Jedyny czarnoskóry powstaniec warszawski. Poznajcie historię Ali'ego

''Jedyny czarnoskóry powstaniec warszawski''
Kolportował prasę i ulotki oraz uczestniczył w pomocy niesionej Żydom. Niewiele osób wie, że do szeregów walczących w Powstaniu Warszawskim dołączył jedyny czarnoskóry - August Agboola O'Brown, Nigeryjczyk o pseudonimie "Ali". Jego losy na trwałe połączyły się z Polską. Oto niezwykła historia, którą poznajemy po wielu latach.

Czarnoskóry powstaniec warszawski Ali

August Agboola O'Brown urodził się w 1895 r. w Nigerii. Był marynarzem. Jako młodzieniec zaciągnął się na brytyjski okręt handlowy. Mieszkał m.in. w Anglii. W 1922 r. przypłynął do Wolnego Miasta Gdańska, a stamtąd udał się do stolicy. Warszawa go urzekła i zjednała serce.

- To było miasto bardzo żywe, jeżeli chodzi o życie nocne, lokale, kawiarnie, restauracje, w których August O'Brown grał. Był z wyksztalcenia muzykiem i tutaj mógł zrealizować swoje umiejętności, pasje i osiąść na trochę dłużej - opowiada dr Magdalena Wróblewska z Muzeum Warszawy.

Pracował w restauracjach, gdzie był perkusistą. Zdaniem historyka dr. Zbigniewa Osińskiego, był gwiazdą Warszawy lat 30.

- Był bardzo kontaktowy, zawsze ubierał się w jasne garnitury. Nawet dosyć nieźle posługiwał się nasza gwarą warszawską. Był dosyć obrotnym człowiekiem, handlował artykułami aptecznymi, bardzo często pomagał ludziom, którzy nie mieli leków. Dobry sąsiad i dobry warszawiak - ocenia autor pierwszej publikacji o Auguście Agbooli O'Brownie.

August Agboola O'Brown - powstaniec warszawski

W 1939 r. Nigeryjczyk zgłosił się na ochotnika do obrony stolicy. W Powstaniu Warszawskim walczył w batalionie Iwo w Śródmieściu Południowym, pseudonim "Ali".

- Relacje, które się pojawiają już po powstaniu świadczą o tym, że był bardziej w służbach pomocniczych, przy gaszeniu pożarów, w punktach sanitarnych. Od 1941 r. uczestniczył w konspiracji, kolportował prasę i ulotki, uczestniczył także w pomocy niesionej Żydom - mówi Michał Wójciuk, historyk z Muzeum Powstania Warszawskiego.

Ali przeżył powstanie, nie trafił do obozu. Po wojnie pracował w Wydziale Kultury i Sztuki Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy. Wrócił również do jazzu.

Powojenne losy Augusta Agbooli O'Browna

Badaniem jego zawiłych losów zajmuje się m.in. Instytut Pamięci Narodowej. Znajdują się tam dokumenty, które potwierdzają jego przywiązanie do Polski, m.in. wniosek o pobyt stały. Pochodzący z Nigerii Ali został nawet aktorem. W 1953 r. zagrał epizodyczną rolę w filmie "Żołnierz zwycięstwa".

W pewnym momencie - nie wiadomo dlaczego - zdecydował jednak o emigracji i wyjechał do Wielkiej Brytanii , gdzie udzielał lekcji muzyki. Żył tam do końca swoich dni.

- Rodzina, która żyje do dzisiaj w Londynie, jego córka Tatiana nie chce opowiadać na temat tej postaci. Raczej podkreślany jest zamknięty charakter, wycofanie z życia społecznego i niechęć do opowiadania o epizodach warszawskich, zwłaszcza o okresie powstania i wojny, który musiał być dla niego traumatycznym przeżyciem - zaznacza Magdalena Wróblewska.

Ali zmarł na raka w wieku 81 lat, spoczywa na jednym z londyńskich cmentarzy. Jego portret wisi obecnie w Muzeum Warszawy.

- To nas najbardziej zainteresowało, że ktoś, kto przyjeżdża do Polski w latach 20., nie urodził się tutaj, nie zna dobrze historii tego kraju, kilkanaście lat później jest gotów walczyć w postaniu. To było dla nas coś zupełnie zaskakującego, że można tak bardzo zidentyfikować się z jakimś miejscem, żeby zaryzykować własne życie w jego obronie - podkreśla dr Wróblewska.

Zobacz też:

Na pomoc powstańcom. „Nie złamał nas Hitler, nie złamał nas Stalin, to i koronawirus nas nie złamie”

76. rocznica Powstania Warszawskiego. „Żyjemy tyle, ile żyje pamięć o nas”

Znany dziennikarz pożegnał swoją mamę: "Zawsze, gdy nadchodziła rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego, Jej serce drżało"

Nie oglądałeś Dzień Dobry TVN na antenie? Pełne odcinki znajdziesz w serwisie Player.pl

Autor: Luiza Bebłot

Reporter: Szymon Brózda

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Ile kosztują jajka? Sprawdzamy, w których sklepach są najtańsze

Ile kosztują jajka? Sprawdzamy, w których sklepach są najtańsze

Straż miejsca odebrała mu samochód. Powód? Kierowca nie opłacił gigantycznej liczby mandatów

Straż miejsca odebrała mu samochód. Powód? Kierowca nie opłacił gigantycznej liczby mandatów

Znalazła sposób, by ludzie zawsze ustępowali jej miejsca w komunikacji miejskiej. "Nawet się nie orientują"

Znalazła sposób, by ludzie zawsze ustępowali jej miejsca w komunikacji miejskiej. "Nawet się nie orientują"

Konar przygniótł dzieci. Są pod opieką ratowników

Konar przygniótł dzieci. Są pod opieką ratowników

Wypchany prosiak i głowa dzika. Jak wyglądała Wielkanoc w dawnej Polsce?

Wypchany prosiak i głowa dzika. Jak wyglądała Wielkanoc w dawnej Polsce?

Przez lata nosiła w piersi 10-kilogramowy guz. Była "sparaliżowana strachem" przed operacją

Przez lata nosiła w piersi 10-kilogramowy guz. Była "sparaliżowana strachem" przed operacją

Sport pomógł jej w walce z depresją. Dziś wspiera innych. "W krytycznym momencie ważyłam 36 kg"

Sport pomógł jej w walce z depresją. Dziś wspiera innych. "W krytycznym momencie ważyłam 36 kg"

Błąkał się po ulicach, bo nie miał gdzie spać. "Chciałem zniknąć"

Błąkał się po ulicach, bo nie miał gdzie spać. "Chciałem zniknąć"

Życzenia wielkanocne - czego życzyć na Wielkanoc?

Życzenia wielkanocne - czego życzyć na Wielkanoc?

Sylwia i Akop Szostakowie nie są już razem. Para wydała oświadczenie. "To nie jest żart"

Sylwia i Akop Szostakowie nie są już razem. Para wydała oświadczenie. "To nie jest żart"