Choroba afektywna dwubiegunowa. Czym się charakteryzuje?

Trzy wyrazy twarzy kobiety obrazujące zaburzenia psychiczne
zmiany nastrojów
Źródło: Sharon Dominick/Getty Images
Życie osób cierpiących na chorobę afektywną dwubiegunową można porównać do sinusoidy. Pomiędzy bezobjawowymi okresami, kiedy chory może normalnie funkcjonować, występują epizody głębokiej depresji lub epizody stanów pobudzenia (manii). Ta emocjonalna huśtawka i problemy, z jakimi zmagają się chorzy w czasie kolejnych nawrotów choroby, sprawiają, że życie osób z chorobą afektywną dwubiegunową i ich bliskich staje się niezwykle trudne.

Nazwa choroby afektywnej dwubiegunowej odnosi się do dwóch skrajnych biegunów nastroju, w jakie na przemian popadają chorzy – skrajnego smutku i przygnębienia (depresji) i skrajnej euforii i pobudzenia (manii).

Problemy natury psychologicznej

Michał Zaorski, iluzjonista
Źródło: Dzień Dobry TVN
Iluzja psychologiczna
Iluzja psychologiczna
Jak wyleczyć złamane serce?
Jak wyleczyć złamane serce?
Czy wybaczać sobie małe grzeszki?
Czy wybaczać sobie małe grzeszki?
Nauka 4 dni w tygodniu – rewolucja w kreatywności?
Nauka 4 dni w tygodniu – rewolucja w kreatywności?
Rodzicu, bądź obecny w życiu dziecka
Rodzicu, bądź obecny w życiu dziecka
Jak wspierać osoby w kryzysie psychicznym?
Jak wspierać osoby w kryzysie psychicznym?
Jak radzić sobie z lękiem i stresem?
Jak radzić sobie z lękiem i stresem?
Nastoletnia depresja - niewidzialny wróg
Nastoletnia depresja - niewidzialny wróg
Mistrzyni olimpijska o walce z depresją
Mistrzyni olimpijska o walce z depresją
Zaburzenia psychiczne u dzieci
Zaburzenia psychiczne u dzieci
Psychoefekty - codziennie wpływają na nasze życie
Psychoefekty - codziennie wpływają na nasze życie
Internet na ratunek psychologii
Internet na ratunek psychologii
Jak znaleźć psychoterapeutę dla siebie?
Jak znaleźć psychoterapeutę dla siebie?
Jak pomóc dziecku radzić sobie z emocjami?
Jak pomóc dziecku radzić sobie z emocjami?
Depresja poporodowa - czym różni się od "baby bluesa"?
Depresja poporodowa - czym różni się od "baby bluesa"?
Anna Jędrzejowska wspiera budowę Centrum Psychiatrii Dzieci i Młodzieży
Anna Jędrzejowska wspiera budowę Centrum Psychiatrii Dzieci i Młodzieży
Agnieszka Więdłocha o psychiatrii dziecięcej w Polsce. "Szprycuje się je lekami ogłupiającymi"
Agnieszka Więdłocha o psychiatrii dziecięcej w Polsce. "Szprycuje się je lekami ogłupiającymi"
Epidemia zaburzeń odżywiania w dobie pandemii
Epidemia zaburzeń odżywiania w dobie pandemii
Julia Wróblewska w obszernym wywiadzie o zaburzeniach osobowości. "Moje problemy zaczęły się po rozwodzie rodziców"
Julia Wróblewska w obszernym wywiadzie o zaburzeniach osobowości. "Moje problemy zaczęły się po rozwodzie rodziców"
Zespół Otella, czyli urojenie bycia zdradzanym
Zespół Otella, czyli urojenie bycia zdradzanym
Błędna diagnoza. Jak leczyć zaburzenia borderline
Błędna diagnoza. Jak leczyć zaburzenia borderline

Objawy choroby afektywnej dwubiegunowej

Objawy choroby afektywnej dwubiegunowej dzieli się na dwie grupy – objawy typowe dla epizodów depresyjnych i objawy obserwowane w epizodach manii. W stanie manii chorzy odczuwają podwyższony, wesołkowaty nastrój, gonitwę myśli, trudności w koncentracji, odczuwają podniecenie psychoruchowe i mają zawyżoną samoocenę (tzw. "mania wielkości"). Może wydawać im się, że mają ważną misję do spełnienia, pełnią istotną funkcję w życiu społecznym itp. Chory na chorobę afektywną dwubiegunową czuje, że mógłby "góry przenosić". Niestety, podwyższonemu nastrojowi i poczuciu ogromnej mocy i siły towarzyszy brak krytycyzmu, skłonność do podejmowania nierozważnych działań, w tym złych decyzji finansowych. W epizodzie manii chorzy mogą zachowywać się wyzywająco i bezceremonialnie, sprzecznie z obowiązującymi zasadami społecznymi. Często też podejmują nietypowe dla siebie i ryzykowne zachowania seksualne. Chorego rozpiera energia, ma zmniejszoną potrzebę snu i zwykle bardzo dużo mówi (często niezrozumiale). W ciężkich przypadkach towarzyszą temu objawy psychotyczne (urojenia i halucynacje).

W przeciwieństwie do epizodów manii, epizody depresyjne w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej charakteryzują się spowolnieniem psychoruchowym, problemami ze skupieniem uwagi, poczuciem smutku i obniżeniem samooceny. Chorym brakuje energii życiowej, rezygnują oni z codziennych aktywności, które wcześniej sprawiały im radość lub przyjemność, obojętnieją, skarżą się na problemy ze snem. Depresji w przebiegu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych mogą towarzyszyć myśli samobójcze, omamy i urojenia.

Choroba afektywna dwubiegunowa – przyczyny

Podobnie jak w przypadku innych zaburzeń afektywnych, nie znamy przyczyn powstawania choroby afektywnej dwubiegunowej. Nie opisano także żadnego typu osobowości, który mógłby predysponować do rozwoju tego typu zaburzeń. Wiadomo, że choroba afektywna dwubiegunowa pojawia się częściej u osób, których krewni także cierpieli na dwubiegunowe zaburzenia nastroju, co sugeruje rolę czynników genetycznych w rozwoju tej choroby. Zaobserwowano, że pierwszy epizod choroby afektywnej dwubiegunowej pojawia się zwykle po jakimś stresującym przeżyciu. Uznaje się, że stres może być nie tylko przyczyną choroby afektywnej dwubiegunowej, ale także wyzwalać kolejne epizody manii czy depresji i wydłużać czas trwania pojedynczego epizodu.

Choroba afektywna dwubiegunowa – dziedziczenie

Udowodniono, że skłonność do rozwoju choroby afektywnej dwubiegunowej jest dziedziczna. Jednakże ze względu na wielogenowy sposób dziedziczenia, oszacowanie ryzyka rozwoju choroby u danej osoby jest trudne, a wyniki takiego szacowania - niedokładne. Badania wykazały, że u bliźniąt jednojajowych, które mają identyczny zestaw genów, w 3 przypadkach na 4 choroba pojawia się u obojga rodzeństwa. Oznacza to, że rola czynników genetycznych jest bardzo ważna, ale nie są one jedynym elementem warunkującym rozwój choroby afektywnej dwubiegunowej (co czwarte z bliźniąt nie ma objawów choroby afektywnej dwubiegunowej pomimo posiadania nieprawidłowych genów). U bliźniąt dwujajowych, które mają mniej niż połowę identycznych genów, ryzyko jednoczesnego rozwoju psychozy depresyjno-maniakalnej u obojga rodzeństwa jest znacznie niższe (ok. 15 proc.).

Choroba afektywna dwubiegunowa – czy jest uleczalna?

W leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej stosuje się farmakoterapię i psychoterapię. Leczenie to zmniejsza liczbę i skraca czas trwania epizodów oraz łagodzi ich objawy. Niestety, zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, choroba jest nieuleczalna i pacjenci wymagają terapii do końca życia.

Bibliografia 1. Adam Bilikiewicz, "Psychiatria", wydanie 3, PZWL, 2003. 2. Lidia Cierpiałkowska, "Psychopatologia", Scholar, 2012. 3. Stanisław Pużyński, Jacek Wciórka, "Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD 10", wyd, 1, Vesalius, 2000.

Zobacz także:

podziel się:

Pozostałe wiadomości