Hiszpania. Zmiana statusu prawnego zwierząt
Nowe prawo przedstawione przez rządzącą lewicową PSOE obowiązuje od środy 5.01. Zgodnie z nim powinnością właścicieli staje się zapewnienie dobrostanu zwierzęcia "zgodnie z charakterystyką każdego gatunku".
Środki wskazane przez sędziego w przypadku rozwodu będą podyktowane nie tylko zmianą sytuacji małżonków i potrzebami dzieci, ale także "nowymi potrzebami zwierząt towarzyszących". Ponadto sąd uwzględni udział małżonków w kosztach utrzymania i opieki nad zwierzęciem oraz podział czasu spędzanego z nim. Zadecyduje także o jego losie w przypadku braku porozumienia między małżonkami, "biorąc przy tym pod uwagę zarówno interes rozwodzącej się pary, jak i dobrostan zwierzęcia".
Pies i kot to członkowie rodziny
Zgodnie z reformą hiszpańskiego kodeksu cywilnego, sędziowie będą decydować o przebywaniu małoletnich dzieci z rodzicami m.in. z perspektywy traktowania zwierząt domowych. Sąd może na przykład odmówić wspólnej opieki nad dziećmi małżonkowi skazanemu wcześniej za znęcanie się nad zwierzętami. W uzasadnieniu podaje się, że znęcanie się nad zwierzętami może być wykorzystywane jako forma przemocy psychicznej i pośredniego maltretowania w środowisku rodzinnym, zarówno wobec nieletnich jak i partnera.
Zwierzęta mogą być także ujmowane w testamentach. W przypadku śmierci jednego z właścicieli, jeżeli ten nie pozostawi ostatniej woli, sąd zadecyduje o dalszym losie zwierzęcia, kierując się zawsze jego dobrostanem.
Zgodnie z reformą prawa hipotecznego zwierzęta hodowlane z gospodarstw domowych lub rekreacyjnych nie mogą być obejmowane hipoteką, a według nowego prawa postępowania cywilnego nie mogą być zajmowane jako zapłata za długi właścicieli.
Właściciele oraz ci, którzy mieszkają ze zwierzęciem, mają również prawo dochodzić odszkodowania za straty moralne w przypadku zranienia zwierzęcia domowego, "które spowodowało jego śmierć lub poważne upośledzenie jego zdrowia fizycznego lub psychicznego".
Opozycyjna prawicowa Partia Ludowa (PP) skrytykowała nowe przepisy jako zrównujące dobrostan zwierzęcia domowego z dobrostanem reszty członków rodziny, w tym dzieci.
- To zwierzęca ideologia, której Vox nie podziela - powiedział z kolei deputowany tej prawicowo-populistycznej partii Jose Maria Sanchez Garcia.
Reforma uznająca zwierzęta za istoty czujące w trakcie jej opracowywania wywoływała coraz więcej kontrowersji. W hiszpańskich sieciach społecznościowych pojawiają się liczne uwagi i komentarze odnośnie do nowego prawa.
W Portugalii zwierzęta również są "istotami żywymi z uczuciami" i jest limit ich posiadania
W Portugalii, podobnie jak w Hiszpanii, zwierzęta nie są "rzeczami", ale "istotami żywymi z uczuciami". Władze tego kraju już w 2017 r. zatwierdziły nowelizację kodeksu cywilnego, zgodnie z którą sędziowie muszą uwzględniać zwierzęta domowe przy rozwodach, spadkach i opiece nad dziećmi. Prawo przewiduje też szczegółowe zasady dotyczące warunków życia portugalskich czworonogów. Zgodnie z nimi dopuszczalna liczba zwierząt domowych w mieszkaniu nie może przekraczać trzech dorosłych psów lub czterech dorosłych kotów. Maksymalna liczba dorosłych psów i kotów może wynieść sześć, ale pozytywną decyzję w tej sprawie musi wydać gminny weterynarz i lokalne władze.
Status prawny zwierząt w Europie
Kodeksy cywilne krajów europejskich zawierają przepisy, które konkretnie odnoszą się do statusu prawnego zwierząt. Na przykład art. 90a niemieckiego kodeksu cywilnego, stanowi, że "zwierzęta nie są rzeczami, chronią je specjalne prawa", ale "stosuje się do nich przepisy dotyczące rzeczy, chyba że postanowiono inaczej".
Analogiczne zapisy są w prawie austriackim, szwajcarskim, holenderskim i czeskim.
W szwedzkim kodeksie cywilnym zwierzęta domowe mają status "rzeczy ruchomych". W związku z tym w przypadku rozwodu są traktowane tak jak inne przedmioty wartościowe. Znane są przypadki, że małżonkowie dobrowolnie porozumiewają się w sprawie opieki naprzemiennej nad pupilem.
W Wielkiej Brytanii procedowana jest ustawa uznająca zwierzęta za istoty czujące (ang. sentient beings) i powołująca komisję ds. odczuwania przez zwierzęta, która opiniować ma wszelkie przyszłe prawodawstwo pod kątem dobrostanu zwierząt. Co istotne, za zwierzęta uznaje się tam nie tylko kręgowce, ale również głowonogi (np. ośmiornice, mątwy) i niektóre skorupiaki (np. kraby, homary, krewetki, raki).
Prawo wielu krajów wciąż przyjmuje, że zwierzęta to rzeczy lub mienie, m.in. w Stanach Zjednoczonych i Australii.
Prawa zwierząt w Polsce
Artykuł 1 polskiej Ustawy o ochronie zwierząt uznaje, że "zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą".
Zobacz także:
- Czy zwierzęta w Polsce mają prawa? "Przepisy mamy dobre, ale wykonawstwo jest tragiczne"
- Agnieszka Woźniak-Starak walczy o prawa zwierząt i zdradza swoje wielkie marzenie. "To ogromna odpowiedzialność"
- Gehenna zwierząt w schronisku w Wojtyszkach. "Są całe w odchodach, zdziczałe i nikt nad nimi nie pracuje"
Autor: Diana Ryściuk
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Elles Rijsdijk/Getty Images