Święta Bożego Narodzenia obchodzone są w Polsce dość hucznie, już od początku grudnia rozpoczyna się przedświąteczna gorączka przygotowań. Niezwykle ważna jest Wigilia, obchodzona 24 grudnia, kiedy spożywana jest uroczysta kolacja, a także rozdawane są upominki. O północy w kościołach odbywa się nabożeństwo upamiętniające oczekiwanie i modlitwę pasterzy w drodze do Betlejem. Ważnym momentem jest również łamanie się opłatkiem i wspólne śpiewanie kolęd. Nieco inaczej święta wyglądają w poszczególnych krajach Europy i świata.
Tradycje bożonarodzeniowe w Polsce
Ubieranie drzewka, czyli strojenie choinki, to jeden z ulubionych zwyczajów świątecznych. Pierwotnie w domach wieszano pod sufitem gałązki jemioły, sosny czy jodły, co miało symbolizować zwycięstwo życia nad śmiercią. Zwyczaj został przeniesiony do wielu domów na całym świecie, choinka jest zwana „drzewkiem życia”, a prezenty układane pod nią mają przypominać dary składane Dzieciątku Jezus, jednocześnie mają być świadectwem dobroci i nawiązaniem do zwyczajów pierwszych chrześcijan, którzy składali sobie wzajemnie dary.
Początkiem obchodów Bożego Narodzenia jest Wigilia i spożywana wieczerza – tradycja nakazuje przygotowanie 12 potraw, a także przełamanie się przez wszystkich uczestników kolacji opłatkiem. Najpopularniejszymi potrawami, które można znaleźć na wigilijnym stole, są: barszcz czerwony, zupa grzybowa, kluski z makiem, pierogi, kapusta z grzybami, karp. Polska tradycja Bożego Narodzenia nakazuje spróbowanie każdej z potraw, co ma zapewnić szczęście i pomyślność przez cały rok.
Symbole wigilijne
Każda z potraw jest też symbolem, np. karp gwarancją dostatku i siły, grzyby szczęścia, a potrawa z makiem ma zapewnić bogactwo i potomstwo. Miód odpowiada za szczęście i miłość, a orzechy za płodność. Zwyczajem bożonarodzeniowym jest także wkładanie sianka pod obrus: jest ono symbolem ubóstwa Jezusa. Niegdyś ustawiano także snopy siana w izbie, aby zapewnić sobie dobrobyt przez cały kolejny rok. Z kolacją wigilijną związany jest jeszcze jeden zwyczaj – wypatrywanie pierwszej gwiazdki na niebie. To właśnie wtedy powinna rozpocząć się wieczerza, przed kolacją należy też podzielić się opłatkiem, co ma zbliżyć i połączyć wszystkich obecnych.
W wielu polskich domach stawia się na wigilijnym stole dodatkowe nakrycie dla zbłąkanego wędrowca. W tę wyjątkową noc nikt nie powinien być sam; jest to też wyraz pamięci o wszystkich, którzy odeszli bądź z innych powodów nie mogą zasiąść do wspólnego stołu. Podczas wieczerzy słucha się kolęd i wspólnie je śpiewa, a o północy wiele osób wybiera się na nabożeństwo zwane pasterką, by wspólnie oczekiwać narodzin Jezusa.
Zobacz film: Jak się kiedyś świętowało? Polskie tradycje biesiadne
Tradycje bożonarodzeniowe w Hiszpanii, Szwecji i Niemczech
Choć Święta Bożego Narodzenia obchodzone są w wielu krajach, zwyczaje i obrzędy bożonarodzeniowe różnią się nieco między sobą.
Jak wyglądają święta w Hiszpanii?
Przede wszystkim zamiast opłatka pojawia się tam chałwa, a wieczerza rozpoczyna się dopiero po Pasterce, jej kontynuacją są tańce i zabawa na zewnątrz aż do rana. Głównym daniem wigilijnym jest pieczona ryba. Prezenty rozdawane są 6 grudnia, natomiast podczas kolacji wigilijnej uczestnicy otrzymują jedynie drobne upominki ukryte w cieście nazywanym ciastem „Trzech Królów”.
Jeszcze inne są tradycje bożonarodzeniowe w Szwecji, gdzie zamiast śpiewania kolęd odbywają się tańce wokół choinki, a zwyczajem jest odwiedzanie osób samotnych. Powszechnie spotykanymi potrawami są galaretka wieprzowa i lutefisk, czyli suszona, a następnie moczona ryba, głównie dorsz. W Niemczech z kolei święta trwają całe trzy dni, w Wigilię zapala się światła na choince, wręcza prezenty i śpiewa wspólnie kolędy.
Tradycje bożonarodzeniowe we Francji i Grecji
Francuskie święta różnią się tym, że nie obchodzi się Wigilii, a uroczystości rozpoczynają się 25 grudnia. Świąteczny obiad to przede wszystkim indyk nadziewany kasztanami, a prezenty znaleźć można w butach ustawionych przy kominku. We Francji upominki przynosi mały Jezus. Greckie Boże Narodzenie obywa się bez choinki, natomiast prezenty wręcza się 1 stycznia. Dzieci śpiewają kolędy, za które otrzymują często słodycze i suszone owoce. Co ciekawe, zamiast choinek, jako świąteczne ozdoby stają oświetlone miniatury statków – to symbol nowej drogi życiowej, na którą wstępują ludzie po narodzinach Jezusa. Domownicy dzielą się chlebem specjalnie wypiekanym na tę okoliczność, nazywanym Chlebem Chrystusa. Na stole zaś królują słodkości – ciastka i baklawa.
Zobacz także:
- Kilka pomysłów na życzenia świąteczne
- Jak zrobić świeczkę? 3 najlepsze pomysły na świeczki DIY
- Uchwycić magię Świąt. Sposoby na idealne zdjęcie bożonarodzeniowe
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Peter Muller/Getty Images