Śledzie wracają do łask - jak je smacznie przyrządzić?
Śledź to jedna z najbardziej charakterystycznych ryb Europy Północnej. Od setek lat stanowił podstawę żywienia ludzi zamieszkujących wybrzeża Morza Bałtyckiego i Północnego. Był dostępny, zdrowy i łatwy do konserwacji – solenie, marynowanie czy wędzenie pozwalało przechowywać go przez wiele miesięcy.
Śledź jest zdrowy, pełen kwasów omega-3 i można go przygotować na bardzo wiele sposobów.
Śledzie w burakach
Składniki:
- 1 kg filetów śledziowych matias,
- 600 g ugotowanych i obranych buraków tartych,
- 5 kiszonych ogórków bez skórki,
- sól, pieprz,
- pęczek kopru,
- 5 dużych białych cebul,
- 3 łyżka oliwy z oliwek,
- 6 łyżeczek musztardy miodowej,
- 6 łyżek oliwy z oliwek,
- 4 łyżeczki musztardy francuskiej,
- bochenek chleba żytniego razowego.
Przygotowanie:
Śledzie pokrój na mniejsze, równe kawałki. Buraczki, jeżeli są surowe, ugotuj lub upiecz do miękkości.
Buraki zetrzyj na tarce, następnie ułóż na nich śledzie, plastry cebuli. Oprósz solą i pieprzem oraz polej oliwą z oliwek. Produkty ułóż na kawałkach chleba.
Musztardy wymieszaj ze sobą i udekoruj śledzie sosem - razem z pokrojonymi w drobną kostkę ogórkami. Całość udekoruj koperkiem.
Sprytne rady:
- Śledzie będą delikatniejsze, jeśli przed krojeniem włożysz je na 10 minut do zamrażarki — łatwiej i równiej się pokroją.
- Buraki najlepiej smakują, gdy są upieczone w folii, a nie gotowane — mają intensywniejszy kolor i słodycz.
- Sos musztardowy możesz przygotować dzień wcześniej — nabierze głębi.
- Ogórki kiszone przed dodaniem dobrze jest lekko odcisnąć, żeby nie rozwodniły sosu.
- Danie pięknie wygląda, gdy podasz je na cienko pokrojonych kromkach chleba i udekorujesz nitkami cebuli.
Wieniec śledziowy
Składniki:
- 2 opakowania ciasta na pizzę okrągłą,
- 2 opakowanie rukoli,
- 1 kg śledzi matias,
- 50 g orzechów włoskich,
- pęczek koperku,
- 400 g pieczonego buraka,
- 300 g sera feta,
- 4 łyżki jogurtu greckiego gęstego,
- 2 łyżeczki musztardy miodowej,
- pieprz do smaku.
Przygotowanie:
Rozwiń ciasto i wykrój z niego okrąg, a na środku kolejny okrąg. Piecz przez 12–18 minut w 200–220°C, aż będzie rumiane i chrupiące. Odstaw do ostudzenia. Wszystkie składniki na dip zblenduj na gładki krem. Dopraw pieprzem, ewentualnie odrobiną soli. Na gotowym upieczonym cieście, rozłóż garść rukoli. Wyłóż grubą warstwę dipu burak–feta. Dodaj pokrojone śledzie. Posyp prażonymi orzechami dla chrupkości.
Sprytne rady:
- Orzechy praż nad suchą patelnią, aż mocno będą pachnieć — intensywniejszy aromat gwarantowany.
- Rukolę warto skropić minimalnie oliwą i cytryną, aby zachowała świeżość na cieście.
- Śledzie przed ułożeniem osusz ręcznikiem — dip nie spłynie.
- Dip buraczany możesz przygotować 1–2 dni wcześniej, smakuje wtedy jeszcze lepiej.
- Wieniec kroi się idealnie nożem do pizzy — nie rozgniata warstw.
Bułka ze śledziem
Składniki:
- 10 jajek,
- 20 liści sałaty rzymskiej,
- bułka typu sznytka,
- płat śledziowy Matjas,
- czerwona cebula,
- 2 liście sałaty rzymskiej,
- jajko.
Składniki na sos tatarski:
- 1/4 czerwonej cebuli,
- ogórek kiszony lub konserwowy (korniszon),
- 2 łyżki szczypioru,
- 2 łyżki grzybów marynowanych,
- łyżeczka musztardy Dijon,
- łyżka natki pietruszki,
- łyżka natki koperku,
- 1/2 łyżeczki cukru,
- 200 ml majonezu,
- 2 łyżeczki soku z cytryny,
- świeżo zmielony pieprz i sól.
