Zaburzenia osobowości to w zasadzie nie choroby same w sobie, ale pewne charakterystyczne zmiany zachowania lub cechy, które składają się na obraz nieprawidłowości osobowościowych. Mają różne nasilenie i mogą w znacznym stopniu utrudniać lub wręcz uniemożliwiać egzystencję społeczną. Osoby z zaburzeniami osobowości często nie są w stanie tworzyć związków partnerskich, czasem nie mogą nawet funkcjonować w gronie rodzinnym. Zaburzenia te są diagnozowane i leczone przez psychiatrów i psychoterapeutów, jednak ich leczenie nie jest łatwym procesem i czasem nie daje rezultatów. Jednym z zaburzeń osobowości jest osobowość schizoidalna.
Problemy natury psychologicznej
Osobowość schizoidalna – przyczyny
Szacuje się, że schizoidalne zaburzenia osobowości występują u około 1–7 proc. populacji ogólnej. Częściej pojawiają się u mężczyzn oraz u osób, które mają obciążony schizofrenią wywiad rodzinny.
Podobnie jak w wielu zaburzeniach z grupy psychiatrycznych trudno jest wskazać jedną przyczynę dolegliwości. Zwykle jest to zbiór czynników nakładających się na siebie. Znaczną rolę odgrywają czynniki genetyczne, co potwierdza fakt, że objawy schizoidalnego zaburzenia osobowości zwykle pojawiają się w dzieciństwie lub u młodzieży. Drugą grupę czynników stanowią przyczyny zewnętrzne, czyli związane głównie z wychowaniem. Tu zwraca się uwagę na nieprawidłowy przebieg różnych etapów rozwoju, zaburzenie poczucia bezpieczeństwa, trudną sytuację rodzinną, która jest przyczyną stresu u dziecka. Psychiatrzy wyróżniają również pewien model rodziców lub rodzica osoby schizoidalnej. Mianowicie są to osoby silnie angażujące się w wychowanie i wszelkie przejawy samodzielności dziecka, kontrolujące, narzucające swoje zdanie i ingerujące w decyzje.
Objawy osobowości schizoidalnej
W grupie objawów schizoidalnego zaburzenia osobowości należy odróżnić to, jak dana osoba jest postrzegana przez otoczenie, oraz to, co sama przeżywa. Osoba z zaburzeniami schizoidalnymi może być uważana przez otoczenie za zupełnie normalną. Zdaniem innych jej zachowania to po prostu drobne dziwactwa oryginalnego człowieka.
Osoba ze schizoidalnymi zaburzeniami osobowości często postrzegana jest jako zamknięta w sobie, skupiona na swoich sprawach, wręcz chłodna. Ma kłopoty z nawiązywaniem bliskich relacji z otoczeniem, więc raczej stroni od towarzystwa. Ze względu na trudności z bliskim kontaktem unika seksu. W towarzystwie ubiera się raczej na przekór modzie, nie dba o konwenanse, wygłasza kontrowersyjne poglądy, nie wykazuje zachowań empatycznych. Inni uważają, że jest skupiona na sobie i całkowicie pochłonięta własnymi sprawami. Sam chory żyje częściowo w świecie fantazji i wyimaginowanych sytuacji, co pozwala mu zbudować parasol ochronny przed osobami z zewnątrz, które starają się do niego zbliżyć.
Chory wcale nie jest jednak szczęśliwy, a w jego życiu występują emocje, z którymi nie potrafi sobie radzić. Z jednej strony rozpaczliwie pragnie miłości, czułości i bliskości, z drugiej odczuwa paniczny strach, że w takich sytuacjach mógłby zostać zdominowany, dlatego ucieka przed związkiem i bliską relacją. Osobowość schizoidalna ma również swoje mocne strony. Osoby takie są inteligentne i twórcze, mogą nawet dokonywać odkryć naukowych i formułować nowe teorie. Ponadto nie są konfliktowe ani agresywne i nie mają skłonności do konfabulacji i przekręcania faktów.
Jak zdiagnozować osobowość schizoidalną?
Diagnozy może dokonać tylko lekarz psychiatra, który przeprowadza dokładny wywiad z osobą podejrzaną o zaburzenia oraz z jej rodziną lub bliskimi. Ponadto istnieje szereg testów psychologicznych, które ułatwiają zdiagnozowanie osobowości schizoidalnej.
Leczenie osobowości schizoidalnej
Niestety leczenie schizoidalnego zaburzenia osobowości nie jest łatwe, gdyż bardzo ciężko jest zmienić to, co potocznie nazywamy naturą człowieka. Cechy osobowości są bowiem głęboko zakorzenione. Warto jednak podjąć próbę redukowania skutków tego typu zaburzeń. Czasem nawet niewielka zmiana może poprawić funkcjonowanie chorego w społeczeństwie i zmienić jego nastawienie. Najczęściej stosuje się psychoterapię. Zaleca się zarówno psychoterapię indywidualną, jak i grupową. Leki podaje się sporadycznie i jedynie w przypadku, kiedy pojawiają się lęki lub depresja. Ważne jest również zrozumienie problemu przez najbliższe otoczenie chorego i wspieranie go w psychoterapii.
Zobacz także:
- Te zawody upodobali sobie psychopaci. "Nie odczuwają, nie mają empatii"
- Jak działa na nas deadline? "Może nas troszeczkę wypalić albo osłabić"
- Czy można stosować kary i zakazy w związku? "Są rzeczy, których nie potrafimy znieść"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: NicolasMcComber/Getty Images
