Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy Wobec Kobiet
Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy Wobec Kobiet obchodzony jest 25 listopada. Powołany został przez Pierwsze Forum Środowisk Kobiecych Ameryki Łacińskiej i Karaibów, które obradowało w lipcu 1981 r. w Bogocie, stolicy Kolumbii. Data nie jest przypadkowa – 25 listopada 1960 r. w rządzonej przez dyktatora Rafaela Trujillo Dominikanie zamordowane zostały trzy siostry Mirabal. Dlaczego? Były opozycyjnymi aktywistkami.
Od kilkunastu lat dzień ten ma wymiar ogólnoświatowy. W 1999 r. zatwierdziło go Zgromadzenie Ogólne ONZ, inicjatywę poparła również Unia Europejska. Organizowane akcje i spotkania mają zwrócić uwagę na sytuację i różne formy przemocy stosowanej wobec kobiet. Poza tym rozpoczyna się wtedy okres 16 dni aktywizmu, który zakończy się 10 grudnia, czyli w inny ważny termin - Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka.
Przemoc wobec kobiet na świecie
Według wielu badań, w tym tych przeprowadzonych przez ONZ, zdecydowana większość kobiet padła ofiarą przemocy w swoim życiu. W czasach kryzysów, zwłaszcza zbrojnych, ich liczby gwałtownie rosną. W trakcie wojen całe społeczności, narody, grupy etniczne czy wyznaniowe doznają różnego typu represji. Wówczas na kobietach często dodatkowo stosowana jest przemoc seksualna. Masowe, niekiedy zbiorowe gwałty stały się m.in. formą odwetu na przeciwniku czy "zabawą" żołnierzy.
W 1945 r., pod koniec drugiej wojny światowej żołnierze wojsk Armii Czerwonej ZSRR idących w kierunku Niemiec zgwałcili setki tysięcy kobiet i dziewczynek – Polek, Niemek, Węgierek i wielu innych mieszkanek Europy. Część z nich tego nie przeżyła. Zdarzały się przypadki (dotarłam do relacji z Polski - red.), w których dla kobiet była to tak olbrzymia krzywda, że decydowały się odebrać sobie życie, choć wojna i okupacja właśnie dobiegały końca, po sześciu długich latach. Masowe gwałcenie kobiet stało się również narzędziem wojennym w trakcie wojny w Bośni (1992-1995) czy w Kongo (1998-2003).
Ale nie trzeba wojny, aby przemoc wobec kobiet się nasiliła. Miało i nadal ma to miejsce w związku z pandemią COVID-19. Raport ONZ (UN Women), oparty na danych z 13 krajów wykazał, że w trakcie pandemii 2 na 3 kobiety zgłosiły, że one lub inna znana przez nie kobieta doświadczyły jakiejś formy przemocy. Ludzie nagle zostali zmuszeni pozostać w domach i spędzać ze sobą całe dnie, co przyczyniło się do wzrostu napięć, konfliktowych sytuacji i przemocy domowej. Tylko co dziesiąta kobieta zadeklarowała, że zgłosi/ła się po pomoc na policję.
Przemoc to nie tylko siniaki
Przemoc wobec kobiet i dziewcząt (VAWG) jest obecnie jednym z najbardziej rozpowszechnionych i wyniszczających naruszeń praw człowieka w naszym świecie. W dalszym ciągu pozostaje w dużej mierze niezgłaszana ze względu na otaczającą bezkarność, lekceważenie i umniejszanie aktom przemocy innej niż fizyczna. Nie bez znaczenia pozostaje również strach i wstyd.
Należy podkreślać, jak różne mogą być formy przemocy:
- przemoc fizyczna,
- przemoc psychiczna – wyzwiska, groźby, szantażowanie, krytykowanie wyglądu, życiowych wyborów, umniejszanie zasług i umiejętności, ciągłe porównywanie z innymi, zrzucanie przez partnera odpowiedzialności za dom i dzieci, uzależnianie finansowe;
- przemoc seksualna i molestowanie - gwałt, w tym przez partnera, niechciane zaloty seksualne, wykorzystywanie seksualne dzieci, przymusowe małżeństwa, w tym zawierane przez dzieci, molestowanie uliczne (głośne komentowanie ciała przechodzącej kobiety też nią jest), stalking, cybernękanie;
- handel ludźmi - niewolnictwo, zmuszanie do prostytucji, wykorzystywanie seksualne,
- okaleczanie żeńskich narządów płciowych – np. obrzezanie, traktowanie kobiecej przyjemności seksualnej jako coś niewłaściwego,
- zmuszanie do ciąży i rodzenia, zakazywanie aborcji,
- prześladowanie za aktywizm społeczny i polityczny.
