Najstarszy film z wesela
"Wesele księżackie" ukazuje pełną ceremonię wesela. - Od momentu zaprosin, czyli swatów, poprzez zaręczyny, ślub, oczepiny, samo wesele ze wszystkimi jego dość nadzwyczajnymi elementami. Zrobione na przepięknej, barwnej taśmie. Jankowski był po prostu pionierem kina dokumentalnego - powiedział Mariusz Raniszewski, kulturoznawca z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.
Aktorka Anna Nehrebecka, krewna Tadeusza Jankowskiego, wspomina, że największą życiową pasją jej wuja, była praca z kamerą i tworzenie filmów.
- Kamera to było to, co jego najbardziej interesowało. Był taką dość dziwną postacią. Nie należał do wujków, z którymi człowiek się bawił, śmiał. Był dosyć skryty, małomówny, niezbyt dostępny - wspominała aktorka.
Film był doceniony w Europie. W Wiedniu otrzymał nagrodę na Międzynarodowym Kongresie Filmowców Amatorów, a w Budapeszcie otrzymał puchar św. Stefana. Oprócz tego został uhonorowany złotym medalem Międzynarodowego Stowarzyszenia Filmowców Amatorów UNICA, które działa do dziś.
Zamysłem Tadeusza Jankowskiego było pokazanie obrzędowości i strojów w łowickiem. - W 1937 roku zapewne etnografowie nie bardzo pochyliliby się nad tym filmem, ponieważ była to sytuacja zainscenizowana. Dzisiaj po kilkudziesięciu latach uważamy go za jak najbardziej kino etnograficzne, z uwagi na zarejestrowane stroje, przebieg ceremonii, detale - podkreślił Mariusz Raniszewski.
Wiele elementów, które zostały pokazane w filmie, to stałe składowe łowickiego rytuału. - To na przykład oczepiny, które przetrwały najdłużej i zdarzają się do dziś, czyli zdjęcie pannie młodej wianka, a założenie czepca - zauważyła Małgorzata Kunecka, etnografka z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.
"Wesele księżackie" uznawane jest przez etnografów za perłę polskiej kinematografii okresu międzywojennego.
Stroje regionalne - czym się różnią?
W różnych regionach Polski mieszkańcy mają swoje tradycyjne, ludowe stroje. To m.in. strój łowicki, krakowski, czy góralski. Czym się różnią? W Dzień Dobry TVN opowiedziała o tym etnografka Magdalena Bojarowska.
- Strój krakowski jest bardzo kojarzony ze strojem narodowym. Wydaje mi się, że miało to związek historyczny - z kosynierami krakowskimi, którzy brali udział w Powstaniu Kościuszkowskim, później Wyspiański to cudownie opisał w "Weselu", dziewczynki w czasach PRL-u miały ten strój krakowski. To zaczęło się kojarzyć - powiedziała etnografka.
Stroje łowickie z kolei są pięknie haftowane - Wyróżniają się wyjątkowo, są znane tak naprawdę na całym świecie. Już w latach 30., zdaje się, National Geographic zrobił wielki artykuł o procesji Bożego Ciała w Łowiczu, bo to było wyjątkowe. Stroje robione są z tkanin wykonywanych w domu, na krosnach. To były bardzo drogie stroje, zakładane od święta - wyjaśniła Magdalena Bojarowska.
Czym charakteryzuje się strój góralski kobiecy? - Przede wszystkim ma haftowany gorset i koszule. Spódnica powinna być wykonana z cienkiej wełenki, która jest na halce - wyliczyła ekspertka.
Zobacz także:
- "Ślub od pierwszego wejrzenia": Laura i Karol. "Kto by obejrzał edycję z nami w roli małżeństwa?"
- Prowadzący Dzień Dobry TVN nagrali kolędę. "Adele i Mariah Carey mogą drżeć"
- "Podaruj Misia". Przytulanki zaprojektowane przez gwiazdy trafiły na sklepowe półki
Autor: Justyna Piąsta
Reporter: Miłka Fijałkowska
Źródło zdjęcia głównego: Dzień Dobry TVN