Hipoterapia pojawiła się w nowoczesnej medycynie na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku. Ta forma terapii neurofizjologicznej daje doskonałe wyniki u osób niepełnosprawnych psychoruchowo lub sensorycznie. Dobrze działa również na osoby z zaburzeniami psychicznymi. Dlaczego konie mają zdolność leczenia?
Hipoterapia - co to takiego?
Nie od dziś wiadomo, że zwierzęta mogą mieć dobroczynny wpływ na nasze samopoczucie. Niejednokrotnie w chwilach gorszego nastroju instynktownie głaszczemy naszego psa lub kota. Podobnie działa kontakt z różnymi innymi zwierzętami – np. mięciutkimi alpakami lub kolorowymi rybkami w akwarium (podobno patrzenie na kolorowe akwarium przez kilka minut może złagodzić stres). Niezwykle popularna jest hipoterapia – terapia z użyciem koni. Elementy jazdy konnej są doskonałym sposobem przywracania sprawności na różnych płaszczyznach (sensorycznej, motorycznej, psychicznej i fizycznej).
Konie do hipoterapii
Nie każdy koń może pełnić funkcję "zwierzęcego terapeuty". Podobnie jak ludzie wybierają sobie zawody pod względem predyspozycji i różnych preferencji, tak samo zwierzęta mogą pełnić różne role, w zależności od swojego temperamentu i charakteru. Konie do hipoterapii dobierane są w sposób bardzo staranny . Muszą być łagodne, posłuszne, mieć odpowiednią budowę i wiek. Zanim zwierzę zostanie wykorzystane do hipoterapii, musi być najpierw właściwie wytresowane. Wielkość konia dostosowuje się indywidualnie do jeźdźca, który będzie korzystał z hipoterapii oraz schorzeń, z jakimi się zmaga. Najczęściej wykorzystywane rasy koni do hipoterapii to hucuły.
Hipoterapia – na czym polega i jak wygląda
Co to właściwie jest hipoterapia i jak wygląda? Istnieje kilka jej form. Pierwszą z nich są fizyczne ćwiczenia na koniu – taka forma gimnastyki działa rozluźniająco i uspokajająco. Szeroki koński zad może zastąpić materac do ćwiczeń lub wałek, a mocna grzywa drabinkę do podciągania. Dzieci przy okazji ćwiczeń nawiązują kontakt ze zwierzęciem – schylają się, aby pogłaskać po głowie, szepczą mu do ucha, klepią go w bok. Dla koni jest to miła zabawa, a dla dziecka ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięśnie, które poprawiają motorykę i ćwiczą równowagę. Cele hipoterapii w formie ćwiczeń fizycznych to poprawa stanu ogólnego osób z mózgowym porażeniem dziecięcym, chorobą Parkinsona, neuropatią. Ćwiczenia na koniu są pomocne w skoliozie, po amputacjach kończyn, przy koślawości kolan i bioder.
U dzieci i osób o większych niepełnosprawnościach często stosuje się również terapię ruchem konia. Osoba chora jest umieszczana na jego grzbiecie w określony sposób i po prostu „wożona” na koniu. Ruchy jego mięśni to delikatny masaż, który reguluje napięcie mięśniowe, a przy okazji ćwiczy się umiejętność utrzymywania równowagi. Taka forma terapii z koniem jest dobra dla osób z chorobami kręgosłupa, przykurczami mięśni, chorobami neurologicznymi, niedowładem lub całkowitą bezwładnością kończyn.
Następna forma hipoterapii jest odpowiednia dla osób z problemami emocjonalnymi, psychicznymi, upośledzeniem umysłowym i zaburzeniami umiejętności psychospołecznych. Szczególnie cenna jest dla osób cierpiących na autyzm – hipoterapia przynosi bardzo dobre wyniki, a sam przebieg ćwiczeń jest często bardzo sprawny i przynosi obu stronom radość. W czasie jazdy konnej pobudza się zmysły, buduje wiarę w siebie i kształtuje poczucie odrębności. Na wiele osób kontakt ze zwierzęciem działa motywująco i pomaga ćwiczyć kontakty społeczne.
Nie bez znaczenia jest również więź emocjonalna, jaka wytwarza się między zwierzęciem a człowiekiem – już sam kontakt z koniem poprzez mówienie do niego, obserwowanie jego reakcji, głaskanie go czy karmienie powoduje rozluźnienie napięcia nerwowego, a przy okazji uczy odczytywania emocji i reakcji. Kontakt z koniem jest dobry dla osób z depresją i innymi chorobami afektywnymi, a także różnego rodzaju nerwicami.
Hipoterapia – korzyści
Dzięki hipoterapii pojawia się poprawa w bardzo wielu schorzeniach różnego typu. Warto wymienić, jakie konkretnie korzyści może przynieść korzystanie z hipoterapii:
- niweluje zaburzenia równowagi;
- łagodzi stres;
- zwiększa zdolność samodzielnego poruszania się;
- poprawia umiejętność koncentracji;
- motywuje do ćwiczeń i pracy nad sobą;
- kształtuje samodzielność;
- relaksuje;
- wspomaga koordynację przestrzenną i wzrokowo-ruchową;
- obniża napięcie mięśniowe;
- wzmacnia mięśnie;
- naturalny masaż;
- uczy kontaktów społecznych;
- kształtuje dobre emocje;
- rozwija opiekuńczość;
- wzmacnia poczucie sprawstwa i kontroli.
Schorzenia i problemy, na które stosowana jest hipoterapia:
- autyzm i zespół Aspergera;
- mózgowe porażenie dziecięce;
- stwardnienie rozsiane;
- ubytki kończyn lub ich brak po amputacji;
- koślawość bioder, kolan;
- Zespół Downa;
- upośledzenie umysłowe;
- zaburzenia psychiczne – nerwice, depresje, psychopatie;
- kręcz karku;
- trudności w szkole;
- nadpobudliwość;
- skrzywienia kręgosłupa;
- choroba Parkinsona i Alzheimera;
- stan po chorobie Heinego – Medina i przepuklinie mózgowo-rdzeniowej;
- niedowłady kończyn i przykurcze mięśni;
- zaburzenia chodu.
O hipoterapii bardzo wiele można dowiedzieć się z książki "Hipoterapia. Fizjoterapia na koniu i przy koniu" autorstwa Ingrid Strauss. Wszelkie informacje na temat tej formy terapii można uzyskać kontaktując się z Polskim Towarzystwem Hipoterapeutycznym i Fundacją Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym Hipoterapia.
Zobacz także:
- Co oznaczają zaburzenia miesiączki po szczepieniu na COVID-19? Są pierwsze badania
- Chudnij bez wyrzeczeń. Ten prosty sposób pozwoli wam pożegnać się ze zbędnymi kilogramami
- Rak piersi - październik miesiącem badania piersi. Czat z ekspertem
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Catherine Falls Commercial/Getty Images