Gospodarka odpadami to poważny problem obecnych czasów, zwłaszcza że rośnie ilość śmieci zalegających na składowiskach odpadów. Należy sięgnąć po wszelkie sposoby gospodarowania odpadami, które efektywnie ograniczą ich powstawanie i składowanie.
Gospodarka odpadami a gospodarowanie odpadami
Gospodarowanie odpadami obejmuje procesy związane ze zbieraniem, transportowaniem, przetwarzaniem, unieszkodliwianiem i obrotem odpadami. Z kolei gospodarka odpadami to zarówno wytwarzanie odpadów, jak i gospodarowanie nimi, jest zatem pojęciem szerszym. Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi określana jest przez prawo, które w dużym uproszczeniu nakłada na obywateli obowiązek gromadzenia i segregowania odpadów, a na gminy odbiór, składowanie, odzysk i unieszkodliwianie odpadów.
Plan gospodarki odpadami
Plan gospodarki odpadami określa Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Według prawa właściwe zagospodarowanie odpadów powinno zapewnić ochronę życia ludzi i środowiska. Ustawa ustala główne zadania i procesy gospodarki odpadami, kładąc nacisk na zapobieganie powstawaniu odpadów, minimalizowanie ich ilości oraz ograniczanie ich szkodliwego wpływu na środowisko i ludzi. Ustala także sposoby postępowania z odpadami powstałymi, które mają opierać się na przyjaznym dla środowiska odzysku i unieszkodliwianiu. Odzysk polega na przygotowaniu odpadów do ponownego użycia lub poddania procesowi recyklingu, z kolei unieszkodliwianie to głównie składowanie odpadów w wyznaczonych miejscach.
Program gospodarki odpadami dotyczy każdego gospodarstwa domowego i podmiotu, który zajmuje się zbiórką i unieszkodliwianiem odpadów, ale nie tylko. Regulacje prawne ustalają także kierunek dla wytwórców odpadów, czyli producentów poszczególnych produktów i opakowań, z których powstają odpady. Wytwórcy są zobowiązani do tego, aby używane przez nich technologie i tworzywa minimalizowały powstawanie szkodliwych odpadów i nie oddziaływały negatywnie na środowisko.
Sposoby zagospodarowania odpadów
Gospodarowanie odpadami komunalnymi opiera się na ich unieszkodliwianiu i odzysku. Odzysk odpadów polega na takim wykorzystaniu odpadów, aby nie wywierały negatywnego wpływu na życie i zdrowie ludzi oraz środowisko. Przykładem odzysku jest recykling, spalanie i kompostowanie.
· Recykling - prosta metoda traktująca odpady jako surowce wtórne, które poddawane są procesom prowadzącym do powstania nowych produktów. Recykling pozwala na obniżenie kosztów i energii potrzebnych do produkcji nowych wytworów, zmniejsza ilość odpadów składowanych, wykorzystując surowce wtórne chroni zasoby naturalne. Procesom recyklingu poddaje się produkty z tworzyw sztucznych, metalu, szkła, papieru, a także oleju, sprzętów elektronicznych, baterii i tekstyliów.
· Spalanie odpadów - bardzo skuteczna metoda ograniczania zalegających śmieci. Jej wadą są duże koszty generowane zarówno przez budowę i wyposażenie spalarni, jak i jej użytkowanie, zwłaszcza oczyszczanie gazów spalinowych. Do tego popiół powstały w procesie spalania musi być składowany na specjalnych wysypiskach, często dla odpadów toksycznych. Nie zmienia to faktu, że jest najlepszym sposobem na zredukowanie objętości odpadów i zapewnienie higieny. Poza tym wytworzona dzięki spalaniu energia może zostać ponownie wykorzystana, np. do ocieplenia domów.
· Kompostowanie - ten naturalny proces rozkładu związków organicznych przez mikroorganizmy wykorzystuje się nie tylko w gospodarstwach domowych, ale również na większą skalę do utylizacji odpadów komunalnych. Odpady organiczne wyselekcjonowane z pozostałych kategorii odpadów poddaje się procesom kompostowania, w rezultacie których otrzymuje się nawóz organiczny. Nawóz można wykorzystać do rekultywacji terenów zielonych gmin i miast. Kompostowanie jako sposób gospodarowania odpadami zmniejsza też ilość odpadów składowanych, do tego pozostają one obojętne dla środowiska.
Głównym sposobem unieszkodliwiania odpadów jest ich składowanie . Jest to rozwiązanie szkodliwe dla środowiska, dlatego wykorzystuje się je wyłącznie dla odpadów, których nie można poddać procesom odzysku lub ich odzysk może być jedynie częściowy. Odpady składowane są na wysypiskach wyznaczonych zazwyczaj przez gminy. Ze względu na kategorię odpadów wyszczególniamy składowiska odpadów niebezpiecznych, obojętnych i innych.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN