Mini kiwi - co to za owoc?
Wywodzące się oryginalnie z Azji mini kiwi czyli aktinidia, należy do grupy owoców jagodowych. Wielkością przypomina dojrzałe, duże winogrona albo nieduże śliwki. Z kolei smak tego owocu to swoista mieszanka wielu innych. O dziwo, niektóre mini kiwi rodzaje rosną również w Polsce i są zbierane głównie we wrześniu i październiku. Najsmaczniejsze i najbardziej dostępne są właśnie w szczycie swojego sezonu.
Dlaczego warto uprawiać i jeść mini kiwi?
Aktinidię warto hodować przynajmniej z kilku powodów. Po pierwsze: ze względu na piękne pnącza. Po drugie: dla samych owoców, które urzekają smakiem. Przede wszystkim są one jednak bogatym źródłem rozmaitych składników odżywczych, m.in. witamin (C i B8), karotenoidów, polifenoli, kwasu foliowego, a także wapnia, cynku, potasu i żelaza. To wszystko sprawia, że ma ona działanie prozdrowotne, potwierdzone wieloma badaniami.
Odmiany mini kiwi (aktinidii)
W Polsce można hodować dwie odmiany aktinidii: ostrolistną (Actinidia arguta) oraz pstrolistną (Actinidia colomicta). Są one do siebie niezwykle podobne. Różnica jest widoczna jedynie w kolorze liści.
- Aktinidia ostrolistna – jej owoce są wytrzymałe i w prosty sposób można je przechować. Sama uprawa tej odmiany kiwi jest stosunkowo łatwa.
- Aktinidia pstrolistna – wyróżnia się ona spośród innych gatunków trójbarwnym odcieniem liści, które jest zielono-biało-różowe.
- Aktinidia chińska – najbardziej znany gatunek, który wydaje popularne owoce kiwi. W naszym kraju nie można jej jednak hodować ze względu na niesprzyjające warunki klimatyczne. Zazwyczaj uprawiana jest ona w Nowej Zelandii, Hiszpanii, Włoszech, Grecji oraz we Francji.
Sadzonki mini kiwi
Jakie sadzonki aktinidii kupić? Najlepiej wybrać 2-3 letnie drzewka z co najmniej dwoma pędami. Warto zorientować się również, czy sadzonka jest formą męską czy żeńską. Jest to istotne, ponieważ od tego uzależnia się rozmnażanie aktinidii.
Uprawa mini kiwi w Polsce
Aktinidia osiąga zwykle od 4 do 8 m wysokości. Należy ona do roślin dwupiennych, co oznacza, że posiada tylko kwiaty męskie albo tylko żeńskie. Jeśli więc ma wydać owoce, należy obok siebie posadzić okaz żeński i męski. Aktinidia jest raczej odporna na szkodniki i bardzo rzadko choruje.
Pnącza należy sadzić w miejscu wyeksponowanym na słońce, ale też nie w nadmiernie nasłonecznionym – młode krzewy są bowiem wrażliwe na suszę. Roślina powinna być uprawiana na obszarze, w którym raczej nie będzie wiatru, nadmiernego zacienienia ani zastoin mrozowych. Aktinidia lubi glebę żyzną, przepuszczalną i lekko wilgotną, bogatą w różne składniki odżywcze. Podłoże powinno mieć także lekko kwaśny odczyn pH. W przypadku słabszego podłoża, należy wzbogacić je przy pomocy kompostu lub obornika.
Jeśli chodzi o aktinidię, uprawa wymaga sporo wolnej przestrzeni. Zaraz po posadzeniu rośliny, należy ją obficie ją podlać, później należy robić to w zależności od jej potrzeb. W kolejnych latach również warto ją nawozić, stosując wolnodziałające nawozy organiczne. Warto wiedzieć, że zimą i wczesną wiosną aktinidia może podmarzać, zwłaszcza u podstawy.
Mini kiwi (aktinidia) – cięcie
Aktinidię należy regularnie ciąć, aby nie dopuścić do zbytniego zagęszczenia pnączy. Najlepiej robić to zimą lub w okresie przedwiośnia, np. w lutym. Należy zaznaczyć, że nie wolno tego robić wiosną: wówczas w roślinie będą już krążyć soki, które w wyniku cięcia mogą wyciekać. Pierwsze 2-4 lata to okres formowania rośliny (również wtedy, gdy wydaje owoce). Rok po posadzeniu rośliny należy przyciąć jedynie jej pęd główny, na wysokość około 2-5 cm nad najniższym drutem. W ten sposób można wyprowadzić silny przewodnik.
W kolejnym roku należy wybrać dwa najsilniejsze pędy boczne i poziomo je przywiązać. Na plantacjach towarowych stosuje się zwykle konstrukcję na bazie litery T, co gwarantuje obfite owocowanie. Przewodnik cały czas musi być pionowy, aż do uzyskania kolejnego piętra.
W trzecim roku należy przyciąć sekatorem wierzchołki pędów – tak, aby na każdym z nich zostało około 8-12 pąków.
Czwarty rok to najczęściej moment owocowania: owoce powinny pojawić się wiosną na podciętych wcześniej gałązkach. Należy je rozprowadzić na boki, a już w sierpniu przyciąć ich wierzchołki. Dzięki temu dojdzie do zawiązania pąków kwiatowych.
Późną jesienią, po zbiorze owoców, należy przyciąć owocujące pędy, zostawiając u podstawy rozgałęzienia – z nich, za jakiś czas, wykształcą się kolejne pęd owocujące. Tę czynność trzeba powtarzać regularnie. Aktinidia, dzięki temu, będzie miała optymalny poziom nasłonecznienia.
W przypadku aktinidii cięcie jest ważne zwłaszcza u żeńskich okazów owocujących. Męskie okazy wymagają z kolei przycięcia w taki sposób, aby osiągnąć odpowiedni kształt i pokrój.
Zobacz także:
- Tamarillo – egzotyczny kuzyn pomidora. Jakie ma właściwości i z czym najlepiej go połączyć?
- Cherimoya – najsmaczniejszy owoc świata?
- Pitaja – smak, właściwości i wartości odżywcze. Jak ją jeść?
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN