Góra Ślęża wzięła swoją nazwę od starosłowiańskiego wyrazu "ślęg", który oznaczał tyle co wilgoć, słota, błoto. Z tego samego źródła pochodzi nazwa pobliskiej rzeki Ślęzy i miejscowego plemienia – Ślężan. W dalszej kolejności powstało funkcjonujące do dziś słowo "Śląsk" jako nazwa krainy geograficznej.
Góra Ślęża – tajemnice dawnego ośrodka kultu religijnego
Miejsce wiąże się z licznymi legendami i właściwościami przypisywanymi w ciągu wieków. Nie wszystkie z nich są zgodne z prawdą – tak jak pogłoski, jakoby Ślęża była wygasłym wulkanem . Otóż nigdy nim nie była mimo sugestywnego kształtu. Pewne jest natomiast, że stanowiła ważny element pogańskiego kultu religijnego związanego z bóstwem słonecznym, którego korzenie sięgają roku 700 p.n.e. (epoki brązu). Ślężę określa się jako Miejsce Mocy, a także Dolnośląski Olimp – w przeszłości była uważana za siedzibę bogów . W IV w. p.n.e. celtyccy osadnicy założyli na szczycie sanktuarium. To z tych czasów pochodzą kamienne wały oraz rzeźby kultowe oznaczone znakiem ukośnego krzyża, które do dziś można podziwiać na szlaku prowadzącym na szczyt Ślęży: niedźwiedź, postać z rybą i tuż obok kolejny niedźwiedź z utrąconymi łapami, grzyb (lub tułów mnicha), mnich czy kolumna sobótczańska.
Dawne praktyki religijne przetrwały aż do XI w. Podczas najkrótszej nocy w roku, czyli z 20 na 21 czerwca, na Ślęży odbywały się obchody nocy Kupały (nocy świętojańskiej). Palono wówczas ognisko nazywane sobótką, świętując w atmosferze radości i pojednania.
Od XII w. rozpoczęła się chrystianizacja okolicy , która ze szczególną dokładnością objęła miejsca związane z pogańskimi kultami. W 1140 r. górę zajęli przedstawiciele zakonu św. Augustyna, budując na szczycie kościół i klasztor, który nie zachował się do dzisiejszych czasów. Badania archeologiczne wykazały, że w XIII w. powstał w tym samym miejscu zamek – początkowo drewniany, później murowany, który w połowie XVI w. popadł w ruinę. Obecnie na szczycie stoi kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, zbudowany w 1852 r.
Atrakcje na Ślęży
Góra stanowi doskonały cel dla miłośników dawnych wierzeń ludowych i starosłowiańskich kultur . Może być motywacją do zgłębiania historii i tradycji ludów zamieszkujących obszar Polski jeszcze przed uformowaniem państwowości. Wciąż nierozwiązaną zagadkę stanowią wspomniane kamienne posągi, a także wyryte na nich ukośne krzyże. Fakt, że wiążą się z kultem solarnym, jest tylko jedną z hipotez.
Jakie jeszcze atrakcje i ciekawostki skrywa góra Ślęża? W drodze na szczyt można wejść na wieżę widokową, zaczerpnąć wody w jednym ze źródełek (źródło Bayera, źródło Ślężan, źródło św. Jana, źródło św. Anny) oraz podziwiać liczne skały i pieczary urozmaicające krajobraz. Na szczycie Ślęży znajduje się schronisko – Dom Turysty PTTK im. Romana Zmorskiego, wybudowany w roku 1908.
Jak dostać się na Ślężę? Szlaki, dojazd samochodem i rowerem
Istnieją dwie główne trasy prowadzące na Ślężę – od strony miejscowości Sobótka oraz z przełęczy Tąpadła. Ta druga cieszy się nieco większą popularnością turystów.
Szlaki na Ślężę z Sobótki:
Szlak żółty zaczyna się przy ul. Świdnickiej i wiedzie na szczyt góry, umożliwiając zobaczenie najważniejszych zabytków. Prowadzi przez przełęcz pod Wieżycą i szczyt Wieżycy, by na wysokości Przełęczy Dębowej połączyć się ze szlakiem czerwonym.
Szlak czerwony (Droga Ślężan) rozpoczyna się na dworcu autobusowym w Sobótce, następnie trzeba przejść obok sanktuarium, stadionu i kierować się w stronę lasu. Podejście jest łagodne, a po drodze można zobaczyć źródło św. Jakuba, kamienne posągi i Husyckie Skałki.
Szlaki na Ślężę z przełęczy Tąpadła:
- Szlak żółty to najkrótsza droga na szczyt, którą można bez większych problemów pokonać z dziećmi oraz wózkiem. Zaczyna się na przystanku PKS lub parkingu, z którego można wyruszyć na Ślężę. Dojazd samochodem nie będzie więc problemem.
- Szlak niebieski uważany jest za najbardziej malowniczą drogę wiodącą na szczyt. Prowadzi obok ciekawych formacji skalnych oraz wieży widokowej. Rozpoczyna się w tym samym miejscu co szlak żółty.
Wprawdzie na szczyt nie prowadzi ścieżka przeznaczona dla rowerów, ale w masywie Ślęży istnieje trasa rowerowa idealna dla miłośników kolarstwa górskiego. Specjalna 3-kilometrowa ścieżka typu singletrack zaczyna się Sulistrowiczkach.
Zobacz też:
Pierwsza lekcja jazdy na rolkach. "Najpierw uczymy się upadania i wstawania"
Związki w czasie pandemii. "Część z nas tkwi w nich dla dobra dzieci. Nie wolno nam tego robić"
Zobacz wideo: Aktywność fizyczna i obcowanie z przyrodą. Oto najfajniejsze szlaki rowerowe w Polsce
Autor: Adrian Adamczyk