Lęk przed ludźmi ma specyficzne objawy, jednak może być powiązany ze schizofrenią. Ogromną rolę odgrywa diagnoza, w tym szczegółowy wywiad. Jakie są przyczyny i objawy antropofobii i jak leczyć to zaburzenie? Podpowiadamy.
Lęk przed ludźmi: przyczyny i objawy
Nie istnieje jedna przyczyna antropofobii. Zdaniem psychologów jest kilka czynników, które mogą przyczyniać się do tego zaburzenia:
- wynik doświadczeń z dzieciństwa: strachu przed niebezpiecznymi osobami, wychowania w skrajnie nieodpowiednich warunkach, przemocy fizycznej lub seksualnej ze strony rodziców, opiekunów lub ludzi obcych,
- wrażliwa psychika dziecka, połączona z odrzuceniem przez rodziców,
- zdaniem psychoanalityków przyczyny związane są z podświadomością oraz wyparciem pewnych zdarzeń z życia.
Dodatkowo, należy stwierdzić, że niektóre grupy są bardziej narażone na antropofobię. Ludzie mieszkający w hałaśliwych miastach, codziennym stresie, zamieszaniu i korkach, mogą powoli zacząć wycofywać się z życia codziennego i izolować od ludzi, a to doprowadzić może do pojawienia się panicznego lęku. Osoby introwertyczne, nieśmiałe także mogą rozwinąć antropofobię na drodze negatywnych doświadczeń życiowych. Wstrząsy nerwowe lub stany depresyjne pojawiające się w okresie dojrzewania lub w życiu dorosłym połączone z silnym obciążeniem psychicznym i chronicznym zmęczeniem mogą być także czynnikami ryzyka.
Do głównych objawów lęku przed ludźmi można zakwalifikować:
- strach przed ludźmi, zwłaszcza obcymi, co dodatkowo może wiązać się z ksenofobią,
- odrzucenie komunikacji międzyludzkiej i relacji,
- niechęć do konkretnych cech wyglądu lub charakteru (dla niektórych znaczenie może mieć kolor włosów innych ludzi czy kolor skóry, dlatego zaburzenie to jest bardzo specyficzne),
- niechęć do publicznych wystąpień, spotkań towarzyskich,
- objawy somatyczne w momencie kontaktu z obiektami lęku: przyspieszone tętno, podniesione ciśnienie krwi, wzrost adrenaliny, duszności, zawroty głowy, bóle brzucha, zwiększone pocenie,
- uczucie ciągłego niepokoju,
- widoczne objawy: drżenie rąk, rumieńce na twarzy.
Schizofrenia: lęk przed ludźmi
W przypadku osób chorych na schizofrenię jednym z podstawowych przeżyć i objawów jest tak zwany lęk dezintegracyjny, który wiąże się szczególnie z lękiem przed ludźmi. Jednakże w przypadku schizofrenii pojawiają się także inne objawy, takie jak urojenia, omamy, apatia, bierność, spowolnienie, nieprzewidywalne zachowanie. Diagnoza schizofrenii powinna oczywiście wykluczyć antropofobię. Z drugiej strony specjalista diagnozujący lęk przed ludźmi powinien sprawdzić, czy u pacjenta nie pojawiają się także objawy charakterystyczne dla schizofrenii.
Jak przezwyciężyć nieśmiałość i lęk przed ludźmi?
Jak pokonać lęk przed ludźmi? Większość osób cierpiących na to zaburzenie zdaje sobie sprawę z irracjonalności lęku, dlatego pacjenci zgłaszają się z własnej woli do specjalisty. Osoby, które odczuwają zwykłą nieśmiałość, mogą zdecydować się na specjalne szkolenia dotyczące wystąpień publicznych lub trening polegający na ćwiczeniu wystąpień publicznych, jednak w przypadku chorobliwego lęku przed ludźmi konieczny jest kontakt ze specjalistą. Osoba odczuwająca objawy charakterystyczne dla antropofobii powinna zdecydować się na wizytę u psychologa lub psychiatry.
Lęk przed ludźmi: leczenie
Antropofobię zdecydowanie należy leczyć, ponieważ paniczny lęk przed ludźmi przeszkadza w życiu codziennym i w nawiązywaniu prawidłowych relacji społecznych. Antropofobia może być także przyczyną bierności zawodowej oraz niechęci do podjęcia nauki lub pracy. Głównym sposobem leczenia tego zaburzenia jest terapia poznawczo-behawioralna, która polega na rozpoznaniu przyczyn i mechanizmów, prowadzących do nasilonego lęku. W trakcie psychoterapii terapeuta oraz pacjent pracują nad zmianą schematów myślowych i przekonań dotyczących ludzi i świata.
Duże znaczenie ma także modyfikacja wspomnień związanych z nieudanymi kontaktami z ludźmi. Psychoterapeuta może także nawiązać kontakt ze znajomymi lub rodziną pacjenta. Do podstawowych metod leczenia lęku przed ludźmi można zakwalifikować:
- rozładowanie emocjonalne,
- ćwiczenia oddechowe,
- procedury fizjoterapeutyczne,
- metody rozpraszające (pacjent uczy się odwracać uwagę od ludzi i koncentruje ją na przedmiotach, a nie na ludziach).
W leczenie można włączyć także leki, na przykład z grupy antydepresantów, jednak dotyczy to tylko cięższych przypadków lub pacjentów, którzy nie chcą współpracować z psychoterapeutą. Ogólne prognozy dla osób cierpiących na lęk przed ludźmi, są dobre, ponieważ zaburzenie to jest możliwe do wyleczenia.
Zobacz także:
- Co to jest komunikacja niewerbalna? Co można do niej zaliczyć i na czym polega?
- Temperament – co to jest i czy można go zmienić?
- Cechy osobowości cholerycznej. Jak postępować z cholerykiem w pracy i w związku?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: martin-dm/Getty Images