Chociaż przemoc ze względu na płeć może spotkać każdego i wszędzie, niektóre kobiety i dziewczęta są szczególnie narażone – na przykład młode dziewczęta i starsze kobiety, kobiety identyfikujące się jako lesbijki, kobiety biseksualne, transpłciowe lub interseksualne, migrantki i uchodźczynie, przedstawicielki mniejszości etnicznych i religijnych lub kobiety i dziewczęta żyjące z niepełnosprawnością, chorobą, a także przeżywające kryzysy humanitarne.
Jak wspierać kobiety i walczyć z przemocą?
W ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Eliminacji Przemocy Wobec Kobiet, od 2008 r. Sekretarz Generalny ONZ i UN Women prowadzi kampanię UNiTE. Jej misją jest zapobieganie i eliminowanie przemocy wobec kobiet i dziewcząt na całym świecie, poprzez wezwania do globalnych, aktywnych działań na rzecz zwiększenia świadomości, promowania rzecznictwa i stworzenia okazji do dyskusji na temat wyzwań i tak potrzebnych rozwiązań.
Kampania obejmuje również uruchomienie nowego raportu ze zaktualizowanymi danymi na temat przemocy ze względu na płeć, a także szereg inicjatyw cyfrowych, w których każdy może wziąć udział. Poza tym, kolorem, który symbolizuje tę inicjatywę jest pomarańczowy. Jeśli dostrzeżesz jakiś ważny budynek podświetlony w tym dniu na pomarańczowo, oznacza to, że mieszcząca się w nim instytucja wspiera kobiety.
ONZ zachęca do aktywizmu, nawet z poziomu wygodnej, domowej kanapy i podkreśla, że każdy może dołożyć swoją cegiełkę do dziejących się zmian. Poza uczestnictwem w spotkaniach on-line, można zabierać głos w mediach społecznościowych, korzystając z oficjalnych hashtagów: #GenerationEquality #orangetheworld #16days i #spreadtheword.
Zadaniem współczesnego i przyszłego świata jest faktyczne wzmacnianie pozycji i zwiększanie szans kobiet i dziewcząt. To nie będzie możliwe, jeśli nie będą miały silnej reprezentacji w lokalnych, krajowych i międzynarodowych strukturach władzy. Potrzebna jest walka z prześladowaniami kobiet za ich aktywizm i chęć posiadania wpływu na politykę. Dlatego konieczne jest odpowiednie finansowanie i prowadzenie programów praw kobiet w różnych częściach świata.
Ponadto niezwykle ważna jest edukacja i podnoszenie świadomości chłopców i mężczyzn. Same kobiety powinny czuć, że są bezpieczne, a każdy akt przemocy względem nich natychmiast zgłaszać i oczekiwać równie szybkiej reakcji i ukarania osoby, która tę przemoc stosuje. Aby tak faktycznie się działo, w wielu krajach niezbędne są zmiany prawne. Może się wydawać, że w niektórych z nich jest to niemożliwe, ale właśnie po to jest aktywizm i dni takie, jak Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy wobec Kobiet.
Przemoc wobec kobiet nadal stanowi przeszkodę w osiągnięciu równości, rozwoju, pokoju, a także w pełnej realizacji i przestrzeganiu praw człowieka. Podsumowując, obietnica Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs) – nie pozostawiać nikogo w tyle – nie może zostać spełniona bez położenia kresu tak częstej, zróżnicowanej i lekceważonej przemocy wobec kobiet i dziewcząt.
Gdzie szukać pomocy?
Kobiety z wielu przyczyn (wymienionych wcześniej) nie decydują się na zgłoszenie aktu przemocy na policję. Między innymi dlatego powstają telefony zaufania i inne formy pomocy.
Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie - 800 120 002
Fundacja Sexed.pl otworzyła swoją pierwszą Linię Pomocy Sexed.pl i startuje z kampanią przeciwdziałająca przemocy. 720 720 020 to specjalny numer telefonu dla wszystkich osób doświadczających przemocy w intymnej relacji. Pomoc dla osób w kryzysie – gdzie i jak jej szukać? Lista kontaktów
Zobacz także:
- 12 tys. dzieci w Polsce rocznie doznaje przemocy. Zakładamy, że dziecko "zasłużyło na to"
- Prawa kobiet - o co muszą jeszcze walczyć Polki?
- Sytuacja kobiet w Afganistanie. Co je czeka pod rządami talibów?
Autor: Diana Ryściuk
Źródło: un.org, przystanekhistoria.pl
Źródło zdjęcia głównego: Paula Blanco/Getty Images