Tajemnice wrocławskiego Manhattanu. Mieszkanka wieżowców: "Przez mój dom przeszło 35 mln złotych"

Perły polskiego modernizmu
Wrocławski Manhattan to zespół budynków mieszkalno-usługowych zaprojektowanych przez Jadwigę Grabowską-Hawrylak. To niezwykłe osiedle stało się ikoną polskiej architektury późnego modernizmu. Jakie skrywa tajemnice? Dlaczego okrzyknięto je ponadczasowym?

Fenomen wrocławskiego Manhattanu

Wrocławski Manhattan to zespół budynków mieszkalno-usługowych przy pl. Grunwaldzkim i ul. Marii Curie-Skłodowskiej we Wrocławiu. Został zaprojektowany przez Jadwigę Grabowską-Hawrylak.

- Zastosowała kilka takich patentów, które naprawdę były unikatowe w skali Europy. Reżim technologiczny zmuszał architektów do tego, by projektować z elementów prefabrykowanych, które jak wiemy, w skali kraju prowadziły do tego, że architektura była nudna i powtarzalna. Ona chciała zaprojektować ikony. Pomysł był prosty i genialny. Jeśli musimy projektować z prefabrykatów, to musimy je wymyślić na nowo. Tak powstały te krzywoliniowe elementy, które summa summarum stały się czymś z pogranicza rzeźby i architektury – tłumaczył Michał Duda z Muzeum Architektury we Wrocławiu.

Jakie są tajemnice wrocławskiego Manhattanu?

To właśnie tutaj powstało słynne zdjęcia Chrisa Niedenthala, jednego z najbardziej cenionych na świecie fotoreporterów. Młoda dziewczyna stojąca na balkonie po blisko 40 latach została odnaleziona. Dzisiaj jest dentystką i mieszka na Dolnym Śląsku. Kadr ten stał się ikoną wieżowców .

- Wyszła na balkon, coś tam sobie z włosami zrobiła. Nie miała pojęcia, że stoję wyżej. I tak powstało to zdjęcie - tłumaczył fotograf.

Dzień Dobry TVN

To dopiero początek historii związanych z wrocławskim Manhattanem. Budynki bowiem stanowiły świetne miejsca do ukrywania różnych rzeczy.

– Gdyby nie te prefabrykaty, które tworzą różne dziwne zakamarki dostępne również od wewnątrz, to nie byłoby skrytki, w której Solidarność mogłaby schować swoje 80 mln złotych, które przechowywane były w jednym z tych wieżowców - wyjawił Michał Duda.

Z kolei Maria Wanke-Jerie, mieszkanka wieżowców, przyznała, że w budynku znajdowała się skrzynka kolportażowa prasy podziemnej. – Pewnego dnia przyszedł mój mąż do domu. Powiedział, że nie będziemy się już zajmować kolportażem. Okazało się, że chodzi o to, by zorganizować pobieranie z kurii arcybiskupiej pieniędzy, 5 mln, 10 mln, po to, by można było je później rozdysponowywać dla działaczy podziemia. Bardzo pomocna okazała się konstrukcja parapetów. Tam wykuliśmy dziurę. Linoleum szczelnie to przykrywało i na to stanęła jeszcze doniczka z kwiatkiem. (…) Przez mój dom przeszło 35 mln - mówiła.

Perełka późnego modernizmu

Wrocławski Manhattan został okrzyknięty ikoną późnego modernizmu. O ponadczasowości kompleksu opowiedział w Dzień Dobry Wakacje Radosław Gajda, architekt i urbanista.

– Te mieszkania, które niby są ustalone tutaj w betonie, były projektowane tak, by móc się dostosowywać do zmian mieszkańców. Można było otworzyć kuchnię, zdemontować ścianę. Coś, co na początku jest biurem czy gabinetem można było przekształcić w sypialnię, gdy pojawiło się kolejne dziecko - mówił.

Cała rozmowa z Radosławem Gajdą w materiale wideo:

Wszystkie odcinki Dzień Dobry TVN i Dzień Dobry Wakacje znajdziesz w serwisie Player

Zobacz także:

Od hodowcy alpak do projektanta mody. "Rodrigo uczy polskich mężczyzn koloru i odwagi"

Plastik to nasz wielki problem. Rocznie w Europie przybywa go prawie 60 mln ton. Jak ograniczyć zużycie?

Jak gwiazdy spędzały wakacje w czasach PRL-u? "Moje środowisko miało fantazję, sznyt, potrafiło zaszpanować"

Autor: Dominika Czerniszewska

Reporter: Sylwia Repeła

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka. Mogą zasilić bazy tworzone przez pedofilów

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka. Mogą zasilić bazy tworzone przez pedofilów

Filmowa Wielkanoc z TVN i platformami Player.pl oraz HBO

Filmowa Wielkanoc z TVN i platformami Player.pl oraz HBO

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Mierzy się z chorobą od urodzenia. Arnold Schwarzenegger wyszedł ze szpitala

Mierzy się z chorobą od urodzenia. Arnold Schwarzenegger wyszedł ze szpitala

Malwina Wędzikowska została okradziona. "Trwa śledztwo"

Malwina Wędzikowska została okradziona. "Trwa śledztwo"

Chcesz mieć lśniące okna bez smug na święta? Weź 5 złotych i biegnij do apteki

Chcesz mieć lśniące okna bez smug na święta? Weź 5 złotych i biegnij do apteki

Jaka powinna być szkoła przyjazna uczniom? "Musimy zmienić świadomość społeczną"

Jaka powinna być szkoła przyjazna uczniom? "Musimy zmienić świadomość społeczną"

Pokazała, co znalazła pod łóżkiem syna. Internauci zniesmaczeni

Pokazała, co znalazła pod łóżkiem syna. Internauci zniesmaczeni