Do przybrania:
- pęczek kopru,
- cytryna,
- czerwony pieprz w ziarnach.
Przygotowanie:
Filety śledziowe odsącz z zalewy i ułóż na półmisku. Ogórek konserwowy, szczypior, grzyby, pietruszkę oraz cebulę dokładnie poszatkuj i przełóż do miski. Dodaj majonez, sok z cytryny, cukier oraz dopraw solą i pieprzem. Dokładnie wymieszaj, aż składniki się połączą. Jajko ugotuj na twardo i pokrój w plastry.
Bułeczki przekrój wzdłuż, ułóż, posmaruj sosem tatarskim, następnie dodaj liście sałaty, filet ze śledzia, czerwoną cebulę, jajko na twardo, świeży koper i pieprz czerwony.
Sprytne rady:
- Czerwoną cebulę przed podaniem zamocz w lodowatej wodzie — będzie chrupiąca i mniej ostra.
- Bułki warto lekko podpiec na patelni — chrupkość dodaje całej kanapce charakteru.
- Sos tatarski smakuje najlepiej, gdy postoi godzinę w lodówce.
- Śledzia możesz delikatnie skropić cytryną, aby podbić świeżość.
- Idealna prezentacja: przekrój bułkę na pół i zepnij wykałaczką dekoracyjną.
Matyjasy na jabłku z porem
Składniki:
- 600 g śledzi Matjas (wymoczonych, jeśli są bardzo słone),
- duży por lub 2 mniejsze,
- 200 ml gęstej kwaśnej śmietany 18–30%,
- 4 duże, soczyste jabłka,
- sól i świeżo mielony pieprz,
- łyżka masła klarowanego,
- posiekana dymka do posypania,
- szczypta cynamonu,
- pęczek szczypioru.
Przygotowanie:
Przygotuj pora: Pokrój go w cienkie plasterki, przełóż do miski, oprósz szczyptą soli i delikatnie ugnieć dłonią, aby zmiękł i stracił ostrość. Odstaw na kilka minut. Obierz jabłko i zetrzyj na drobnej tarce. Ważne: dokładnie odciśnij sok, żeby masa nie była wodnista, tylko kremowa. Przed podaniem wytnij z drugiego jabłka środek. Jabłko pokrój na plasterki. Posyp cynamonem, podsmaż na złoty kolor na maśle klarowanym. Ostudź i ułóż na półmisku lub talerzu.
Połącz w misce śmietanę, starte jabłka i miękkiego pora. Dopraw świeżo mielonym pieprzem i ewentualnie odrobiną soli. Pokrój śledzie w mniejsze kawałki. Możesz ułożyć je na jabłkach i na półmisku, i przykryć kremową mieszanką albo wymieszać wszystko w słoiku, zakręcić i wstawić do lodówki na kilka godzin, żeby smaki się pięknie połączyły. Na wierzch możesz posypać świeżą dymką. Świetnie smakują od razu, ale po kilku godzinach są jeszcze lepsze.
Sprytne rady:
- Aby por był idealnie miękki i delikatny, po ugnieceniu można zalać go wrzątkiem na 10 sekund i odcedzić.
- Jabłko najlepiej ścierać tuż przed wymieszaniem, aby nie ściemniało.
- Podsmażone plasterki jabłka warto skropić odrobiną cytryny — pięknie zachowają kolor.
- Danie wygląda wyjątkowo elegancko, gdy śledzia układa się w wachlarz na jabłkach.
- Jeśli chcesz bardziej wyrazisty smak, dodaj szczyptę gałki muszkatołowej do śmietany.
Śledzie z suszonymi pomidorami
Składniki:
- 10 gotowych filetów śledziowych Matjas,
- 5 łyżek musztardy francuskiej,
- świeża papryczka chili czerwona,
- świeża papryczka chilli zielona,
- cebula biała,
- cebula czerwona,
- 2 łyżki octu balsamicznego,
- 300 g suszonych pomidorów w oliwie,
- 300 ml oleju lnianego,
- pęczek szczypiorku,
- pęczek natki do podania,
- pieprz i sól.
Przygotowanie:
Śledzie osusz ręcznikiem papierowym i pokrój na mniejsze kawałki. Przełóż do szerokiej miski. Dodaj musztardę, pokrojone w cieniutkie plasterki chili i sporo świeżo mielonego pieprzu. Delikatnie wymieszaj. Cebulę pokrój w piórka, suszone pomidory wyjmij z oleju i pokrój w paseczki. Dorzuć wszystko do śledzi i ponownie wymieszaj. Całość przełóż do słoika lub miseczki. Wlej: ocet balsamiczny, olej z suszonych pomidorów, kilka łyżek oleju lnianego.
