymienionymi, należy udać się do proboszcza parafii zamieszkania. Duszpasterz weryfikuje tożsamość i przeprowadza poważną rozmowę, podczas której pyta o motywy i próbuje, co jest jego zrozumiałym obowiązkiem, odwieść od decyzji. Duchowny informuje również o konsekwencjach kanonicznych takiej decyzji, w tym zaciągnięciu na siebie kary ekskomuniki. Następnie odbywa się podpisanie trzech egzemplarzy aktów wystąpienia. Jeden egzemplarz zachowuje osoba chcąca porzucić wiarę, drugi egzemplarz zostaje w dokumentach parafialnych, a trzeci wysyłany jest do kurii. Po pewnym czasie, po zapoznaniu się z aktem, kuria powinna polecić proboszczowi zamieszczenie wpisu w księdze chrztów o wystąpieniu. Kościół katolicki nie wystawia żadnego świadectwa dokonania aktu apostazji. Na życzenie odstępcy, proboszcz może mu przekazać odpowiednio rozbudowane świadectwo chrztu.
Apostazja – konsekwencje
Apostazja wiąże się z wieloma konsekwencjami. Jest zerwaniem więzi, jaka łączy osobę wierzącą z Kościołem. Porzucenie wiary to jednocześnie świadoma rezygnacja ze wszystkich sakramentów, godności i przywilejów w Kościele katolickim. Uzyskanie ślubu kościelnego po apostazji jest bardzo trudne, ale nie niemożliwe. Należy spełnić liczne warunki określone w prawie kanonicznym (m.in. potrzebne jest zezwolenie ordynariusza). Warto jednak pamiętać, że dla Kościoła katolickiego apostata jest nadal członkiem wspólnoty. Dlaczego? Ponieważ chrzest to sakrament nieusuwalny.
Powrót do Kościoła
Po apostazji powrót do Kościoła jest możliwy. Decyzja o tym leży w gestii ordynariusza. Może on nałożyć kary pokutne na apostatę. W wyjątkowych okolicznościach prawo ponownego przyjęcia apostaty do Kościoła przysługuje biskupom.
O problemach i grzechach Kościoła rozmawialiśmy w Dzień Dobry TVN z Weroniką Kostrzewą, szefową publicystyki Radia Plus, Krzysztofem Skórzyńskim, dziennikarzem Faktów TVN i jezuitą ks. dr Jackiem Prusakiem:
Apostazja – świadome i dobrowolne porzucenie wiary
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: OJO Images RF