Rok 2021 w Polsce był rekordowy pod względem cyberprzestępczości. Szacuje się, że liczba oszustów wzrosła o ponad 40 proc., porównując dane z rokiem 2020. Zakupy online, kampanie SMS-owe czy e-wizyty lekarskie to łatwe cele dla internetowych oszustów, którzy mogą stać się posiadaczami naszych danych osobowych, treści maili, elektronicznych kodów i haseł oraz dostępu do kont bankowych. Przekonała się o tym m.in. Karolina Mikołajczyk. O tym, jak się uchronić przed atakiem porozmawialiśmy z Piotrem Koniecznym, specjalistą ds. bezpieczeństwa w sieci.
Uwaga na cyberprzestępców
Karolina Mikołajczyk z Trójmiasta jest mamą trójki dzieci. Przed świętami postanowiła zrobić porządki w szafach. To, w czym już nie chodzi, chciała sprzedać przez Internet za pośrednictwem popularnego serwisu. Po wystawieniu rzeczy napisało do niej kilka osób, które były zainteresowane kupnem. Karolina odezwała się do pierwszej z nich.
- Poproszono mnie o podanie maila. Podałam adres i otrzymałam informację, że mam pobrać etykietę wysyłkową. Kiedy zaczęłam ją pobierać, zostałam przelogowana na stronę, w której poproszono mnie o potwierdzenie mojego konta, gdyż nie było tego w sprzedaży, żeby ta płatność za buty bezpośrednio trafiła na moje konto. Pech chciał, że podałam moje konto. No i się zaczęło - powiedziała Mikołajczyk.
Niedługo później Karolina dostała niepokojącą wiadomość z banku, że zablokowano jej kartę. - Moja pierwsza myśl była taka, że to się nie dzieje naprawdę. Niesamowite jest to, że ludzie, którzy nas okradają, w ogóle nie wczuwają się w sytuację tego, kogo okradają i w jakiej sytuacji ten człowiek może być. Że on następnego dnia nie będzie miał na rachunki, na chleb, na rehabilitację, na życie. Zostałam okradziona na sumę ponad 32 tys. zł - przyznała mieszkanka Trójmiasta.
Kto może paść ofiarą internetowych oszustów?
Jakub Ubych, ekspert ds. cyberprzemocy i cyberprzestępczości, wyszczególnia trzy grupy odbiorców, którzy są najbardziej narażeni, ale i najbardziej ufni temu, co dzieje się w sieci. - To dzieci w wieku 12-16 lat, które są przeświadczone, że są mistrzami Internetu. To seniorzy, dla których jest to świat nowy. Ostatnią grupą są młodzi rodzice, którzy są w ciągłym biegu, brakuje im kilku sekund na zweryfikowanie informacji i odruchowo klikają w to, co dostają jako wiadomość - wyjaśnił Jakub Ubych.
Jak zauważył ekspert, do wzrostu cyberprzestępczości przyczyniła się m.in. pandemia, która spowodowała, że wiele usług przeniosło się do sieci. - Jeszcze nie tak dawno wydawało nam się, szczególnie seniorom, że nie będą w stanie robić opłat za pośrednictwem Internetu, bo woleli pójść do punktu, gdzie płacili gotówką. W tym momencie, ze względu na konieczność, również seniorzy stali się jednymi z najbardziej aktywnych użytkowników Internetu, ale nie możemy zapominać, że ich kompetencje są niskie - podkreślił ekspert.
Rzecznik prasowy Komendanta Wojewódzkiego Policji w Gdańsku radzi, co robić, gdy padniemy ofiarą cyberoszustów. - Jeśli zostałem oszukany lub ktoś próbuje mnie oszukać, powinienem jak najszybciej przyjść do najbliższej jednostki policji i takie przestępstwo czy też próbę przestępstwa zgłosić. Ważne jest, by nie lekceważyć tych swoich przypuszczeń, intuicji, że ktoś próbuje mnie oszukać - powiedział podinsp. Maciej Stęplewski.
Nie daj się oszukać
W Dzień Dobry TVN widzowie mogli usłyszeć przykładową rozmowę ze złodziejem, który okrada Polaków. Jak zaznaczył nasz gość Piotr Konieczny, specjalista ds. bezpieczeństwa w sieci to tylko jedna ze sprawdzonych metod na wyłudzenie pieniędzy.
- Scenariuszy, którymi posługują się oszuści, jest 20-30. Są szalenie przekonujący. Można by to porównać do seansu spirytystycznego czy występu iluzjonisty, gdzie my patrzymy, ktoś robi to na naszych oczach. My wiemy, że to jest magia i tak nie może być, ale jednak widzimy coś zupełnie innego, niż w rzeczywistości się dzieje. Ci przestępcy do perfekcji opanowali sztukę manipulowania inną osobą - tłumaczył rozmówca.
Powiedział także, jak nie dać się oszukać przez telefon. Przestępca bowiem może ustawić sobie dowolny numer, z którego się łączy, np. poprzez serwis internetowy. - Jeśli ktoś do nas dzwoni, a zwłaszcza z instytucji, która kontroluje nasze życie, ma nasze pieniądze, to najlepiej już dzisiaj podmieńmy numer naszego banku, który mamy w książce kontaktowej na naszym smartfonie na: "Rozłącz się". Jak zadzwoni do nas bank niezależnie czy prawdziwy, czy oszust, który się podszywa, zobaczymy "rozłącz się" i nie odbierajmy tej rozmowy. Sami zadzwońmy do naszego banku. Wtedy mamy pewność, do kogo dzwonimy - zauważył.
Posłuchaj całej rozmowy ze specjalistą w materiale wideo, by wiedzieć, jak się zabezpieczyć przed atakiem:
Nie oglądałeś Dzień Dobry TVN na antenie? Wszystkie odcinki znajdziesz na platformie Player.pl.
Zobacz także:
- 6 lat temu Kajetan P. zamordował lektorkę języka włoskiego. "Na twarzy nie wyrażał żadnych emocji"
- Z Ogrodu Botanicznego UW skradziono ważny okaz. "To była cenna roślina"
- Tancerz tworzy ubrania z odzysku. "Nauczyłem się szyć z filmików z internetu"
Autor: Justyna Piąsta/Dominika Czerniszewska
Reporter: Łukasz Zagórski
Źródło zdjęcia głównego: Dzień Dobry TVN