Zakręć słoik i delikatnie potrząśnij, żeby składniki się połączyły, ewentualnie zamieszaj w misce delikatnie rękami. Jeśli potrzeba – dolej jeszcze trochę oleju, tak by całość była ładnie zanurzona. Śledzie powinny poleżeć minimum 2 godziny, a najlepiej całą noc. Smaki pięknie się przegryzą, a aromat chili i pomidorów wejdzie głęboko w rybę.
Przed podaniem posyp posiekanym szczypiorkiem lub natką. Przechowują się świetnie kilka dni w lodówce (pod warunkiem, że są dobrze przykryte olejem).
Sprytne rady:
- Jeśli chcesz bardziej pikantnej wersji — nie usuwaj pestek z chili.
- Dodaj łyżeczkę miodu — podbije smak octu balsamicznego.
- Cebulę możesz sparzyć wrzątkiem, aby była łagodniejsza.
- Najlepiej użyć dobrej jakości pomidorów z intensywnym aromatem.
- Do podania świetnie pasuje ciemny chleb lub grzanki czosnkowe.
Tatar ze śledzia
Składniki:
- 8 płaty śledzi Matjas,
- 2 jabłka,
- 2 ogórki kiszone dobrej jakości,
- 2 szalotki,
- czerwona cebula,
- łyżeczka musztardy francuskiej,
- łyżka oliwy lub oleju lnianego,
- łyżeczka soku z cytryny,
- świeżo mielony pieprz czarny,
- mały pęczek koperku,
- bagietka,
- opcjonalnie: łyżeczka kaparów, kilka kropli miodu lub syropu klonowego,
- do podania: mini grzanki, krążek z formy lub ring kulinarny, odrobina oliwy, koperek do dekoracji.
Przygotowanie:
Pokrój śledzie w drobną kostkę – taką, jak klasyczny tatar wołowy. Podobnie posiekaj jabłko, ogórek kiszony oraz szalotkę, dbając o to, by kawałki były równe i niewielkie. Dzięki temu tatar jest wyjątkowo aksamitny, a jednocześnie pozostaje przyjemnie chrupiący. Całość połącz w misce, dodając musztardę francuską, odrobinę oliwy lub oleju lnianego, sok z cytryny oraz świeżo mielony pieprz. Koperek nadaje daniu świeżości i lekkości, a kapary – jeśli lubicie – dodają delikatnej kwasowości i charakteru.
Gotowy tatar najlepiej odstawić na kilkanaście minut do lodówki, aby smaki mogły się połączyć. To moment, w którym musztarda łagodnie przenika śledzia, jabłko lekko się "ucytrynowi", a ogórek kiszony odda odrobinę swojej słono-kwaśnej esencji. Efekt to harmonijny, kremowy i jednocześnie świeży tatar, który smakuje absolutnie genialnie.
Podanie tatara ma ogromne znaczenie. Najbardziej elegancką wersją jest uformowanie go w ring kulinarny – dzięki temu powstaje mały, efektowny "kopczyk", który można udekorować kroplą oliwy, kaparami lub listkami koperku. Świetnie prezentuje się także podany na małych grzankach z bagietki, jako przekąska finger food.
Sprytne rady:
- Drobniejsza kostka to bardziej elegancki tatar.
- Jabłko warto skropić cytryną natychmiast po pokrojeniu — nie ściemnieje.
- Dodanie kaparów naprawdę podnosi smak — warto spróbować.
- Tatar najlepiej układa się w silikonowym ringu — nie przykleja się.
- Do grzanek dodaj odrobinę czosnku — podbije smak całego dania.
Nie oglądałeś Dzień Dobry TVN na antenie? Wszystkie odcinki znajdziesz na Player.pl.
Zobacz także:
- Lara Gessler zdradza przepis na najlepsze śledzie po japońsku. Ten sposób podania może was zadziwić
- Dorota Wellman i Marcin Prokop podali swoje popisowe przepisy na święta. Naszego prowadzącego poniosła wyobraźnia
- Sfermentowane śledzie (surströmming) – szwedzki przysmak, którego warto poznać
Autor: Zofia Wierzcholska
Źródło: Szymon Czerwiński
Źródło zdjęcia głównego: Michał Woźniak/East News.