Burze mogą przyczyniać się do zanieczyszczeń środowiska? Zaskakujące wyniki badań

Pioruny
Burze mogą przyczyniać się do zanieczyszczeń środowiska? Zaskakujące wyniki badań
Źródło: Evert Jan Heijnen/Getty Images
Wiele osób cieszy się, kiedy idzie burza. Niektórzy lubią podziwiać niezwykły spektakl na niebie, inni czują potem orzeźwienie. Ale mało kto wie, że burze mogą powodować również zanieczyszczenia powietrza. Badania pokazują, że każde wyładowanie uwalnia tlenki azotu, a ilość emitowanego gazu zależy od siły zjawiska. 
W tym artykule znajdziesz:
  • Burze a zanieczyszczenia
  • Pioruny uwalniają zanieczyszczają jak auta?
  • Jakie są pozytywne skutki burz?

Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo

Meteorologia i zjawiska pogodowe

Nadciaga cyklon Ulf
Źródło: x-news
Nadciąga cyklon Ulf
Nadciąga cyklon Ulf
Ekstremalne zjawiska pogodowe w Polsce i ich skutki
Ekstremalne zjawiska pogodowe w Polsce i ich skutki
Dziś Światowy Dzień Meteorologii
Dziś Światowy Dzień Meteorologii
Nocny dyżur w obserwatorium meteorologicznym
Nocny dyżur w obserwatorium meteorologicznym

Burze a zanieczyszczenia

Każda błyskawica na niebie to nie tylko widowisko świetlne, ale również źródło emisji gazów. Kiedy stoimy w korku i spoglądamy na burzowe chmury, rzadko myślimy o tym, że pioruny uwalniają tlenki azotu – związki podobne do tych, które powstają w spalinach samochodowych.

Badacze z Uniwersytetu Maryland, korzystając z satelitarnych obserwacji o wysokiej rozdzielczości czasowej, zbadali wpływ wyładowań atmosferycznych na skład powietrza. Dzięki instrumentowi NASA TEMPO, działającemu na orbicie od 2023 roku, mogli śledzić zjawiska nad wschodnimi regionami USA z dokładnością do około 10 minut, uzyskując niemal bieżący obraz procesów chemicznych w atmosferze.

Pioruny uwalniają zanieczyszczają jak auta?

Podczas uderzenia pioruna powietrze nagrzewa się do ekstremalnych temperatur, co powoduje rozpad cząsteczek azotu i tlenu, a następnie powstawanie tlenków azotu. To te same substancje, które uwalniają się podczas spalania paliw w silnikach i zakładach przemysłowych, a ich obecność sprzyja formowaniu się smogu ozonowego.

- Błyskawice stanowią źródło od 10 do 15 całkowitej ilości tlenków azotu uwalnianych do atmosfery - powiedział Kenneth Pickering, główny autor badania. - Zanieczyszczenia spowodowane przez człowieka są znacznie większe, ale należy pamiętać, że błyskawice uwalniają tlenki azotu na znacznie większych wysokościach, gdzie mogą skuteczniej napędzać produkcję ozonu - wyjaśnił naukowiec.

Wraz ze wzrostem intensywności burz, same wyładowania stają się krótsze i generują mniejsze ilości tlenku azotu w przeliczeniu na pojedynczy błysk. Analiza ich wpływu na skład powietrza w warunkach coraz gwałtowniejszych zjawisk atmosferycznych jest istotna dla tworzenia prognoz i modeli klimatycznych na nadchodzące lata.

Tlenki azotu powstające podczas burz przyczyniają się do formowania ozonu, który może być transportowany na duże odległości od miejsca wyładowania, a nawet przedostawać się do niższych warstw atmosfery, negatywnie oddziałując na jakość powietrza w innych regionach. Zjawisko to szczególnie nasila się w miesiącach letnich, kiedy produkcja ozonu osiąga maksimum, a jego wysokie stężenie przy powierzchni ziemi może prowadzić do nasilenia astmy i innych chorób układu oddechowego.

Jakie są pozytywne skutki burz?

Burze nie tylko zwiększają poziom zanieczyszczeń w atmosferze, ale jednocześnie przyczyniają się do jej oczyszczania. Podczas wyładowań atmosferycznych powstają rodniki hydroksylowe, które sprzyjają rozkładowi szkodliwych substancji, m.in. metanu – jednego z kluczowych gazów odpowiedzialnych za efekt cieplarniany. Dzięki tym procesom atmosfera zyskuje zdolność do częściowego samoczynnego ograniczania zanieczyszczeń. Zespół naukowców z Maryland, korzystając z danych instrumentu TEMPO oraz satelitów NOAA, po raz pierwszy oszacował zarówno liczbę wyładowań atmosferycznych, jak i ilość dwutlenku azotu (NO₂) powstającego w trakcie jednej burzy. Uzyskane wyniki umożliwią opracowanie dokładniejszych modeli klimatycznych oraz lepsze prognozowanie jakości powietrza – zarówno w czasie burz, jak i po ich przejściu, co ma szczególne znaczenie w obszarach najbardziej narażonych.

- Dla osób mieszkających na obszarach górskich, takich jak Kolorado, może to być bardzo ważne, ponieważ wyładowania atmosferyczne mają wpływ na poziom ozonu w powietrzu na wyższych wysokościach - tłumaczył powiedział Keneth Pickering. - Dane te mogą pomóc w tworzeniu dokładniejszych prognoz jakości powietrza podczas burz i po ich zakończeniu - dodał autor badania.

Więcej informacji o pogodzie na TVN Meteo.

Zobacz także:

podziel się:

Pozostałe wiadomości