W tropikalnych lasach deszczowych Panamy naukowcy natrafili na niezwykłe drzewo, które wykazuje wyjątkową odporność na uderzenia piorunów. Wieloletnie badania nad Dipteryx oleifera ujawniły, że jego unikalna struktura nie tylko chroni je przed niszczycielskimi skutkami wyładowań atmosferycznych, ale wręcz pozwala czerpać z nich korzyści. Jakie?
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Naukowcy odkryli drzewo odporne na uderzenie pioruna
Pioruny każdego roku niszczą miliony drzew, a w tropikalnych lasach są główną przyczyną śmierci największych okazów. W 2015 roku dr Evan Gora z Cary Institute rozpoczął badania nad ich wpływem na bioróżnorodność i magazynowanie węgla w lasach Panamy. W trakcie pracy natknął się na niezwykle odporne drzewo - Dipteryx oleifera.
- Zaczęliśmy tę pracę 10 lat temu i stało się naprawdę oczywiste, że pioruny zabijają wiele drzew, zwłaszcza bardzo dużych [...] Ale Dipteryx oleifera konsekwentnie nie wykazywał żadnych uszkodzeń - relacjonował Gora.
Zespół śledził 93 drzewa trafione piorunem, w tym dziewięć okazów Dipteryx. Wszystkie przetrwały niemal bez szwanku. Dla porównania - większość innych gatunków uległa poważnym uszkodzeniom. Traciły 5,7 razy więcej liści, a ponad 70% z nich zginęło w ciągu dwóch lat.
- To było niesamowite, widzieć, że są drzewa, które zostają uderzone przez piorun i nic im nie jest - mówił naukowiec. Wyniki badań podsumowano w artykule opublikowanym w "New Phytologist" w marcu tego roku.
Jak Dipteryx oleifera korzysta na swoich wyjątkowych właściwościach?
Dipteryx oleifera okazał się mistrzem przetrwania w sytuacjach, które dla innych drzew kończą się tragicznie. Wyjątkowa odporność drzewa na pioruny sprawia, że zjawisko będące zagrożeniem dla całych połaci lasu, dla niego staje się źródłem przewagi. Zespół badaczy zauważył, że każdemu uderzeniu pioruna w Dipteryx towarzyszyło średnio zniszczenie aż 9,2 okolicznych drzew - jej sąsiedzi dosłownie płacą cenę za jej niezwykłą trwałość. Co więcej, tego rodzaju wyładowania atmosferyczne przyczyniają się do ograniczenia o 78 procent "inwazji" lian - pasożytniczych pnączy, które zwykle odbierają drzewom światło i składniki odżywcze.
- Przez te 40 lat istnieje mierzalne, wykrywalne zagrożenie związane z życiem obok Dipteryx oleifera. [Jako drzewo], masz znacznie większe prawdopodobieństwo śmierci, niż żyjąc obok jakiegokolwiek innego dużego, starego drzewa w tym lesie - stwierdził dr Evan Gora.
Za niezwykłą odpornością Dipteryx stoi jego wewnętrzna architektura. Wcześniejsze analizy sugerowały, że gatunek ten cechuje się dużą przewodnością elektryczną, co pozwala rozproszyć energię pioruna bez powstawania niszczącego ciepła - zupełnie jakby miała w sobie coś z dobrze zaprojektowanego kabla.
Wykorzystując drony, Gora i jego zespół opracowali trójwymiarowe modele koron drzew, które ujawniły, że Dipteryx zwykle góruje nad otoczeniem o około cztery metry. Badacze podejrzewają, że ta różnica wynika z "oczyszczającego" działania piorunów - wyższe drzewa znikają z krajobrazu, pozostawiając Dipteryx wolną przestrzeń do wzrostu. W planach zespołu jest rozszerzenie obserwacji na inne obszary tropikalne w Afryce i Azji Południowo-Wschodniej, by sprawdzić, czy podobny mechanizm działa w przypadku innych gatunków drzew.
Zobacz także:
- TikToker, który zakochał się w roślinach. W sieci udziela wielu cennych rad
- Ruszają się, komunikują, uprawiają seks i rezygnują z zakładania rodziny. To nie ludzie, to grzyby!
- Odkryto zaginione biblijne drzewo. Naukowcy odtworzyli je z 1000-letniego nasiona
Autor: Regina Łukasiewicz
Źródło: PAP, caryinstitute.org, livescience.com, X (daw. Twitter)
Źródło zdjęcia głównego: John Lund/GettyImages