Jeśli chodzi o dość charakterystyczne drzewo, jakim jest jarząb pospolity, opis tej rośliny nie może obejść się bez podkreślenia jej pięknych, czerwonych owoców w formie korali. Łatwo rozpoznać jarząb pospolity ze względu na liście – długie, wąskie, symetrycznie ułożone wzdłuż łodygi.
Jarząb pospolity – opis
Jarząb pospolity jest rośliną znaną od lat pod nazwą jarzębina. To wyjątkowe drzewo zawsze kojarzyło się z pięknymi, długo utrzymującymi się na gałęziach owocami w postaci czerwonych korali. Niezaprzeczalnie były i są jednym z podstawowych elementów prac plastycznych dzieci w okresie jesiennym.
Oprócz drobnych, okrągłych owoców zebranych w większe kępy, które posiada jarząb pospolity, liście tej rośliny są równie charakterystyczne. Ułożone dość symetrycznie, nerwy skierowane ku górze, jako młode okazy od spodu owłosione. Zmieniają swoje kolory zależnie od pory roku – są zielone, później zyskują odcień żółty i pomarańczowy. Kwiaty rośliny są białe, niewielkie, owłosione, zebrane w większe kielichy.
Chcąc poznać cechy charakterystyczne rośliny takiej jak jarząb pospolity, opis nie może pominąć rozmiaru, jaki osiąga jarzębina. Zwykle jest to wysokość do 15 metrów, jednak są i niższe odmiany, które mają maksymalnie 3 metry.
Jeśli chodzi o pochodzenie, jarząb pospolity można spotkać w Europie, Azji, a nawet na Syberii. Na terenie naszego kraju występuje bardzo często w wielu rejonach, nawet w górach. Jest to roślina wieloletnia, może niekiedy osiągnąć wiek nawet 100 lat. Długa żywotność jarzębu pospolitego może wynikać z jego trwałej struktury – roślina jest odporna na mróz, a jednocześnie toleruje zanieczyszczone powietrze.
Jarząb pospolity – odmiany
Jarząb pospolity ma odmiany, które różnią się nieco wysokością i kształtem korony. Na ogół jest to roślina niewymagająca, ponieważ rośnie pospolicie i dostosowuje się do różnych warunków. Wśród popularnych odmian wyróżnia się:
Jarząb pospolity Pendula – ma formę odpadającego, niskiego krzewu, osiąga wysokość do 2 metrów, szybko rośnie. Zwisające pędy rośliny mają charakter ozdobny. Kwitnie na przełomie maja, a owoce wydaje w okresie października, listopada i grudnia. Jej niewielki rozmiar doskonale sprawdzi się w niewielkich ogrodach, alejkach i przy drogach, ponieważ nie przeszkadzają jej zanieczyszczenia.
Jarząb pospolity Fastigiata – ma bardziej wysoki pokrój kolumnowy o nieregularnym kształcie korony. Osiąga do 8 metrów wysokości, wolno rośnie. Posiada te same cechy, co reszta odmian – białe kwiaty, czerwone owoce. Jest rośliną tolerancyjną, odporną na mróz i zanieczyszczenia.
Jarząb pospolity Edulis – ma niewielki rozmiar i owalną strukturę, osiąga do 15 metrów wysokości. Ma dłuższe liście, rośnie dość szybko i lubi gleby wilgotne. Znakiem rozpoznawczym tej odmiany są jadalne, słodkie owoce pozbawione goryczy, które wykorzystuje się do przyrządzania różnych przetworów.
Jarząb pospolity – uprawa
Jeśli chcemy mieć w ogrodzie piękny jarząb pospolity, uprawa tego krzewu nie sprawi nikomu większej trudności. Jest to roślina mało wymagająca, dlatego rośnie w wielu miejscach i na różnych glebach. Najlepsze warunki do wzrostu ma jednak na stanowiskach nasłonecznionych, z glebą przepuszczalną, umiarkowanie suchą, piaszczystą, a jednocześnie próchniczą, czyli bogatą w składniki odżywcze. Roślina jest mrozoodporna, a więc nie wymaga dodatkowego zabezpieczenia w okresie zimowym.
Kupując jarząb pospolity, sadzonki nabyte w sklepie przesadza się w okresie przedwiosennym i jesiennym. W przypadku okazów z odkrytym korzeniem, sadzenie jest możliwe również w innym czasie, ponieważ roślina łatwo zakwita.
Jarząb pospolity – zastosowanie
Decydując się na jarząb pospolity, zastosowanie tej rośliny nie ogranicza się wyłącznie do celów ozdobnych. Owoce krzewu są wykorzystywane w kuchni do produkcji przetworów, np. dżemów, nalewek czy syropów. Nadają się one także do suszenia. Ze względu na to, że na ogół owoce są trujące, trzeba je najpierw poddać procesowi mrożenia, co pozbawia ich szkodliwych właściwości. Najlepiej zbierać je w okresie pełnego dojrzewania, nawet w czasie pierwszych przymrozków, które korzystnie wpływają na późniejszy smak przetworów.
Krzew wykazuje też działanie lecznicze. Owoce posiadają wiele cennych substancji – witaminy A, C, E, K oraz pektyny i garbniki. Wspomagają pracę układu pokarmowego i niwelują dolegliwości z nim związane. Regulują też działanie układu krążenia, dobrze wpływają na serce.
Owoce jarzębu są przysmakiem ptaków i niektórych zwierząt leśnych, dlatego można je wykorzystać do ich dokarmiania w czasie zimowym. Twarde drewno pozyskiwane z tej rośliny jest niekiedy dobrym materiałem na instrumenty muzyczne.
Zobacz także:
- Rośliny doniczkowe - anturium. Odmiany i ich pielęgnacja. Jak zapobiegać chorobom?
- Właściwości macierzanki – zastosowanie w lecznictwie i kosmetyce. Bywa też używana jako przyprawa
- Furoshiki - czym jest elegancki tobołek i skąd pochodzi?
Zobacz wideo: Rośliny runa leśnego w ogordzie