Mata Hari - skąd wzięła się na salonach?
Urodzona w 1876 roku w Holandii była córką dobrze prosperującego handlarza kapeluszami, który inwestował także w przemysł naftowy. W wieku 18 lat wyszła za mąż za oficera holenderskiej armii, z który zamieszkała na jego posterunku wojskowym w Indiach Holenderskich Wschodnich (dzisiejsza Indonezja). To tam pierwszy raz kobieta zetknęła się z kulturą wschodu oraz niezwykłym jak na tamte czasy tańcem.
Para miała dwoje dzieci. Ich małżeństwo nie było szczęśliwe. Hari zdała sobie sprawę, że jej mąż jest nie tylko szalejącym alkoholikiem, ale także wyjątkowo okrutnym człowiekiem. Rudolph MacLeod wielokrotnie atakował i poniżał kobietę, plując na nią i popychając. Zaledwie trzy tygodnie po ślubie mężczyzna otwarcie przyznał się do zdrady żony z nie jedną, a dwiema kobietami. Po powrocie do Europy w 1902 roku para rozstała się i rozwiodła.
W Paryżu Margareth Zelle odkryła swoją nową pasję i została tancerką egzotyczną. Twierdziła, że pochodzi z Dalekiego Wschodu. Nazywała siebie Mata Hari, czyli w języku malajskim "oko dnia".
Od 1905 roku podbijała publiczność w europejskich stolicach. Posiadała ogromny urok i biegle władała kilkoma językami. Była pierwszą tancerką, która pokazała tak wiele na scenie. Odniosła sukces także jako kurtyzana, uwodząca bogatych i potężnych mężczyzn z wielu krajów, w tym wysokich rangą urzędników państwowych. Przedstawiała się jako jawajska księżniczka, a jej egzotyczne występy taneczne chcieli obejrzeć wszyscy. Ludzie byli zachwyceni. Chociaż fikcyjna postać, którą stworzyła, przekształciła ją w ikonę, później przyczyniła się do jej upadku.
Słabość do wpływowych mężczyzn
Jej igraszki z potężnymi mężczyznami tamtych czasów pozwoliły jej dużo podróżować. Jednak to zachowanie przyciągało uwagę. To właśnie podczas jednego w występów w Berlinie miała zostać zwerbowana jako tajna agentka. - Otaczała się wieloma mężczyznami: przyjaciółmi, kochankami i klientami, którzy potrafili zapłacić majątek za noc z nią. To oni, w większości wojskowi lub chociażby wysoko postawieni urzędnicy i biznesmeni, mieli być dostarczycielami informacji, które Mata Hari miała przekazywać swoim mocodawcom w Niemczech. Nawiązywanie romansów z wysoko postawionymi mężczyznami wszędzie, gdzie się pojawiła, mogło świadczyć o bardzo intensywnej pracy szpiegowskiej. Z tego względu interesował się nią wywiad zarówno francuski, jak i angielski - czytamy na stronie histmag.org.
Mata Hari była obserwowana przez francuski wywiad, który chciał nawiązać z nią współpracę. W czasie I wojny światowej kobieta była w namiętnym związku z 25-letnim rosyjskim pilotem - kapitanem Vadimem Masłowem, służącym we Francji. Mężczyzna był jej wielką miłością. W 1916 roku, po tym, jak Masłow został zestrzelony i ciężko ranny, kobieta odwiedziła go w szpitalu. Tam została przechwycona przez francuskich agentów wywiadu, którzy wyjaśnili, że jeśli nie zgodzi się szpiegować Niemiec, nie będzie mogła zobaczyć się ze swoim kochankiem.
Oskarżenie o podwójne szpiegostwo i wyrok śmierci
Przed I wojną światową Mata Hari dała pokaz taneczny przed następcą tronu Wilhelmem, najstarszym synem cesarza Wilhelma II, a obecnie starszym generałem na froncie zachodnim. Francuzi wierzyli, że kobieta może go uwieść, by poznać tajemnice państwowe. Zaoferowali jej pokaźną sumę pieniędzy.
Jej nieudolne próby szpiegostwa zostały jednak szybko zatrzymane. Została aresztowana i przesłuchana w brytyjskim hotelu Savoy. Przyznała się do pracy dla francuskiego wywiadu. W styczniu 1917 roku major Arnold Kalle, który także był jej kochankiem, przesłał do Berlina łatwe do rozszyfrowania wiadomości radiowe, szczegółowo opisujące pomoc niemieckiego szpiega o kryptonimie H-21. Zgodnie z planem zostały one przechwycone przez Francuzów, którzy zidentyfikowali Matę Hari jako H-21.
Zaledwie kilka tygodni później po powrocie do Paryża, została aresztowana w swoim pokoju hotelowym i wtrącona do pełnej szczurów celi w więzieniu Saint-Lazare, gdzie pozwolono jej widywać się tylko ze swoim prawnikiem, Edouardem Clunetem. Oskarżono ją o szpiegostwo na rzecz Niemiec i spowodowanie śmierci tysięcy żołnierzy.
Wtedy Mata Hari ujawniła, że przyjęła 20 000 franków od Niemiec za szpiegowanie Francji, ale przekazała im tylko trywialne, nieistotne informacje, ponieważ była lojalna Francji. Kiedy przyznała, że niemiecki oficer płacił jej za usługi seksualne, pieniądze zostały zinterpretowane jako zapłata za szpiegostwo.
Trybunał wojskowy obradował przez mniej niż 45 minut, zanim wydał wyrok skazujący. Odmawiając zawiązania oczu i posyłając strzelcom całusa, Mata Hari została rozstrzelana 15 października 1917 r. Tworzenie mitów na jej temat rozpoczęło się natychmiast po jej spotkaniu z plutonem egzekucyjnym.
Krążyły pogłoski, że francuscy kaci wystrzelili ślepakami, umożliwiając jej ucieczkę. Prawda była znacznie mniej romantyczna: po tym, jak została zastrzelona, jej szczątki zostały przekazane do sekcji medycznej na Uniwersytecie Paryskim.
Mata Hari - niesłusznie skazana?
Chociaż nie była lojalna wobec żadnej konkretnej strony, nie istniały żadne dowody na to, że dostarczała komukolwiek informacji przydatnych militarnie. - Nikt nigdy nie zidentyfikował żadnego konkretnego wycieku informacji, za które można by ją obwiniać - napisała Pat Shipman w książce pt. "Femme Fatale: Love, Lies, and the Unknown Life of Mata Hari", w której opisała jej dziedzictwo jako "bogaty melanż mitów i legend, które wciąż trwają".
W 1917 r. armia francuska była zmęczona wojną, morale były niskie, a niektóre dywizje wojskowe zaczęły się buntować. Shipman twierdzi, że strona aliancka, a zwłaszcza francuska, "potrzebowała kogoś, kogo można winić, ukarać – pokonać". Znaleźli więc idealnego kozła ofiarnego.
Niezależnie od tego, jak opinia publiczna zdecydowała się zapamiętać Matę Hari, rząd niemiecki uniewinnił ją od zarzutu szpiegostwa w 1930 r. W 2017 roku Francja opublikowała dokumenty dotyczące kobiety, które doprowadziły wielu do przekonania, że była kozłem ofiarnym francuskich urzędników szukających kogoś, kogo można winić za niepowodzenia kraju podczas wojny. Ponadto spekulowano, że jej lekceważenie norm społecznych również odegrało rolę w jej aresztowaniu, skazaniu i egzekucji.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Młodsza siostra Hitlera chciała wyjść za mąż za masowego mordercę. Adolf był wściekły
- "Ludzkość bez opowieści byłaby niezwykle uboga". Co kryją w sobie miejskie legendy?
- Przymusowa aborcja i przemoc seksualna. W żydowskich gettach kobiety przeżywały prawdziwy koszmar
Autor: Agnieszka Mrozińska
Źródło: time.com/historyextra.com/histmag.org
Źródło zdjęcia głównego: Bettmann/Getty Images