Padalec nie jest wężem. To beznoga jaszczurka, żywiąca się wyłącznie ślimakami i dżdżownicami, które są wolniejsze od niej. Padalec zwyczajny, podobnie jak wszystkie inne gady żyjące w Polsce, znajduje się pod ochroną.
Co to jest padalec?
Padalec to gatunek beznogiej jaszczurki, która z wyglądu przypomina węża. Padalec jest zwierzęciem absolutnie niegroźnym, a właściwie zupełnie bezbronnym ze względu na swoją powolność. Podobieństwo do żmii zygzakowatej sprawiło, że długo był to gatunek tępiony przez ludzi nieświadomych różnic między żmiją a padalcem. Na terenie Polski do 2014 roku był objęty całkowitą ochroną, obecnie podlega częściowej ochronie.
Podział gatunków padalca podlegał długim dyskusjom badawczym. Obecnie na podstawie klasyfikacji z 2004 roku wyróżnia się następujące gatunki:
- padalec zwyczajny (Anguis fragilis) – występuje w Szwecji, na Półwyspie Iberyjskim, Wyspach Brytyjskich, w Europie Środkowej po Węgry i Słowenię; można go spotkać na południowym wschodzie Półwyspu Apenińskiego, południowo-wschodnich Bałkanach, w północno-wschodniej Grecji,
- padalec koldzidzki, zwany też turkusowym (Anguis colchica) – zamieszkuje Kaukaz Północny i Megrelię na zachodzie Gruzji, Karpaty, region bałtycki i kaspijski, wschód Turcji,
- padalec grecki (Anguis graeca) – zamieszkuje Parnas w Grecji, południe Półwyspu Bałkańskiego, północny Peloponez.
Siedliskiem padalca najczęściej są słoneczne polany, widne lase, skraje lasów. Padalec lub gnieźnić się w podszyciu bogatym w mchy, paprocie, próchniejące drewno. Można go spotkać z różnorodnych zaroślach, wśród gęstej trawy.
Padalec: gad czy płaz?
Padalec jest gadem, a nie płazem. To beznogie jaszczurki, a te w całości zaliczają się do gromady gadów. Podobnie zresztą jak węże, z którymi padalec jest mylony ze względu na wężowate ciało. W układzie kostnym padalca pozostały znaki gadziej ewolucji i utraty kończyn przez ten gatunek.
Jak wygląda padalec?
Padalec w wyniku ewolucji utracił odnóża, ale w jego układzie kostnym zachowały się pozostałości pasa barkowego i miednicznego. Walcowate ciało tej jaszczurki osiąga do 50 cm długości. Połowę ciała stanowi ogon, choć trudno wskazać granicę między tułowiem a ogonem, ponieważ jest słabo zaznaczona. Ogon padalca łatwo odpada i nie podlega pełnej regeneracji.
Ciało padalca jest pokryte łuskami w różnych odcieniach, w zależności od podgatunku. Wzdłuż grzbietu jaszczurki ciągną się dwie ciemne linie, choć czasami jest ich więcej. U niektórych osobników w ogóle nie występują te podłużne linie. Padalec turkusowy wyróżnia się brązowym ciałem, na którym znajdują się charakterystyczne turkusowe plamki.
U samców podbrzusze jest jasnopopielate, a u samic czarne lub ciemnopopielate. Padalec ma okrągłe źrenice.
Jak odróżnić padalca od żmii?
Padalec zwyczajny często bywa mylony ze żmiją zygzakowatą. Spotkanie z nim w lesie niczym nie grozi, choć skojarzenie ze żmiją nierzadko wywołuje panikę. Padalca łatwo jednak odróżnić od żmii, jak również od gniewosza plamistego (miedzianki) oraz zaskrońca, z którymi także niektórzy mylą tę beznogą jaszczurkę.
Różnice między żmiją a padalcem zwyczajnym są widoczne na pierwszy rzut oka:
- głowa żmii jest wyraźnie oddzielona od tułowia, w przypadku padalca ta granica jest czasami prawie niewidoczna,
- żmija ma bardzo giętkie i sprężyste ciało, co widać w jej wijących się ruchach; padalec jest krępy, sztywny i powolny,
- żmija ma wyraźny, zdrowy ogon, u padalca zwyczajnego jest on często w fazie regeneracji,
- żmija ma na grzbiecie charakterystyczną zygzakowatą pręgę, u padalca jest ona blada i prosta.
Czy padalec jest jadowity?
Padalce nie są jadowite, choć przypuszczenie to może nasuwać podobieństwo tych gadów do węży. Padalec nie stanowi jednak żadnego niebezpieczeństwa i nie ma się czego obawiać, a tym bardziej nie należy go tępić. Warto pamiętać, że w Polsce występuje tylko jeden jadowity gad i jest nim właśnie żmija zygzakowata.
Padalec zwyczajny – ciekawostki
Padalca turkusowego można w Polsce spotkać w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej oraz w Świętokrzyskim Parku Narodowym. Padalec zwyczajny występuje natomiast na terenie całego kraju. Można go spotkać przede wszystkim o zmierzchu i wcześnie rano, kiedy wychodzi na żer. Choć sam jest niegroźny, bardzo często pada ofiarą drapieżników, takich jak lis, wilk, jeż, bocian, czapla, dzik, a nawet gniewosz plamisty.
Zobacz także:
- Kaczka, która myśli, że jest psem. Ten filmik stał się hitem TikToka
- Węgorz elektryczny i europejski - różnice. Okres ochronny węgorza
- Na czym polega hipoterapia i kiedy się ją stosuje
Zobacz wideo: Chciał nagrać jaszczurkę, ale to jej się nie spodobało. Zdołał uciec?