Z tego artykułu dowiesz się:
- jakie epoki występują w sztuce,
- w jakim czasie trwały,
- jak nazywają się poszczególne style w sztuce.
15 kwietnia obchodzony jest Światowy Dzień Sztuki. Z tej okazji warto poznać poszczególne epoki, jakie się w niej wyróżnia.
Historia sztuki pozwala lepiej poznać i zrozumieć współczesną kulturę i sztukę. To, co obecnie wykorzystuje się w malarstwie, rzeźbie, sztukach wizualnych, grafice, a nawet teatrze czy kinie, to efekt zmieniających się od wieków nurtów i trendów. Wszystkie epoki w sztuce miały i mają wpływ na to, co dzieje się później – nawet jeśli twórcy danej epoki chcą drastycznie odciąć się od tego, co było.
Epoki w sztuce – sztuka pradziejowa (prehistoryczna)
Sztuka prehistoryczna to wytwory rąk człowieka, na temat których nie istnieją żadne źródła pisane. Początki sztuki pradziejowej sięgają prawdopodobnie 50 tysięcy lat p.n.e. Za pierwsze oznaki działalności człowieka uznaje się ozdoby w postaci nacięć na kościach czy kamieniach, a także rysunki zwierząt i kobiecych organów płciowych. Sztukę pradziejową dzieli się na sztukę kultur paleolitu, mezolitu, neolitu, epoki brązu i epoki żelaza.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Kultura i sztuka
Epoki sztuki – sztuka starożytna
Ramy czasowe sztuki starożytnej:
- od VIII wieku p.n.e. do V wieku n.e. – jeśli mianem kultury starożytnej określa się przede wszystkim sztukę i kulturę Grecji oraz Rzymu,
- od XII wieku p.n.e. do V wieku n.e. – jeśli rozpatrywać kulturę starożytną także przez pryzmat Biblii powstającej od około XII wieku przed narodzinami Jezusa.
Sztuka starożytna dzieli się na kilka nurtów, które wyróżnia się ze względu na rozmieszczenie geograficzne:
- sztuka starożytnego Egiptu – od 4000 roku p.n.e. do 650 roku n.e.,
- sztuka starożytnej Mezopotamii – od 3200 roku p.n.e. do 650 roku n.e.,
- sztuka hetycka – od początku II tysiąclecia p.n.e. do około 700 roku p.n.e.,
- sztuka starożytnej Persji – od 600 roku p.n.e. do 650 roku n.e.,
- sztuka egejska – od 2900 roku p.n.e. do 1100 roku p.n.e.,
- sztuka helladzka – od 3000 roku p.n.e. do 1100 roku p.n.e.,
- sztuka starożytnej Grecji – od 1600 roku p.n.e. do 400 roku n.e.,
- sztuka bosporańska – od V do IV wieku p.n.e.,
- sztuka etruska – od około 900 roku p.n.e. do 5 roku p.n.e.,
- sztuka starożytnego Rzymu – od 600 roku p.n.e. do 400 roku n.e.,
- sztuka wczesnochrześcijańska – od II do VI wieku n.e.
Epokę sztuki starożytnej można też podzielić na 4 okresy:
- Okres archaiczny – od VIII do VI wieku p.n.e. W tym czasie kształtowała się epika. Z tego okresu najprawdopodobniej pochodzą Iliada i Odyseja Homera, a także poezja Safony i bajki Ezopa. W architekturze powstał styl dorycki i joński.
- Okres klasyczny – od V do IV wieku p.n.e. To przede wszystkim rozkwit kultury greckiej. Wtedy na Akropolu powstał Partenon, zaczęto uprawiać filozofię, a w sztuce królowali m.in. Fidiasz i Poliklet. Z okresu klasycznego pochodzą też dzieła słynnych tragików – Ajschylosa, Eurypidesa i Sofoklesa.
- Okres hellenistyczny – od IV do II wieku p.n.e. To kryzys Grecji i wzrost potęgi Rzymu, a także ogromna popularność kierunków filozoficznych, takich jak epikureizm, stoicyzm i hedonizm.
- Okres rzymski – od I wieku p.n.e. do V wieku n.e. W tym czasie niezwykłą popularnością cieszyli się m.in. Horacy, Wergiliusz i Owidiusz, a także Tacyt i Seneka Młodszy. W II wieku powoli zaczynały upadać rzymskie obyczaje i kultura. Rozwijało się za to chrześcijaństwo.
Epoki sztuki – sztuka średniowiecza
Epoka średniowiecza trwała w Europie od V do XV wieku. Za początek średniowiecza uznaje się 2 daty:
- rok 313 i zgoda Konstantyna Wielkiego na wyznawanie chrześcijaństwa,
- rok 476 i upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego.
Koniec średniowiecza datuje się na:
- rok 1450 – wynalezienie druku przez Gutenberga,
- rok 1453 – upadek Konstantynopola,
- rok 1492 – odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba.
W średniowieczu najwyższą wartością był Bóg, co przejawiało się na wszystkich płaszczyznach sztuki. Literatura miała charakter dydaktyczny i alegoryczny. W architekturze, malarstwie i rzeźbie dominowały styl romański i styl gotycki.
Sztuka epoki średniowiecza dzieli się na następujące style:
- sztuka koptyjska – od około IV do VII wieku,
- sztuka bizantyjska – od 400 do 1450 roku,
- sztuka przedromańska – od 500 do 1050 roku,
- sztuka romańska – od 1000 do 1300 roku,
- sztuka gotycka – od 1150 do 1550 roku.
Epoki w sztuce – sztuka nowożytna
Sztukę epoki nowożytnej można podzielić na 4 okresy. Są nimi:
- sztuka z XV–XIX wieku,
- sztuka drugiej połowy XIX wieku,
- modernizm,
- sztuka współczesna.
Do sztuki z okresu XV–XIX wieku zalicza się następujące style:
- sztuka epoki renesansu – lata 1400–1600,
- sztuka epoki baroku – lata 1550–1620,
- rokoko – lata 1730–1760,
- sztuka klasycystyczna – lata 1760–1830,
- neoklasycyzm – pierwsza połowa XIX wieku,
- romantyzm – lata 1800–1850,
- historyzm – lata 1830–1910,
- eklektyzm – lata 1830–1910.
Sztuka drugiej połowy XIX wieku to:
- akademizm – lata rozwoju to 1830–1900,
- szkoła z Barbizon – lata 1830–1860,
- realizm – lata 1850–1910,
- symbolizm – lata 1850–1910,
- impresjonizm – lata 1874–1900,
- postimpresjonizm – lata 1886–1905,
- neoimpresjonizm – koniec XIX wieku.
Modernizm datuje się na drugą połowę XIX wieku i pierwszą połowę XX wieku, natomiast sztukę współczesną na drugą połowę XX wieku aż do dzisiaj.
Zobacz także:
- Sakralne inspiracje w damskiej kolekcji. "To jest sztuka, która sięga dawnych czasów"
- Rzeźba – co warto wiedzieć na jej temat?
- Przedmioty codziennego użytku z żywicy. Można z niej zrobić talerzyki, a nawet malować nią obrazy
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Caia Image/Getty Images