Nauka to jeden z rodzajów wiedzy ludzkiej. Różni się od innych dziedzin wiedzy metodami, którymi się posługuje, oraz używanym językiem. Z tego względu uważa się ją za wiedzę najlepszą, gdyż opisującą rzeczywistość w sposób najbardziej adekwatny.
Podział nauk
Klasyfikacja nauk polega na wyszczególnieniu głównych ich działów na podstawie określonych kryteriów. Kryterium zaś podstawowym jest praktyczność nauki w życiu codziennym, a następnie sposób dowodzenia tez, które tworzy się w procesie badań naukowych.
Nauki dzieli się zatem przede wszystkim na teoretyczne i stosowane. Nauki teoretyczne odpowiadają za pozyskiwanie wiedzy podstawowej, która w późniejszych procesach służy naukom stosowanym do wdrażania ich w życie poprzez wykorzystywanie w procesach produkcyjnych, przemyśle czy też medycynie i pedagogice.
Nauki teoretyczne, z wyjątkiem matematycznych, zawierają w sobie również nauki empiryczne, czyli te, które stanowią punkt wyjścia do wszelkich nauk stosowanych, dostarczając im budulca, wiedzy teoretycznej, która w przełożeniu na konkretną dziedzinę wiedzy znajduje zastosowanie w ludzkiej codzienności.
Charakterystyka nauk empirycznych
Nauki empiryczne (inaczej indukcyjne, realne, aposterioryczne) to nauki odwołujące się do metod, takich jak obserwacja, eksperyment czy pomiar. Są to najstarsze znane człowiekowi metody poznawania świata, najskuteczniejsze oraz dostarczające najbardziej wiarygodnej wiedzy na temat otaczającej człowieka rzeczywistości oraz jego samego.
Wśród nauk empirycznych wyróżnia się dwa podstawowe działy tematyczne , które pomagają uporządkować zdobytą empirycznymi metodami wiedzę:
- przyrodnicze (fizyczne i biologiczne),
- społeczno-humanistyczne.
Nauki przyrodnicze jako nauki empiryczne
Nauki przyrodnicze to nauki zajmujące się przyrodą ożywioną i nieożywioną. Jest to jednak dosyć nieprecyzyjne określenie, które często zmusza użytkowników do zastosowania kryteriów czy metodologii niekonwencjonalnej podczas procesu przyporządkowywania pewnych zjawisk do konkretnych działów nauki. I tak zwykle demografia zaliczana jest do działu geograficznego, mimo że posiada dość znaczący wymiar społeczny. Ekonomię natomiast uważa się za naukę raczej społeczną, a jednak występują sytuacje, w których ma ona wymiar przyrodniczy (na przykład w przypadku ekonometrii). Do nauk przyrodniczych tradycyjnie zalicza się astronomię, biologię, chemię, fizykę i nauki o ziemi.
Nauki fizyczne zajmują się przede wszystkim materią nieożywioną. Często jest to dział nauki wymieniany jako należący do nauk przyrodniczych, jednak zwykle traktuje się go jako oddzielną gałąź nauk empirycznych. Do nauk fizycznych należą między innymi fizyka eksperymentalna i teoretyczna (np. mechanika klasyczna i relatywistyczna, elektrodynamika klasyczna i kwantowa, fizyka atomowa i jądrowa, astronomia, kosmologia), chemia doświadczalna i teoretyczna (m.in. chemia ogólna, chemia organiczna, chemia nieorganiczna, chemia analityczna) oraz nauki o ziemi (geografia, geologia, geofizyka, mineralogia, oceanologia).
Nauki biologiczne to nauki zajmujące się przede wszystkim materią ożywioną. To między innymi biologia doświadczalna (np. biochemia, biofizyka, biotechnologia, biologia systematyczna, mikrobiologia, ekologia), teoretyczna i ewolucyjna.
Nauki społeczno-humanistyczne jako nauki empiryczne
Nauki społeczno-humanistyczne zajmują się człowiekiem jako jednostką w świecie go otaczającym oraz społeczeństwem jako zbiorem indywidualnych jednostek. Często ten rodzaj nauk nazywa się zamiennie naukami społecznymi lub naukami humanistycznymi. Najczęściej jednak rozróżnia się nauki humanistyczne jako nauki zajmujące się człowiekiem i ustalające fakty na jego temat. Nauki społeczne natomiast obejmują swoim zakresem całe społeczeństwo i prawa w nim rządzące.
Wśród nauk humanistyczno-społecznych wymienia się między innymi historię, nauki o kulturze, językoznawstwo czy prawoznawstwo. W skład nauk humanistyczno-społecznych wchodzi również psychologia jako nauka empiryczna szczególnego rodzaju, którą wiele osób uważa za bardzo nieścisłą dziedzinę wiedzy. Uważa się, że prawa nią rządzące należy tworzyć od nowa na każdym jednostkowym przypadku, posługując się jedynie kilkoma schematami, które pomagają w rozpracowaniu całości zachowań, reakcji i sposobu myślenia charakterystycznych dla danej osoby.
Zobacz wideo: Dlaczego z wiekiem czas leci szybciej?
Zobacz także:
Czy lekcje w szkołach powinny zaczynać się później? Nastolatki uwielbiają spać do południa
Jaka muzyka będzie najlepsza do nauki przedmiotów ścisłych i humanistycznych?
Autor: Adrian Adamczyk