Kleptomania jest zaburzeniem kontroli, ściśle związanym z trwałym występowaniem impulsu, który wywołuje chęć kradzieży. Osoby chore często wynoszą z mieszkań i sklepów obiekty o niskiej wartości, których często od razu się pozbywają. Zdają sobie sprawę ze swojego postępowania, ale nie są w stanie zapanować nad popędem.
Kleptomania to nic innego jak chorobliwa skłonność do kradzieży różnych przedmiotów, która nie jest spowodowana koniecznością, a jedynie wewnętrzną potrzebą. Prawidłowe zdiagnozowanie choroby jest kluczowe, aby uniknąć ewentualnych problemów prawnych i móc podjąć leczenie. Według niektórych pierwsze objawy podobnych zaburzeń można zaobserwować już we wczesnym dzieciństwie, jednak choroba może ujawnić się na każdym etapie życia. Poznaj jej przyczyny i dowiedz się, jak rozpoznać kleptomanię.
Problemy natury psychologicznej
Kleptomania – przyczyny, które wywołują zaburzenie
Przyczyny kleptomanii mogą być naprawdę różne i trudno je sklasyfikować. Jedną z najczęściej wymienianych przez specjalistów, zajmujących się chorobami psychicznymi, jest postrzeganie kradzieży jako sposobu na wypełnienie pustki. Osoby chore często czują się niedowartościowane, mają wrażenie, że coś ich w życiu omija, mogą mieć również złe doświadczenia z przeszłości, o których przynajmniej na chwilę udaje im się zapomnieć dzięki kradzieżom. Kleptomania może pojawić się również w wyniku trudnego dzieciństwa.
Im dłużej istnieje problem, tym trudniej jest się go pozbyć. Przyczyną kleptomanii wśród osób, które cierpią na zaburzenie już od dłuższego czasu, jest fakt, że kradzieży towarzyszą przyjemne uczucia, związane m.in. z brakiem konsekwencji, poczuciem władzy. Według niektórych przyczyną kleptomanii może być również niedobór neuroprzekaźników, znajdujących się w układzie nerwowym (zazwyczaj serotoniny).
Kleptomania – jak rozpoznać? Objawy
Główne objawy kleptomanii, które pomagają rozpoznać chorobę to:
- brak kontroli nad impulsem przywłaszczania sobie przedmiotów,
- odczuwanie pozytywnych emocji zaraz po dokonaniu kradzieży,
- brak chęci zysku z kradzieży.
Kleptomania a prawo – czy kleptoman może uniknąć kary?
Ze względu na to, że kleptomania uznawana jest za zaburzenie psychiczne, osoba, u której zostało stwierdzone uzależnienie od kradzieży, niewynikające ze świadomego działania, może zostać ukarany według zasad stosowanych wobec złodziei. Informacja prawna na temat karania kleptomanów znajduje się w artykule 31. Kodeksu karnego. Według polskiego Kodeksu karnego osoby chore psychiczne, upośledzone umysłowo i z innymi stwierdzonymi problemami natury psychicznej, które w moment popełnienia przestępstwa nie były świadome szkodliwości czynu, nie są pociągane do odpowiedzialności karnej. Oznacza to, że w takiej sytuacji kleptoman nie zostaje uznany za przestępcę. W przypadku częściowej świadomości szkodliwości czynu kleptoman może, zostać poddany karze, jednak w złagodzonej formie, z uwzględnieniem jego uzależnienia od kradzieży.
Jak leczyć kleptomanię?
Kleptomani w większości przypadków zdają sobie sprawę ze swojego postępowania i nie jest to dla nich sytuacja komfortowa, jednak wstyd przed przyznaniem się przed innym człowiekiem do swoich problemów psychicznych często wywołuje u nich blokadę, a w rezultacie brak prośby o pomoc. Pomimo tego, że kradzieże nie są karane, osoba z podobnymi zaburzeniami musi zostać poddana leczeniu. Leczenie kleptomanii może odbywać przy pomocy środków farmakologicznych oraz jednego z trzech rodzajów terapii – terapii psychodynamicznej, psychoanalitycznej oraz poznawczo-behawioralnej. Środki farmakologiczne, które stosuje się w przypadku leczenia kleptomanii to, przede wszystkim, leki przeciwdepresyjne z serotoniną oraz leki normotymiczne, czyli tzw. stabilizatory nastroju. Forma terapii dobierana jest indywidualnie do każdego pacjenta, w zależności od przyczyny kleptomanii i stopnia nasilenia problemu.
Terapia psychodynamiczna polega na przepracowywaniu złych doświadczeń z przeszłości, obserwacji zachowań i emocji, które towarzyszą kleptomanom podczas rozmowy z psychoterapeutą. Ma ona na celu znalezienie głębszej przyczyny choroby, pogodzenie się z nią oraz znalezienie jak najlepszych rozwiązań na podstawie rozmowy. Terapia psychodynamiczna przeprowadzana jest w gabinetach psychologicznych, gdzie terapeuta jest sam na sam z pacjentem.
Terapia poznawczo-behawioralna stosowana jest u pacjentów, u których zaburzenia psychiczne wynikają z depresji lub nieuzasadnionego lęku. W tym sposobie leczenia kleptomanii nie bazuje się na doświadczeniach z przeszłości, a najważniejsze jest to, co dzieje się teraz i co wydarzy się w przyszłości.
Terapia psychoanalityczna opiera się na filozofii Freuda i założeniu, że każdy człowiek dzieli swój umysł na trzy strefy. Zaburzenia psychiczne wynikają z braku równowagi między nimi, dlatego podczas terapii należy znaleźć ich przyczynę i uświadomić sobie, co stało się przyczyną wewnętrznych konfliktów i nieprawidłowości, które doprowadziły do kleptomanii.
Zobacz także:
- Gdzie gromadzą się skrywane emocje? Ekspert odszyfrowuje mowę ciała
- Te zawody upodobali sobie psychopaci. "Nie odczuwają, nie mają empatii"
- Jak działa na nas deadline? "Może nas troszeczkę wypalić albo osłabić"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: seksan Mongkhonkhamsao/Getty Images