Rozłożysta, a może bardziej smukła? Z igłami o jasnym zabarwieniu czy może ciemniejsza? Sosna czarna występuje w wielu odmianach, dzięki czemu z łatwością zadowoli właścicieli ogrodów w różnych stylach. Co jeszcze warto o niej wiedzieć?
Sosna czarna – charakterystyka gatunku
Sosna czarna (Pinus nigra ), nazywana także sosną austriacką, to roślina o szerokim zasięgu występowania. Można ją spotkać w południowej i południowo-zachodniej części Europy, a także na terenie Azji Mniejszej. Do naszego kraju sosna czarna austriacka przybyła w XVIII wieku i od tamtej pory jest chętnie uprawiana jako roślina ozdobna.
Młoda czarna sosna ma szeroko-stożkowaty pokrój korony, natomiast starsze okazy charakteryzują się koroną bardziej płaską i nieregularną, a nawet parasolowatą. Sosnę czarną zalicza się do drzew rosnących niezbyt szybko – po 30 latach może ona osiągnąć od 9 do 10 m wysokości. Jej maksymalna wysokość to nawet 50 m. W Polsce czarna sosna jest zwykle o połowę mniejsza. Pień tego drzewa jest wyprostowany, natomiast kora ma ciemnobrązowy kolor i jest charakterystycznie bruzdowata. Składa się ona z drobnych, niemalże kwadratowych płytek.
Igły u sosny czarnej są ciemnozielone, spiczaste i spłaszczone. Osiągają od 1 do 2 mm grubości i od 4 do 18 cm długości. Igły są zebrane w pęczkach po dwie.
Sosna czarna ma szyszki i żeńskie oraz męskie. Pierwsze z nich są na początku kuliste, o czerwonawej barwie, a kiedy dojrzewają, ich kształt jest bardziej jajowaty. Mogą mierzyć około 8 cm. Rosną pojedynczo lub po 2–3 sztuki. Natomiast drugie są małe, podłużne i żółtawe, zebrane w kępki. Sosna czarna może żyć nawet 500 lat.
seven75/ Getty Images
Sosna czarna – odmiany
- Sosna czarna ‘Bambino’ – Pinus nigra ‘Bambino’ – to sosna czarna karłowata. Osiąga zaledwie 1 m wysokości po 10 latach od posadzenia. Ma kulisty pokrój i jest gęsto pokryta jasnozielonymi igłami.
- Sosna czarna BREPO ‘Pierrick Brégeon’ – Pinus nigra BREPO ‘Pierrick Brégeon’– kolejna karłowa odmiana sosny czarnej dorastająca do około 0,5 m wysokości i podobnej szerokości. Zazwyczaj szczepiona niezbyt wysokim pniu, co dodatkowo podkreśla jej kulisty pokrój.
- Sosna czarna ‘Fastigiata’ – Pinus nigra ‘Fastigiata’ – odmiana, której pokrój jest na początku kolumnowy, a później robi się bardziej stożkowy. Ta sosna dorasta do 15–20 m wysokości. Igły są sztywne, ciemnozielone i długie.
- Sosna czarna ‘Globosa’ – Pinus nigra ‘Globosa’ – kolejna sosna o kulistym pokroju. W ciągu 10 lat może dorastać od około 1 do 2 m wysokości. Ma sztywne, krótkie pędy i ciemnozielone, długie igły.
- Sosna czarna ‘Helga’ „– Pinus nigra ‘Helga’ – karłowa odmiana sosny czarnej. Zazwyczaj osiąga wysokość około 2 m. Igły jasnozielone. Nadaj się do uprawy w pojemnikach, często sadzona w ogrodach skalnych.
- Sosna czarna ‘Hornibrookiana’ – Pinus nigra ‘Hornibrookiana’ – to wolnorosnąca, gęsta odmiana o nieregularnym pokroju. W wieku 10 lat może osiągać około 70 cm wysokości przy 1,5 m szerokości.
- Sosna czarna ‘Molette’ – Pinus nigra ‘Molette’ – interesująca odmiana o kolumnowym pokroju, która w wieku 10 lat ma około 5 m. Z reguły dorasta do około 10 m wysokości. Igły są bardzo długie i ciemnozielone.
- Sosna czarna ‘Nana’ – Pinus nigra ‘Nana’ – odmiana sosny czarnej o regularnym, stożkowym lub kulistym pokroju. Jej docelowa wysokość i szerokość to około 3 m. Ma bardzo długie, ciemnozielone i ostro zakończone igły.
- Sosna czarna ‘Obelisk’ – Pinus nigra ‘Obelisk’ – sosna czarna kolumnowa o bardzo wąskim i zwartym pokroju. Osiąga od 3 do 5 m wysokości i od 1 do 2 m szerokości.
- Sosna czarna ‘Pyramidalis’ – Pinus nigra ‘Pyramidalis’ – jak sama nazwa wskazuje to forma piramidalna, która osiąga zazwyczaj od 15 do 20 m wysokości. Ma ciemnozielone, długie igły.
- Sosna czarna ‘Spielberg’ – Pinus nigra ‘Spielberg’ – odmiana rosnąca powoli, osiągająca około 1–2 m wysokości. Ma sztywne, intensywnie zielone igły i prawie kulisty pokrój.
- Sosna czarna ‘Zimmer’ – Pinus nigra ‘Zimmer’ – kolumnowa, wyjątkowo wąska odmiana, która po kilkunastu latach osiąga 0,5 m szerokości i 1,5 m wysokości. Polecana do małych ogrodów.
Uprawa sosny czarnej
Drzewo to ma niewielkie wymagania co do podłoża i nasłonecznienia. Choć jest w stanie rosnąć w półcieniu, to preferuje stanowiska ciepłe i słoneczne. Zbyt mała ilość światła może przyczyniać się do więdnięcia igieł. Sosna czarna nie jest także wybredna co do podłoża – da sobie radę nawet na wydmach. Najlepiej czuje się jednak na przepuszczalnej i wapiennej glebie. Sosnę czarną charakteryzuje wysoka odporność na zanieczyszczenia powietrza oraz zasolenie gleby, co sprawia, że dobrze radzi sobie w warunkach miejskich. Sosna czarna dobrze reaguje na cięcie i może być formowana według zasad sztuki bonsai. Może być także z łatwością rozmnażana przez wysiew nasion, a w przypadku jej odmian także przez sadzonkowanie i szczepienie. Do sadzenia sosny czarnej najlepiej przystąpić na wiosnę lub wczesną jesienią.
Zobacz także:
- Jakie właściwości ma olejek z drzewa cedrowego? Zastosowanie cedru himalajskiego i pozostałych gatunków rośliny
- Nawłoć czyli polska mimoza. Poznaj niezwykłe właściwości sezonowego chwastu
- Berberys ‘Maria’ w ogrodzie – cięcie, rozmnażanie i wymagania uprawne. Dekoracyjna odmiana Thunberga ‘Maria’
Zobacz wideo: Zwyczajna, niezwyczajna... sosna
Autor: Adrian Adamczyk