Jedną z najgorszych w kocim świecie chorób jest bez wątpienia FIP, czyli zakaźne zapalenie otrzewnej. FIP dotyczy najczęściej młodych zwierząt w wieku od drugiego miesiąca życia do dwóch lat i jest w swoim przebiegu śmiertelne.
Zwierzęta
Koci FIP – co to takiego?
Tajemniczy skrót FIP (z angielskiego Feline infectious peritonitis) oznacza śmiertelną chorobę często dotykającą młode koty, u których nie zdążyła jeszcze wykształcić się odporność. Dotyczy jednak również starszych osobników. Wirusowe zapalenie otrzewnej u kota wywoływane jest przez koronawirus FCoV – Feline coronavirus. W wyniku zakażenia wirusem FIP dochodzi do stanu zapalnego. Przy chorobie FIP często pojawia się nawracająca gorączka, osłabienie i utrata masy ciała.
Koci koronawirus dzieli się pod chorobotwórczym względem na dwa typy. Pierwszym z nich jest FECV (Feline enteric coronavirus), czyli bardzo powszechny w środowisku biotyp jelitowy. Biotyp ten jest mało chorobotwórczy, a większość kotów domowych miała z nim styczność. Wirus gromadzi się w komórkach nabłonka kocich jelit. Jest wydalany głównie z kałem, a zarażone zwierzę może stać się siewcą wirusa w krótkim czasie, nawet w ciągu dwóch dni od zarażenia. W wyniku spadku odporności kota wirus ten ulega mutacji, czego efektem jest powstanie wirusa wywołującego FIP– FIPV (Feline infectious peritonitis virus). Po mutacji wirus zyskuje zdolności, dzięki którym roznosi się po całym organizmie. Po rozwinięciu stanu zapalnego dochodzi do powstawania ziarniniaków zapalnych (forma sucha) w różnych narządach (wątrobie, śledzionie, jelitach, nerkach, oczach) oraz w układzie nerwowym, zapalenia błon surowiczych (forma wysiękowa), zapalenia drobnych naczyń krwionośnych.
Choroba kocia FIP – jak dochodzi do zakażenia?
Koronawirus odpowiedzialny za chorobę FIP najczęściej atakuje po mutacji ze szczepu enteropatogennego w organizmie nosiciela. Sporadycznie dochodzi do zakażenia drogą bezpośrednią (poprzez kał, mocz, ślinę, wydzielinę z nosa i spojówek) między zwierzętami. Koty mogą także zarażać się poprzez lizanie otwartych ran i pogryzienia. Zakażeniu sprzyja stres. Choć do zakażenia dochodzi zazwyczaj w wyniku kontaktu bezpośredniego, to trzeba pamiętać, że koronawirus w środowisku może przetrwać około dwóch dni. Każdy, kto zastanawia się, czy FIP jest zaraźliwy dla człowieka, powinien wiedzieć, że to wyłącznie kocia choroba.
FIP – objawy choroby
FIP to choroba dzieląca się na dwie formy kliniczne – wysiękową "mokrą" oraz bezwysiękową "suchą". Obie z nich rozpoczynają się od podobnych objawów. Wśród nich wymienia się spadek apetytu, utratę masy ciała, falującą gorączkę, która nie reaguje na leki, bladość lub zażółcenie błon śluzowych, a także matową sierść.
Forma bezwysiękowa FIP nie wyróżnia się żadnymi charakterystycznymi objawami, przez co jej zdiagnozowanie jest trudne. Przy chorobie dochodzi do postępującego wyniszczenia organizmu zwierzęcia. Może także dojść do rozwinięcia się zapalenia błony naczyniowej oka. Pojawiają się także zaburzenia neurologiczne (zmiany w zachowaniu, drgawki, zaburzenia koordynacji ruchowej). Przy bezwysiękowej formie tej choroby kot żyje około 2–3 miesięcy.
Przy formie wysiękowej FIP dochodzi do gromadzenia się płynu w jamach ciała (otrzewnowej, opłucnej, osierdziowej). Powiększają się powłoki brzuszne. Kiedy płyn pojawia się również w jamie opłucnej, pojawiają się problemy z oddychaniem. Płyn pojawiający się przy wysiękowej formie choroby FIP ma charakterystyczny, żółtawy kolor. Jest ciągliwy i przejrzysty, zawiera dużo białka, a niekiedy również włóknik. Przy wysiękowej odmianie choroby kot żyje zwykle do kilku tygodni.
Zapalenie otrzewnej u kota – jak je rozpoznać?
FIP to choroba kocia, którą bardzo trudno zdiagnozować (zwłaszcza w formie bezwysiękowej). Można ją rozpoznać właściwie głównie poprzez wykluczenie innych chorób dających podobne objawy, dlatego FIP często bywa fałszywie diagnozowany.
Warto wiedzieć, że przyczyną płynu w jamie otrzewnej mogą być różne, a obecność płynu nie musi od razu oznaczać najgorszego. Kota należy najpierw dokładnie zbadać – wykonać badania morfologiczne krwi, biochemiczne oraz jonogram. Pomocne może również okazać się ustalenie stosunku albumin do globulin (A:G) w surowicy krwi. Warto również wykonać echo serca. Krew zwierzęcia powinna ponadto zostać zbadana pod kątem hemobartonelli. Pomocne może okazać się jeszcze badanie USG, które pozwala ocenić stan narządów wewnętrznych, a także umożliwia określenie patologicznej zawartość jamy brzusznej (wodobrzusza). Przy podejrzeniu choroby FIP pobrany płyn wysiękowy oddaje się na badania. Do jego oceny wykorzystuje się test na FIP, czyli test Rivalta.
FIP u kota – leczenie
Koci FIP jest chorobą uznawaną za nieuleczalną. Okres przeżycia zwierzęcia od chwili pojawienia się objawów klinicznych jest niezwykle krótki. By polepszyć komfort przeżycia kota, stosuje się leczenie farmakologiczne – szeroki wachlarz leków, witamin w zależności od konkretnego przypadku, m.in. koci interferon Virbagen Omega, glikokortykosteroidy. Ulgę przynosi także upuszczanie płynu z jam ciała. Po prawidłowej diagnozie choroby FIP, najlepszą pomocą dla chorego zwierzaka okazuje się eutanazja, która skraca cierpienie.
Zapobieganie chorobie polega na:
- badaniu kotek hodowlanych;
- wczesnym odsadzaniu kociąt od kotek dodatnich i nie badanych (około 5.–6. tygodnia życia);
- ograniczaniu liczby kotów w hodowlach;
- częstym myciu i dezynfekcji kuwet.
Zobacz także:
- W Łodzi powstało orientarium. Jego powierzchnia zajmuje 7,5 hektara
- Jak uczyć dzieci szacunku do zwierząt?
- Klatka dla koszatniczki – jaką wybrać i w co ją wyposażyć?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: jxfzsy/Getty Images