Naczynia kamionkowe kojarzą się z kuchnią staropolską, jednak od wieków były używane przez ludzi na całym świecie. Z chęcią sięgamy po nie również dzisiaj. Dzięki swoim właściwościom kamionka znalazła szerokie zastosowanie w kuchni. Garnki mają wiele właściwości, również tych prozdrowotnych.
Historia naczyń kamionkowych
Naczynia kamionkowe znane były już w starożytności. Ich właściwości docenili Egipcjanie, ludy zamieszkujące Bliski Wschód i dynastie panujące w Chinach. Kamionkę stosowano nie tylko w kuchni. Z tego materiału produkowano również m.in. sakralne rzeźby i naczynia łazienkowe.
W Europie pojemnik kamionkowy pojawił się dopiero w XVIII wieku, głównie ze względu na niski koszt produkcji. Z tych produktów korzystały uboższe warstwy społeczeństwa. Popularnością cieszyły się nie tylko naczynia kuchenne, lecz także akcesoria do łazienek, np. dzbany i misy do mycia. W Polsce głównym ośrodkiem produkcji kamionki był (i nadal jest) Dolny Śląsk, a w szczególności rejony Sudetów.
Zalety garnków z kamionki
Kamionkowe garnki tworzone są z ceramiki, która stanowi mieszankę soli kuchennej, szamotu, gliny i piasku kwarcowego. Formy wypala się w temperaturze 1300℃, dzięki czemu uzyskują one twardość i odporność na uszkodzenia. W czasie procesu produkcji naczynia nacierane są minerałami, np. solą kuchenną, co nadaje im charakterystyczną szklistość.
Podstawowym kolorem garnków kamionkowych jest ciemny brąz lub ceglana czerwień. Właściwości, które uzyskuje kamionka w procesie produkcji, sprawiły, że znalazła zastosowanie zarówno w kuchni, jak i w farmacji, hydraulice, a nawet w obszarze sanitarnym. Kamionkowe naczynia są ciężkie i twarde, a dodatkowa powłoka zapewnia im wysoką odporność na kwasy oraz wodę. Najczęściej używane są do kiszenia ogórków lub kapusty. Warzywny sok nie wchodzi w reakcję z ceramiką, więc potrawa jest w pełni bezpieczna dla zdrowia. Ponadto izolacja, jaką tworzy naczynie, dodatkowo przyspiesza proces fermentacji.
Tego typu przedmioty doskonale sprawdzą się również jako pojemniki do przechowywania i przygotowania żywności (np. smalcu, ciast, masła, miodu, wina). Kamionka jest materiałem naturalnym i ekologicznym, dlatego zrobione z niej garnki wyróżnia wiele zalet.
- Dzięki szklistej powłoce garnki kamionkowe do kiszenia ogórków i kapusty zapobiegają tworzeniu się pleśni i naturalnie wydłużają termin przydatności do spożycia produktów.
- Beczki kamionkowe do kiszenia kapusty nadadzą się również jako naczynia do macerowania i peklowania mięsa lub przechowywania wina.
- Mieszanka surowców, z których produkuje się naczynia kamionkowe, nie wchodzą w reakcję z sokami, dzięki czemu potrawy zachowują swój naturalny skład.
- Odporne na wysoką temperaturę naczynia kamionkowe umożliwiają pieczenie i gotowanie.
- Dzięki grubym ścianom kamionkowe naczynia mają właściwości termiczne i termoizolacyjne, co przekłada się na krótszy czas przygotowywania posiłków.
- Garnki są bardzo wytrzymałe i mogą być używane nawet przez wiele lat.
- Naczynia z kamionki nadają się do stosowania na kuchenkach gazowych i elektrycznych.
- Kamionkowe garnki doskonale nadają się również do przechowywania sypkich produktów (mąki, soli, cukru, kasz), skutecznie chroniąc je przed wilgocią.
- Sprawdzą się również jako forma do pieczenia ciasta.
- Kamionka nie zmienia smaku potraw. Zachowuje ich naturalny aromat i wartości odżywcze.
Jak dbać o naczynia z kamionki?
Garnki kamionkowe do kiszenia kapusty lub przechowywania potraw nie mają wielu wad. Chociaż są ciężkie i odporne na uderzenia, mogą nie przetrwać upadku, rozsypując się w drobny mak. Podczas mycia kamionkowego naczynia do kiszenia nie powinno się stosować zbyt dużej ilości detergentów, gdyż te niszczą ich warstwę ochronną. Naczyń kamionkowych nie należy myć w zmywarce. Po wyczyszczeniu zawsze trzeba wytrzeć je do sucha, aby zapobiec osadzaniu się kamienia w powłoce ceramicznej.
Garnki kamionkowe mogą również pełnić funkcję dekoracyjną. Wpisują się w styl rustykalny i boho. Decydując się na zakup naczyń kamionkowych, warto poszukać dobrego i znanego producenta. Wysokiej jakości garnki, dzbany i beczki są wykonane naturalnymi metodami i mają prosty skład. Niestety na rynku coraz częściej można spotkać garnki ceramiczne, które jedynie imitują kamionkę. Należy ich unikać, gdyż zawierają ołów lub kadm, które są szkodliwe dla człowieka. Jeśli garnek ma nam służyć do peklowania lub kiszenia, warto zaopatrzyć się również w kamień dociskowy, który utrzyma potrawę poniżej soku, tym samym wzmacniając i przyspieszając proces fermentacji. Dodatkowo kamień zapobiega utracie szczelności.
Zobacz także:
- Oto kolor, który będzie hitem 2024 roku. Jak go wykorzystać we wnętrzu?
- Cuda z pomarańczy, czyli nietypowe ozdoby świąteczne . "Tym samym sposobem można zrobić girlandy"
- Styl klasyczny czy nowoczesny - jak modnie udekorować stół wigilijny? "To jest absolutnym hitem"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Yulia Naumenko/Getty Images