Jakie są gatunki jeży? Czym są chinojeże i afrojeże? Czy są ssakami? Czy można je hodować w domu? Jak zimują jeże?
Gatunki jeży
- jeż europejski (jeż zachodni) - występuje w Polsce, ma do 35 cm długości, waży między 400-1900 g, ma brązowy brzuch;
- jeż amurski - blisko spokrewniony z jeżem zachodnim, żyje w Rosji, Chinach i Korei;
- jeż wschodni - występuje w Polsce w stanie dzikim, ma biały brzuch;
- jeż anatolijski (jeż wschodnioeuropejski) - podobny do jeża wschodniego, odróżnia go jedynie biała plamka na piersi.
Zwierzęta
Bardzo podobne do jeży są także afrojeże i chinojeże, choć są uznawane za odrębne rodzaje:
- afrojeż algierski - nieudomowiony gatunek z rodziny jeżowatych, występuje w północnej Afryce i w Hiszpanii, ma do 25 cm długości, a waży między 280 a 600 g, od niego pochodzą hodowlane jeże pigmejskie;
- afrojeż białobrzuchy - występuje w stanie dzikim we wschodniej i centralnej Afryce, ale to także jeż domowy, ma do 25 cm długości i waży 350-700 g;
- chinojeż dauryjski i chinojeż mandżurski - ssaki z rodziny jeżowatych występujące w Azji.
Jeż domowy
W rodzinie jeżowatych występują także jeże hodowlane, które nie żyją w stanie dzikim. Jeż pigmejski, inaczej jeż afrykański - to jeż hodowlany z charakterystycznym białym brzuszkiem.
Jeży znalezionych w stanie dzikim nie zabieramy do domu. Do domowej hodowli nadają się tylko jeże pigmejskie.
Czy jeż jest ssakiem? Podstawowe informacje
Jeż to wszystkożerny ssak, który występuje w Europie i Azji. Prowadzi nocny i samotniczy tryb życia. W Polsce wszystkie występujące naturalnie gatunki jeży są objęte ochroną częściową.
Jak wygląda jeż? Cechą charakterystyczną są kolce na plecach. Każdy jeż ma ich aż ok. 5 tys. U dorosłych jeży zachodnich, wschodnich i anatolijskich żyjących na wolności mają one kolor czarno-biały (prążkowany). Jeże afrykańskie mają z kolei różne umaszczenia i biały brzuszek.
W sytuacji zagrożenia jeże zwijają się w kulkę tak, by z każdej strony chroniły je kolce. Oprócz tego jeże zaczynają się trząść, zwiększając tym samym szansę na ukłucie drapieżnika.
Pyszczek jeża jest wydłużony, zakończony mokrym nosem. Jeże mają ostre zęby.
Młode jeże mają białe, miękkie kolce ukryte pod skórą.
Ile żyje jeż?
- jeż zachodni żyje do 10 lat,
- afrojeż białobrzuchy żyje do 3 lat w naturze, a w hodowli ok. 5-6 lat.
Gdzie mieszkają jeże?
Naturalnym środowiskiem jeży są lasy. Ale można je spotkać także w parkach czy ogrodach, na obrzeżach obszarów zamieszkałych przez człowieka, a nawet na terenach zabudowanych. Jeż w ogrodzie może korzystać z obfitości pożywienia, a w zakamarkach znajdzie miejsce do przezimowania.
Podstawy hodowli jeża w domu - terrarium czy klatka?
Jeże hodowlane - czy afrojeże białobrzuche, czy jeże pigmejskie - potrzebują odpowiedniej, dość wysokiej temperatury, ok. 24-26 st. C. Dlatego wybieramy dla nich terrarium.
- terrarium dla jeża - to dobry domek dla jeża hodowlanego;
- klatka dla jeża jest niezalecana ze względu na to, że nie można dostosować w niej temperatury;
- domek dla jeża w ogrodzie lub w domu wykonany ze sklejki, plastiku, drewna - jeśli pojawi się dziki jeż w ogrodzie, można mu ułatwić znalezienie miejsca do zimowej hibernacji i zapewnić schronienie w mniej uczęszczanej części ogrodu.
Jeże są w stanie korzystać z kuwety. Początkowo odchody jeża przekładamy do kuwety, a po jakimś czasie jeż sam zacznie z niej korzystać. Wykładamy ją czystym papierem. Miseczka z jedzeniem musi być trudna do wywrócenia.
Do zabawy jeżowi wkładamy zabawki dla kotów, piłki.
Czy jeż zapada w sen zimowy?
Jeż zachodni hibernuje w zimie. Zapada w sen zimowy, kiedy temperatura spada poniżej 10 st. C, a budzi się, kiedy podnosi się do ponad 15 st. C. Zaczyna szukać miejsca do zimowania pod koniec września, choć do hibernacji przygotowuje się kilka tygodni, intensywnie żerując.
Afrojeże białobrzuche zapadają zarówno w sen zimowy, jak i sen letni.
Czy jeże jedzą jabłka? Ważne informacje o odżywianiu jeży
Co jedzą jeże? Wbrew znanemu wszystkim wizerunkowi jeża niosącego jabłko na plecach, jeże nie jedzą jabłek ani innych owoców. Są głównie owadożerne, w ich diecie występują np. dżdżownice, szarańcza, chrząszcze, ślimaki.
Dzięki ostrym zębom potrafią zagryźć także węża lub jaszczurkę, upolować małego gryzonia, żabę czy pisklę. Niekiedy uzupełniają dietę o grzyby i owoce.
Jakie choroby przenosi jeż?
Jeże mogą mieć pchły. Nie są one jednak groźne dla człowieka. U jeża dość często występują także kleszcze.
Jeże mogą wywołać reakcję alergiczną. Nie są to jednak tak częste przypadki, jak alergie na psa czy kota.
Jeż - rozmnażanie
Jeże zachodnie rozmnażają się dwukrotnie w ciągu roku. W miocie może być nawet 7 młodych. Początkowo są ślepe. Otwierają oczy po około 2 tygodniach. Po 6 tygodniach są już zdolne do samodzielnego życia.
Co zrobić ze znalezionym jeżem?
Znalezionych jeży nie dotykamy ani nie przenosimy. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy jeż potrzebuje pomocy - jest ranny lub chory. Wtedy możemy wziąć jeża (przez szmatkę) i zawieźć do weterynarza lub ośrodka rehabilitacji zwierząt. Nawet na terenie zabudowanym do chwytania jeży są upoważnione konkretne organizacje.
Schwytanie jeża i odniesienie go w inne miejsce może poważnie zaszkodzić, np. jeśli jeż poszukuje pokarmu dla swoich młodych. Jeśli go gdzieś odniesiemy - młode jeże zginą.
Sprawdź, czym dokarmiać jeże: Co jedzą jeże? Sprawdź, jak bezpiecznie można je dokarmiać
Zobacz też:
- Świstak tatrzański – występowanie, charakterystyka, ochrona
- Pszczoły – przede wszystkim sprzymierzeniec. Jeśli zginą, zginie też ludzkość
- Nietoperze w Polsce – gatunki, pożywienie i występowanie
Zobacz film: Dzień jeża
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: Oksana Schmidt / Getty Images